Blacha na dach - rodzaje i zastosowanie

Blacha na dach - co wiedzieć, jak wybrać?

Na dachach polskich domów wciąż królują dachówki ceramiczne i betonowe. Wybiera je ponad połowa budujących, głównie w południowo-zachodniej części kraju. Nie ustępują im pokrycia z blachy, które cieszą się zainteresowaniem niewiele mniejszym niż dachówki. Decyduje się na nie około 40% inwestorów, przede wszystkim ze środkowo-wschodniej Polski. Blacha na dach jest niedroga, lekka, łatwa w montażu.

Rodzaje blachy na dach? Pokryć z blachy jest dużo. Wybór jednego z modeli jest kwestią gustu, regionu kraju, zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i zasobności portfela. O gustach się nie dyskutuje, a z przepisami nie ma co walczyć. Producenci też nie ułatwiają nam wyboru, stale prześcigając się w ulepszaniu swoich produktów. Efekt jest taki, że na rynku – mimo pandemii koronawirusa – pojawiły się nowe modele blachodachówek i blach płaskich z powlekanej blachy stalowej. Większość z nich odznacza się ponadprzeciętną wytrzymałością, gdyż producenci przed wypuszczeniem na rynek poddają swoje produkty trudnym testom, na przykład przy prędkości wiatru osiągającej 270 km/h, a zatem w warunkach panujących podczas wystąpienia huraganu, opadów 200 milimetrów na godzinę oraz gradu padającego z prędkością 86 km/h.
Kolory blachy na dach? Poszczególne modele są dostępne w kilku opcjach kolorystycznych. Znajdują się wśród nich takie, które są minimalistyczne lub do złudzenia przypominają tradycyjne pokrycia dachowe, np. z dachówek lub gontów drewnianych.
Musimy pamiętać, że przy zakupie blachy na dach nie powinniśmy kierować się wyłącznie niską ceną. Najczęściej tanie produkty pochodzą od nieznanych producentów, którzy nie mają doświadczenia w ich wytwarzaniu i specjalistycznych laboratoriów pracujących nad coraz lepszą jakością pokryć dachowych. Kupując od nich materiał na dach, musimy się liczyć między innymi z tym, że blachodachówka będzie mniej odporna na korozję i odbarwienia, a co się z tym wiąże, jej trwałość może być znacznie mniejsza.

Blacha na dach - rodzaje, formaty

Blachy na dach można kupić w różnych formatach. Decyzja, jaki format powinna mieć blacha, zależy od stopnia skomplikowania dachu. Na dachach wielopołaciowych częściej stosowane są mniejsze arkusze, moduły lub płytki. Na dachach prostych, na przykład dwuspadowych, przeważają arkusze dopasowane do długości połaci.

• Blachodachówki. Jeszcze do niedawna blachodachówkę można było kupić tylko w arkuszach ciętych na potrzebny wymiar. W ten sposób optymalnie dopasowywało się je do kształtu dachu, ograniczając odpady powstające przy cięciu. Takie pokrycie należało zamawiać z wyprzedzeniem lub czekać – wstrzymując budowę – na jego wyprodukowanie.
  -Przełom nastąpił kilkanaście lat temu, kiedy to na rynku pojawiła się pierwsza blachodachówka modułowa. Od tamtej pory z roku na rok jest coraz więcej blachodachówek w takim formacie. Niektórzy producenci oferują modele zarówno w postaci arkuszy ciętych na wymiar, jak i modułów.
  Blachodachówka w arkuszach ciętych na wymiar to długie, dochodzące nawet do kilku metrów, arkusze blachy, które mają stałą szerokość, a ich długość dostosowuje się do długości połaci dachu (maksymalnie może mieć nawet 8 m). Wszelkie wyliczenia ilości niezbędnego materiału najczęściej wykonuje sprzedawca pokrycia, wykorzystując w tym celu odpowiedni program komputerowy. Dzięki temu arkusze są idealnie dopasowane do kształtu dachu – na miejscu ewentualnie docina się jedynie skosy. Ich montaż jest błyskawiczny, a odpady – minimalne. Ze względu na długość blaszanych arkuszy należy zachować szczególną ostrożność podczas ich transportu, rozładunku i montażu.
  Blachodachówka modułowa, zwana też panelową, to niewielkie arkusze, naśladujące jeden lub dwa rzędy dachówek. Są one dostępne od ręki, a do wyliczenia odpowiedniej ilości materiału wystarczy jedynie informacja o metrażu powierzchni do pokrycia. Moduły są przywożone na paletach – na jednej standardowej europalecie zmieści się materiał na średniej wielkości dach. Po dostarczeniu materiału na plac budowy dekarze mogą od razu przystąpić do pracy, gdyż nie muszą dopasowywać poszczególnych arkuszy do siebie. Wśród zalet blachodachówek modułowych należy wymienić także ograniczenie odpadów do minimum, najczęściej jest to 5% zamówionego materiału.
  
