Akcesoria dachowe - co prócz dachówki?

Akcesoria dachowe stanowią niezbędne uzupełnienie pokrycia dachowego. Zaliczyć do nich możemy między innymi taśmy wentylacyjne i uszczelniające, produkty mocujące (różnego rodzaju klamry) oraz zapewniające bezpieczeństwo (system przeciwśniegowy, ławy i stopnie kominiarskie). Decydując się na taki system dachowy, mamy pewność, że każdy z elementów będzie do siebie pasował pod względem funkcjonalnym i estetycznym.

Jakie akcesoria wentylacyjne do pokrycia dachowego?

Aby dach funkcjonował prawidłowo, trzeba zadbać o jego wentylację, która zapobiega gromadzeniu się pod połacią wilgoci wykraplającej się z powietrza. By umożliwić odprowadzenie wilgoci do atmosfery, przy wzroście temperatury powietrza musi być zapewniony swobodny przepływ strumienia powietrza. Oto akcesoria, które pozwalają na prawidłowe wykonanie okapu, grzbietu i kalenicy. Ich obróbka musi być wykonana z uwzględnieniem optymalnej równowagi pomiędzy szczelnością a swobodą przepływu powietrza.

• Taśmy uszczelniająco-wentylacyjne służące do zabezpieczania kalenic i grzbietów. Zapewniają przepływ powietrza przy jednoczesnej ochronie przed deszczem i śniegiem. Mocne, a jednocześnie łatwe do plastycznego formowania aluminiowe krawędzie boczne taśmy zapewniają elastyczność i rozciągliwość. Niektóre siatki są pokryte od zewnątrz warstwą aluminium z powłoką akrylową w odpowiednio dobranym kolorze i mają wkład z siatki aluminiowej, występujący na całej szerokości taśmy, wzmacniający produkt oraz utrwalający uformowany profil. Taśma zapewnia szybki, łatwy i czysty montaż bez użycia specjalistycznych narzędzi. Przykleja się ją do dachówek za pomocą kleju butylowego, który znajduje się w bocznych paskach taśmy.
• Taśmy do uszczelnienia przejścia elementów przez folię dachową. Mogą to być przewody kominków wentylacyjnych lub odpowietrzników instalacji sanitarnej, okna dachowe itp. Tego rodzaju taśmy są także zbrojone siatką aluminiową, która zapewnia stabilność ukształtowanej formy.
• Uszczelki wentylacyjne kalenicy. Niezbędne do układania gąsiorów na kalenicy, zapewniające właściwą wentylację połaci. Elastyczne boczne listki połączone włókniną dopasowują się do profilu pokrycia. Otwory z wywiniętymi do góry krawędziami w górnej części wyprowadzają powietrze spod pokrycia.
• Grzebień okapu. Zapewnia wymagany przekrój wlotu powietrza pod pokrycie, a także zabezpiecza dach przed przedostawaniem się pod jego połać ptaków oraz drobnych gryzoni. Grzebień okapu może mieć kratkę wentylacyjną lub być bez niej.
• Taśma wentylacyjna okapu. To perforowana taśma z PVC służąca do zabezpieczenia szczelin wentylacyjnych w okapie przed dostępem ptaków, owadów i gryzoni. Zwiększa estetykę wykończenia okapu, umożliwia wlot powietrza pod połać.

Elementy pokrycia dachowego - obróbki

Typowymi elementami wielu dachów są: kosze, zakończenia kalenicy i grzbietu oraz ściany wychodzące ponad połać dachową. Do prawidłowego wykonania tych detali można zastosować specjalnie przygotowane akcesoria.

