Szczelne okna - najważniejsze informacje

Rolę, jaką odgrywają wysokiej jakości uszczelki, trudno przecenić. Mają znaczący wpływ na podstawowe cechy, którymi powinna charakteryzować się stolarka otworowa: izolację termiczną i akustyczną oraz wodoszczelność. Z tego powodu np. w konstrukcjach okiennych, może występować kilka różnych rodzajów uszczelek. Zaawansowane technologicznie, wyprodukowane z nowoczesnych materiałów, zapewnią bezproblemowe użytkowanie stolarki przez wiele lat.

Uszczelki w roli głównej

W naszym klimacie okna powinny być szczelne i dobrze zaizolowane przed zimnem. Docenimy to szczególnie zimą, kiedy – mimo ujemnej temperatury na zewnątrz – w domu będzie ciepło, a rachunki za ogrzewanie utrzymają się na niskim poziomie.
Na izolacyjność cieplną okien (określaną poprzez współczynnik przenikania ciepła Uw – im mniejszy, tym lepsza ochrona termiczna) mają wpływ poszczególne elementy wchodzące w skład konstrukcji okna: szyby, profile, okucia i uszczelki. Zadaniem tych ostatnich jest zabezpieczanie przed wilgocią, ograniczanie nadmiernej wymiany powietrza i zatrzymywanie hałasu docierającego do domu z zewnątrz. Bez odpowiednio dobranych uszczelek nie może się obejść żadne okno (fot. 1).
W stolarce otworowej stosuje się dwa typy uszczelek – dynamiczne i statyczne. Te pierwsze praktycznie przez cały czas pracują. Są ściskane przy zamykaniu okien i drzwi, a po ich otwarciu powinny szybko się rozprężyć i powrócić do swojego pierwotnego kształtu. Z tego względu muszą być bardzo elastyczne oraz odznaczać się jak największą udarnością, czyli odpornością na pękanie przy dynamicznym obciążaniu. Drugi typ – uszczelki statyczne – stosuje się do wypełniania przestrzeni pomiędzy szybą, a ramą okienną. Powinny charakteryzować się wytrzymałością i odpornością na pęknięcia.
Aby uszczelki mogły dobrze spełniać swoje funkcje, muszą być przede wszystkim odporne na działanie czynników atmosferycznych i zachowywać swe parametry latem i zimą, czyli nie twardnąć w czasie mrozów, ani nie mięknąć podczas upałów. Ważny jest więc rodzaj tworzywa, z jakiego są zrobione. Dawniej wykorzystywano do tego celu gumę, obecnie stosuje się dużo bardziej zaawansowane tworzywa – TPE, czyli termoplastyczne elastomery.

Temperatura zewnętrzna wynosząca poniżej zera może powodować znaczne pogorszenie elastyczności i kruchości zwykłych materiałów uszczelniających, co prowadzi do ich pęknięć i uszkodzeń. Problem ten nie dotyczy nowoczesnych termoplastycznych elastometów, przeznaczonych do produkcji uszczelek okiennych. Mają one punkt kruchości – zależnie od ich typu – w temperaturze od minus 45 do minus 62°C.

Elastomery termoplastyczne – co to jest?

TPE jest materiałem, który wykazuje małe odkształcenie trwałe, co sprawia, że bardzo dobrze sprawdza się przy produkcji uszczelek dynamicznych. Zastosowanie termoplastycznych elastomerów do wytwarzania tych elementów, pozwala uzyskać wyroby bardzo plastyczne, które zachowują swoje najlepsze cechy zarówno w dodatniej, jak i ujemnej temperaturze. Ponadto, produkty wykonane z tego materiału charakteryzuje również wysokie pochłanianie energii mechanicznej, odporność na ścieranie czy procesy starzenia. Ten nowoczesny surowiec znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymagana jest najwyższa jakość: począwszy od standardowych okien i drzwi, przez okna dachowe, aż po różnorodne zastosowania, np. w motoryzacji.
TPE ma bardzo wiele cennych właściwości, dlatego producenci systemów izolacyjnych wykorzystują go w swoich wyrobach. Przede wszystkim pozwala on na uzyskanie w procesie produkcji bardzo dokładnych wymiarów tworzonego produktu. Dzięki termoplastycznym właściwościom TPE, elementy wykonane z tego materiału mogą być zgrzewane, co pozwala np. zoptymalizować koszty produkcji okien PVC. Termoplastyczne elastomery są odporne na działanie popularnych środków chemicznych stosowanych do czyszczenia okien i drzwi. Zachowują też giętkość i elastyczność w niskich temperaturach. Termoplastyczne elastomery dają również możliwość wykonywania uszczelek w najróżniejszych kształtach i kolorach. Standardowa oferta to uszczelki czarne, białe, brązowe i beżowe. Jednak na życzenie klienta można wykonać je w dowolnym kolorze. TPE jest bezpieczny dla środowiska.