  
• Blacha płaska. Jest dostępna w postaci tradycyjnych zwojów, nowoczesnych płytek oraz gotowych paneli. Te ostatnie są najpopularniejsze. Mają one fabrycznie uformowane na krawędziach w kształcie rąbka stojącego – łączenie odbywa się na zatrzask bez konieczności zaginania rąbka. Znacznie skraca to czas montażu całego pokrycia.

Wzór dachówki blaszanej

Blachy mają przetłoczenia, które nadają im kształt. Dawniej były one faliste, obecnie jednak producenci stale ulepszają swoje produkty, zbliżając je wyglądem do dachówek ceramicznych i betonowych do tego stopnia, że coraz trudniej jest te materiały odróżnić od siebie po ułożeniu na dachu. I tak zdecydowana już większość blachodachówek ma podwiniętą przednią (startową) krawędź, która dodaje pokryciu „grubości”, tak charakterystycznej dla dachówek. Dodatkowo ta przednia krawędź jest fabrycznie cięta wzdłuż fali. To rozwiązanie pozwala na uzyskanie jednolitej powierzchni pokrycia. Wygląda ono naturalniej, poprzeczne połączenia arkuszy są mniej widoczne, a także większa jest szczelność i trwałość dachu.

Nowoczesne blachy na dach

Nowością wśród modułów są modele płaskie z równą, płaską powierzchnią, wzorowane na modnych od kilku lat płaskich dachówkach zakładkowych. Na połaci nimi pokrytej panuje porządek. Takie wykończenie dachu to propozycja dla miłośników solidnych, nowoczesnych form. Krycie można wykonać na mijankę, czyli z przesunięciem „dachówek” w kolejnych rzędach, lub bez przesunięcia, układając je tak, aby połączenia pionowe znajdowały się w jednej linii.
Przetłoczenia w blachach nie tylko odwzorowują krawędzie dachówek, ale też tworzą dodatkowe rowki i zagłębienia wzdłuż grzbietów fal. Ich zadanie nie jest tylko estetyczne – usztywniają one blachę, zwiększając jej odporność na uszkodzenia czy porywisty wiatr, a niektóre z nich także ułatwiają odprowadzenie wody opadowej z połaci. Są też specjalne przetłoczenia antykapilarne, które zapobiegają gromadzeniu się wody pomiędzy arkuszami, a także rozwiązania umożliwiające wentylację poprzecznych zakładów.
Coraz więcej nowych modeli ma symetryczne przetłoczenia. To ukłon w stron dekarzy, ponieważ ma to znaczenie przy kryciu dachu. Pozwala na montaż w dowolnym kierunku – od lewej do prawej i od prawej do lewej. Taki „wzór” jest również ekonomiczny – symetria pozwala wykorzystać odcięte fragmenty w innych miejscach i jeszcze bardziej zmniejszyć ilość odpadów.
Dla podkreślenia podobieństwa do pokryć z dachówek ukrywa się miejsca montażu wkrętów mocujących blachę do łat. W tym celu wykonuje się specjalne zagłębienia montażowe lub umieszcza się otwory montażowe na przetłoczeniach pionowych. Są też takie modele, które nie mają widocznych na powierzchni dachu wkrętów, dzięki czemu harmonii pokrycia nie zakłóca żaden element mocujący.

Blacha na dach przypominająca gont

Dzięki zastosowaniu rozwiązań technologicznych udało się stworzyć blachodachówkę, która swoim wyglądem do złudzenia naśladuje strukturę drewna. Punktem wyjścia dla projektantów był oryginalny wzór gontu drewnianego
– tradycyjnego pokrycia, na stałe wpisanego w przestrzeń architektury podhalańskiej, ale spotykanego też w innych rejonach Polski. W efekcie prac powstał gont blaszany, którego kształt, tekstura i kompozycja nie odróżniają się od oryginału, odwzorowując wiernie gont drewniany. Ułożony na dachu daje efekt wizualny podobny do tego, który dotychczas osiągano poprzez stosowanie tradycyjnego pokrycia.
Gont blaszany jest przeznaczony głównie na dachy domów w stylu góralskim, ale równie dobrze odnajduje się w założeniach architektury nowoczesnej. Pokrycie jest estetyczne i doskonale wpisuje budynki w otaczający je krajobraz. Ma bowiem kształt i teksturę wiernie odzwierciedlającą naturalne drewno.
Modele blachodachówki naśladujące gonty mają powierzchnię wykończoną posypką ceramiczną lub kamienną. Znacznie podnosi to trwałość oraz odporność materiału na wszelkiego rodzaju uszkodzenia mechaniczne. Dobrze tłumi ona hałas, jest odporna na działanie promieni UV oraz innych niekorzystnych warunków atmosferycznych. Zwiększa też szorstkość powierzchni, zapobiegając na przykład zsuwaniu się śniegu.
Oprócz specyficznego wyglądu gontu blaszanego, cechuje go jeszcze jedna zaleta – względy ekonomiczne. Pokrycie jest dużo tańsze niż gont drewniany, jego montaż mniej skomplikowany, nie wymaga też dodatkowych kosztów podczas eksploatacji.