Polecamy: Blachodachówka, gont czy dachówka - ceny, wymagania, wykonanie 

• Pas nadrynnowy. Ten prefabrykowany z blachy aluminiowej element uniemożliwia przedostawanie się spływającej wody do konstrukcji dachu, ułatwiając jej odprowadzenie do rynny.
• Kosz dachowy. Służy do odprowadzenia wody z połaci dachu, przecinających się pod kątem wklęsłym. Gotową rynnę koszową wykonuje się, podobnie jak pas nadrynnowy, z blachy aluminiowej z poprzecznymi przetłoczeniami. Ryflowanie poprzeczne zapewnia sztywność kosza, co ułatwia formowanie, umożliwia układanie na łatach bez deskowania oraz spowalnia spływ wody. Właściwe mocowanie koszy zapewniają klamry. Dzięki ich użyciu nie ma konieczności wykonywania w nim otworów, które mogłyby powodować nieszczelność. Połączenie kosza z połacią dachową uszczelnia się gąbką, która zabezpiecza przed dostawaniem się wody i śniegu pod pokrycie. Elementy kosza łączy się ze sobą za pomocą taśmy, która uszczelnieni styk przyciętych krawędzi koszy schodzących się w jednym punkcie, na przykład nad lukarnami.
• Taśmy do obróbki kominów, ścian lukarn. Elastyczna taśma rozwijana z rolki o szerokości około 30 cm, wykonana najczęściej z aluminium i podklejona od spodu specjalnym klejem. Służy przede wszystkim do wykonania obróbek komina oraz uszczelnienia innych elementów dachu. Chroni przed przenikaniem wody deszczowej oraz topniejącego śniegu. Taśma ta – podobnie jak kalenicowa – lakierowana jest na różne kolory.

Jak uszczelnić wyprowadzone przez połać odpowietrzniki?

Szczególnie trudne jest uszczelnienie wyprowadzanych przez połać odpowietrzników, przewodów wentylacyjnych czy masztów antenowych. Rozwiązaniem pewnym i niewymagającym stosowania dodatkowych uszczelnień oraz – później – okresowego sprawdzania tych miejsc jest zastosowanie dachówek przejściowych.

• Kominek wentylacyjny. Jest wykorzystywany jako zakończenie instalacji wentylacyjnej łazienki, garażu i kuchni (na przykład podłączenia okapu). Nie wolno go mylić z kominkiem odpowietrzającym – kominek wentylacyjny ma co najmniej 150 mm średnicy, co umożliwia podłączenie go do grawitacyjnej instalacji wentylacyjnej, natomiast kominek odpowietrzający o średnicy około 100 mm, zgodnie z normą, nie może pełnić tej funkcji.
• Odpowietrznik instalacji sanitarnej. Służy do przeprowadzenia przez połać pionów instalacji sanitarnych i jest jego zakończeniem. Umożliwia on usuwanie gazów kanałowych oraz wyrównanie ciśnienia w rurach kanalizacyjnych (działanie instalacji kanalizacyjnej oparte jest zwykle na grawitacji – aby nieczystości mogły spływać swobodnie, w rurach musi panować odpowiednie ciśnienie). Odpowietrznik najczęściej jest stosowany w komplecie z pokrywą, która zabezpiecza przed opadami atmosferycznymi.
• Przejście dla systemów solarnych. Bazą jest dachówka uniwersalna, do której mocuje się dodatkowe elementy. Przez dachówkę solarną prowadzi się pojedynczy przewód, dlatego na jeden kolektor przypadają zwykle dwie takie dachówki (na wejściu i wyjściu).
• Nasadka antenowa. Jest montowana w miejscu, gdzie maszt antenowy przechodzi przez połać. Umożliwia jego łatwe i szczelne wyprowadzenie przez warstwy dachu. Zapewnia możliwość dostosowania otworu do średnicy masztu.

Jak zwiększyć bezpieczeństwo na dachu?

Na dachu powinny się znaleźć sprawdzone i trwałe akcesoria zwiększające bezpieczeństwo na dachu. Nie zawsze konieczne jest ich stosowanie, ale zawsze warto zastanowić się nad wyposażeniem dachu w takie właśnie elementy. Należy do nich system elementów przeciwśniegowych, składający się ze specjalnej dachówki, uchwytów do belki i płotka. Po złożeniu zabezpieczają one przed obsuwaniem się śniegu z połaci dachowej.
Z kolei ławy i stopnie kominiarskie zapewniają bezpieczną inspekcję dachu, ułatwiają dostęp do przewodów kominowych w celu wykonania niezbędnych przeglądów i napraw, a także gwarantują bezpieczne poruszanie się po dachu w każdych warunkach atmosferycznych.