Ratunek dla starych, nieszczelnych okien

Nieszczelności okien sprzyjające powstawaniu przewiewów i przecieków są dokuczliwe szczególnie zimą. Przenikająca do pomieszczeń przez wszelkie ubytki i braki w izolacji pomiędzy oknem a murem wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni, a napływ chłodnego powietrza powoduje obniżenie temperatury wnętrza. Zapobiec tym problemom pozwala dobry montaż stolarki okiennej. Jeśli jednak okno zostało już wcześniej niewłaściwie zainstalowane, można przeprowadzić „akcję ratunkową”.
Pierwszy jej etap to usunięcie obróbek wykończeniowych oraz parapetów. Należy to zrobić tak, aby odsłonić materiał izolacyjny – w większości przypadków jest to piana montażowa. Dzięki temu zabiegowi, sprawdzimy, w jakim stanie się on znajduje. Gdy okno „przewiewa”, najprawdopodobniej stanowiąca jego izolację termiczną piana montażowa nie została należycie zabezpieczona. W ekstremalnych przypadkach przestrzeń pomiędzy oknem a murem w ogóle mogła nie zostać wypełniona pianą.
Optymalnym rozwiązaniem przy naprawie nieszczelnej stolarki okiennej jest demontaż całego okna. W mieszkaniach zlokalizowanych na wyższych piętrach i w warunkach zimowych jest to jednak znacznie utrudnione, więc można ograniczyć się tylko do wykonania prac od wewnątrz pomieszczenia, przy zdemontowanym parapecie wewnętrznym i zewnętrznym.
Gdy stwierdzimy, że piana montażowa jest zniszczona, trzeba ją dokładnie usunąć, a następnie oczyścić i odpylić przestrzeń, w której się znajdowała. W kolejnym etapie aplikujemy w to miejsce wysokiej jakości, nową pianę montażową, która zapewni wymaganą izolację termiczną,  a jednocześnie będzie kompensować ruchy okna nieustannie pracującego podczas eksploatacji. Produkt stosujemy zgodnie z zaleceniami jego producenta, zawartymi na opakowaniu lub w karcie technicznej.
Zabezpieczeniu nałożonej piany przed wilgocią posłuży taśma paroszczelna, którą również mocujemy według wskazówek producenta. Następnie „ciepłym” klejem poliuretanowym przyklejamy parapet wewnętrzny, z powrotem montujemy parapet zewnętrzny i wykonujemy prace wykończeniowe. W ten sposób, możemy skutecznie uszczelnić okno i zapobiec przenikaniu przez nie wilgoci oraz zimnego powietrza.
Nowoczesne techniki montażu umożliwiają zainstalowanie okna w sposób szczelny i ciepły. Warto z nich skorzystać, gdy planujemy instalację lub wymianę stolarki okiennej w swoim domu. Pomoże to uniknąć opisanych powyżej problemów i konieczności wykonywania prac naprawczych.
Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że piana montażowa, aby dobrze spełniać swoją funkcję, musi być osłonięta taśmami od zewnątrz i wewnątrz (fot. 2) – jest to tzw. montaż warstwowy, zwany również „ciepłym”. Producenci oferują także instalację w warstwie docieplenia budynku, gdzie okno wysunięte jest poza lico muru w strefie izolacji termicznej. To rozwiązanie przeznaczone głównie dla budownictwa energooszczędnego i pasywnego, coraz częściej jednak stosowane również w budownictwie tradycyjnym.
Stawiając na dobrej jakości produkt, jego prawidłowy montaż i  eksploatację, zapewniamy sobie komfort , bez względu na to, jakie warunki atmosferyczne panują aktualnie na zewnątrz budynku. Nie musimy już obawiać się silnego wiatru, mroźnych dni czy zacinającego deszczu, po którym przez nieszczelności wokół parapetów przeciekała woda. Oszczędzamy czas, pieniądze i cenną energię cieplną, a przede wszystkim zyskujemy długotrwałe, bezproblemowe użytkowanie wybranego rozwiązania.

Prace związane z naprawą uszczenienia okien warto poprzedzić (przeprowadzonym zimą) audytem termowizyjnym. Pozwoli on dokładnie zlokalizować miejsca, w których występują nieszczelności.

Ważna jest wentylacja

W starszych oknach wymiana powietrza występowała poprzez znajdujące się w nich nieszczelności. Przy współczesnej, szczelnej stolarce okiennej sprawa jest bardziej skomplikowana, gdyż bez jej regularnego rozszczelniania lub zastosowania nawiewników świeże powietrze nie ma jak napływać do pomieszczeń, zaś wilgotność w nich wzrasta, stwarzając dobre warunki dla rozwoju grzybów i pleśni. Oprócz dobrej jakości okna i jego prawidłowej instalacji, niezbędne jest więc zadbanie o odpowiednią wentylację wnętrz. Od początku 2017 roku obowiązują nowe przepisy zaostrzające szczelność przegród okiennych i drzwiowych na przenikanie powietrza. Mają one na celu ograniczenie niekontrolowanej infiltracji powietrza do pomieszczeń przez nieszczelności w tych przegrodach, na rzecz wprowadzenia jego regulowanego dopływu przez nawiewniki. W przypadku, gdy w budynku istnieje tylko i wyłącznie wentylacja grawitacyjna, konieczne jest stosowanie okien z nawiewnikami.