Nietypowy kształt blachy na dachu

Renomowani producenci blachodachówek robią wszystko, aby ten materiał miał jak najlepsze parametry, również wytrzymałość i sztywność. Wpływ na to mają przetłoczenia. Ma to swoje konsekwencje: zbyt niskie powodują, że blacha jest zbyt giętka, a pokrycie z niej wykonane – łatwo podatne na uszkodzenia i odkształcenia. Z kolei im większe przetłoczenia, tym dach sztywniejszy, a co za tym idzie – możliwe jest zwiększenie szerokości pomiędzy łatami i kontrłatami, na których będzie układana blachodachówka.
Na rynku spotkać można blachodachówki o pojedynczym, podwójnym i potrójnym przetłoczeniu, którego wysokość określa się w milimetrach. Oprócz typowych przetłoczeń niektóre modele blachodachówek są dostępne w wersji gładkiej lub z delikatną mikrofalą. Producenci we współpracy z mistrzami dekarskimi wypracowują także swoje autorskie rozwiązania. Na przykład specjalne wycięcie i wyprofilowanie skrajnego przetłoczenia umożliwia idealne spasowanie arkuszy w miejscu ich styku. Zastosowanie w poziomych przetłoczeniach podwójnego gięcia wraz z obniżonym profilem pozwala na uzyskanie jeszcze bardziej płaskiej połaci przy jednoczesnym zachowaniu dużej sztywności arkusza.
Rodzaj przetłoczeń decyduje o tym, w jaki sposób załamuje się światło na dachu, a więc decyduje o jego ostatecznym wyglądzie. Wysokie przetłoczenia powodują powstawanie głębokich cieni pomiędzy modułami. Dzięki temu pokrycie w różnych warunkach oświetlenia jest inne. Cień przetłoczenia nie tylko kształtuje plastyczny obraz dachówki, ale przede wszystkim sprawia, że mniej widoczne stają się wkręty oraz łączenia poziome pomiędzy arkuszami.

Płaskie blachy na dachu nadal cieszą się wielką popularnością

Nowoczesne trendy w architekturze opierają się na geometrii form. Jak nigdy, docenia się urodę elementów w kształtach opartych na podstawowych figurach, szczególnie prostokąta. Za najbardziej efektowne uważa się proste formy dachów. Jednak by powstał dach stylistycznie spójny z kształtem połaci, trzeba użyć materiału pokryciowego utrzymanego w tej samej konwencji. Wrażenie gładkiego, niemal pozbawionego faktury dachu stworzą pokrycia o płaskich powierzchniach – jednak by efekt był naprawdę uderzający, znaczenie ma szlachetność materiału, jego barwa, faktura oraz perfekcyjne wykonawstwo. Prosta i elegancka forma blachy doskonale wpisuje się w nowoczesne trendy architektoniczne. Długie pasy dachówki w połączeniu z płaską powierzchnią, sprawiają, że dają one zupełnie nowe możliwości estetyczne. Zminimalizowanie liczby połączeń i podkreślony poziomy kierunek ułożenia połaci  daje modny horyzontalny układ elementów – a to jest kwintesencją nowoczesnego stylu w architekturze.
Nowoczesna postać prefabrykowanych paneli z uformowanymi wzdłuż ich dłuższych krawędzi rąbkami stojącymi idealnie współgra z tradycyjną formą pokrycia. Dzięki zastosowaniu technologii łączenia na zatrzask, montaż tego materiału na dachu nie wymaga zastosowania specjalistycznych narzędzi.
Blachy płaskie ze stali powlekanej są dostępne jako gładkie lub z wytłaczaną strukturą, która minimalizuje ryzyko pofalowania paneli i jednocześnie nadaje niespotykany wygląd dachowi. Jeśli poddasze jest użytkowe, warto wybierać modele, które na spodniej stronie mają dodatkowo specjalną włókninę. Zdecydowanie zwiększa ona izolacyjność akustyczną, pełniąc jednocześnie funkcję powłoki antykondensacyjnej.