Polecamy: Dachówka ceramiczna czy betonowa >>

• Śniegowstrzymywacz (śniegołapy). Element ten służy do rozbijania osuwającego się (niebezpiecznego) śniegu na mniejsze partie, można go stosować wraz z płotkami śniegowymi bądź samodzielnie.
• System przeciwśniegowy. Jest oferowany w dwóch wersjach. Jedna z nich składa się z dachówki do płotka przeciwśnieżnego, uchwytu do jego mocowania oraz z płotka przeciwśniegowego. Druga natomiast z dachówki do belki, uchwytu i belki przeciwśniegowej.
• Stopień z uchwytem. Element mocowany na specjalnej dachówce pod stopień, umożliwiający komunikację na dachu. Powierzchnia górna zapobiega gromadzeniu się śniegu, oblodzeniu i poślizgnięciu, a uchwyt zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo osób korzystających ze stopni. Wykonany jest z aluminium i powlekany w kolorach dachówek. Umożliwia wypoziomowanie w zakresie od 15° do 52° pochylenia połaci dachowej.
• Ława kominiarska. Tworzy pomost, na którym bezpiecznie można stać. Zapewnia bezpieczeństwo osobom przebywającym na dachu (np. kominiarzom). Powierzchnia górna zapobiega gromadzeniu się śniegu, oblodzeniu i poślizgnięciu.

Mocowania

W określonych punktach dachu konieczne jest mocowanie elementów, na przykład gąsiorów, łat kalenicowych i dachówek.

• Klamry (spinki). Odpowiednio wyprofilowany drucik lub drucik z blaszką służący do mocowania dachówek do łat. Istnieje kilka rodzajów klamer, w zależności od typu i kształtu dachówki. Zabezpieczają one dachówki przed poderwaniem przez wiatr. Konstrukcja klamry gwarantuje pewny uchwyt łaty i przytrzymanie dachówki na połaci, nie powodując uszkodzenia jej powierzchni. Opcja przesuwania zaczepu wzdłuż drutu sprawia, że jest to rozwiązanie dające możliwość manewru przy montażu. Na rynku są także spinki, które umożliwiają mocowanie dwóch dachówek za pomocą jednej spinki. Są one przeznaczone tylko dla wybranych modeli dachówek. Zasadniczo dachówki klamruje się co trzecią po skosie, należy również klamrować dachówki w miejscach newralgicznych i przy wszystkich krawędziach. Jednak zależnie od strefy wiatrowej, w jakiej położony jest dom, może wystąpić konieczność klamrowania większej liczby, a nawet wszystkich dachówek.
• Wspornik do ław kominiarskich. Element łączący ławy z dachówkami pod stopień. Dzięki łukowej podstawie i odpowiedniemu wyprofilowaniu dachówki pod stopień umożliwia wypoziomowanie ław w zakresie od 15° do 52° pochylenia połaci dachowej.
• Klamry do gąsiorów. To elementy służące do mocowania gąsiorów do łaty kalenicowej lub grzbietowej. Mocuje się je za pomocą jednego wkrętu.
• Wspornik łaty kalenicowej. Umożliwia właściwe zamocowanie drewnianej łaty na kalenicy i grzbiecie dachu. Na nich opiera się gąsiory. Bywa traktowany jako element więźby, ale mają go w ofercie producenci dachówek. Na rynku dostępne są uchwyty nakładane – mocowane do więźby wkrętami, a także wbijane – przytwierdzane gwoździami. Wybór właściwego zależy od konstrukcji więźby.

Jak akcesoria wpływają na cenę dachu?

Akcesoria dachowe – choć są niewielkie – pełnią bardzo ważną funkcję. To one też w dużym stopniu wpływają na koszt wykonania dachu, jego trwałość oraz estetykę. Dlatego warto bardzo uważnie przyjrzeć się zarówno ich rodzajom, jak i zalecanemu montażowi, bo przy tym popełnia się najwięcej błędów.

Polecamy: Dachówka i blachodachówka - ceny, koszty pokrycia >>

Widząc liczbę akcesoriów dachowych, uwzględnionych w projekcie lub wyliczonych przez hurtownię, inwestorzy zastanawiają się czasem, czy na pewno wszystkie są niezbędne. Odpowiedź prawie zawsze brzmi: tak! Od akcesoriów zależy tak ważna dla wszystkich warstw dachu wentylacja. Bez nich niemożliwa byłaby dachowa komunikacja do komina czy szczelność w miejscach przeprowadzenia niektórych elementów z wnętrza domu na dach, na przykład anten. Bezpośrednio wpływają one także na wygląd całego dachu, zapewniając mu estetyczne wykończenie i bezpieczeństwo.

Rodzaj i rozmieszczenie akcesoriów powinny być uwzględnione już w projekcie. W obliczeniu liczby potrzebnych elementów pomaga hurtownia. Dobrze, aby poprawność wyliczeń zweryfikowała firma dekarska. Jest to ważne, ponieważ gdy kupimy zbyt dużo elementów, będzie trudno je odsprzedać i odzyskać pieniądze, jeśli za mało – możemy mieć problem z dokupieniem brakujących materiałów tak, by nie opóźnić budowy.
Zwykle najlepiej jest wybrać – w miarę możliwości – całe pokrycie wraz z akcesoriami od jednego producenta. Dzięki temu zyskujemy pewność, że wszystkie elementy do siebie pasują, mają to samo wykończenie powierzchni i barwę. Całość tworzy estetyczne i trwałe pokrycie dachowe,  łatwiej jest również przeprowadzić reklamację. Warto podkreślić, że wszystkie dachówki oraz elementy wykończeniowe najlepiej jest zamawiać razem, w jednej hurtowni. Unikniemy wówczas kosztów związanych z dwukrotnym transportem materiałów na miejsce budowy.

Ile kosztują akcesoria dachowe?

Najtańsze akcesoria to niewielki wydatek. W cenie od 10 do 30 zł za sztukę kupimy między innymi gąsiory, dachówki wentylacyjne, połówkowe czy śniegołapy. Najwięcej zapłacimy za kominki odpowietrzające i wentylacyjne, łączniki kalenic i dachówki specjalne, na przykład przeprowadzające przewody od kolektorów słonecznych (często powyżej 200 zł za sztukę). Jednak rzadko kiedy możemy z nich zrezygnować bez pogorszenia jakości wykonania dachu. Początkowe oszczędności mogą więc okazać się pozorne. Na przykład cena dachówki wentylacyjnej to mniej niż 1% wartości całego pokrycia. Brak tego elementu może uniemożliwić właściwą cyrkulację powietrza pod pokryciem, prowadząc do zawilgocenia więźby, a nawet jej gnicia i osłabienia całej konstrukcji. Pominięcie niektórych akcesoriów może spowodować, że dach trzeba będzie naprawiać lub nawet układać od nowa. Generuje to koszty dwu- lub nawet trzykrotnie wyższe, niż fachowe wykonanie pokrycia w kompletnym systemie.
Nie warto oszczędzać na akcesoriach i lepiej nie stosować zamienników. Są elementy, które można zamontować na dachu później, nie generując dużych kosztów dodatkowych. Należą do nich między innymi płotki przeciwśniegowe. Jednak na podstawie wyliczeń uwzględniających koszty wykonawcze (dniówki dla dekarzy) łatwo udowodnić, że bardziej opłaca się wykonać cały dach razem z elementami dodatkowymi raz, a dobrze.

Jak zaoszczędzić na akcesoriach dachowych?

Zaoszczędzić jednak – i to znacznie – możemy już na etapie wybierania projektu. Akcesoria dachowe, choć małe i liczone na sztuki, wpływają zasadniczo na koszt zakupu całego pokrycia. Szacując cenę dachu, często o tym zapominamy. Tymczasem nie wystarczy pomnożenie powierzchni połaci przez zużycie dachówek podstawowych na 1 m2. Dlatego jeśli mamy bardzo napięty budżet, powinniśmy koszt akcesoriów wyliczyć jeszcze przy wyborze projektu. Może ze względów finansowych warto wybrać dach prostszy, mniej efektowny, ale za to lżejszy dla portfela?