Instalacja elektryczna - encyklopedia budowlana

Agregat prądotwórczy

Urządzenie, w którym silnik (benzynowy lub Diesla) napędza prądnicę i w efekcie wytwarza prąd (jedno- lub trójfazowy). Agregaty z silnikiem Diesla są droższe od benzynowych, ale ich eksploatacja jest dużo tańsza, a trwałość większa. Poza tym agregaty charakteryzuje:

- moc - zależy ona od mocy i liczby urządzeń, które będą z niego zasilane (domowe mają od 2 do 10 kW),

- sposób uruchamiania - może być ręczny (przez pociągnięcie linki lub przekręcenie kluczyka) bądź automatyczny (uruchamia się, gdy nie ma prądu),

- zbiornik na paliwo - w agregatach domowych zbiorniki mają pojemność 4-10 l,

- hałas - agregaty bez obudowy emitują hałas na poziomie 65-100 dB (jak motor czy ciężarówka), te w obudowie są mniej hałaśliwe (poniżej 65 dB).

Automatyka budynku

Zespół elementów umożliwiających automatyczne sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem, wentylacją, pracą rolet, bram wjazdowych, instalacją alarmową, a w ogrodzie - systemem podlewania.

Sterowanie może być realizowane przez:

- pojedyncze aparaty sterujące,

- proste automaty grupowe, jak na przykład programator czasowy, który może zarządzać grupami różnych urządzeń w zadanych cyklach czasowych,

- systemy zintegrowane znane jako systemy inteligentnego domu, które mają największe możliwości, ponieważ mogą sterować znacznie większą liczbą urządzeń, łączyć ich działanie (np. opuszczanie rolet o zmroku może być połączone z zapalaniem światła) oraz umożliwiają ich dowolne konfigurowanie.

Diody LED

Działają na zupełnie innej zasadzie niż żarówki i świetlówki - emitują światło w wyniku ruchu elektronów w materiale półprzewodnikowym. Jeszcze kilka lat temu ze względu na niską sprawność i małą moc spełniały wyłącznie funkcje sygnalizacyjne. Obecnie, dzięki większej sprawności, a przede wszystkim mocy, coraz częściej używa się ich do oświetlenia. A zalety ich są niezaprzeczalne: miniaturowa wielkość, możliwość uzyskiwania różnych kolorów, niskie zużycie energii, duża trwałość (świecą nawet 50 razy dłużej niż zwykłe żarówki) oraz niska temperatura diod (praktycznie nie nagrzewają się). Kiedyś diody wymagały specjalnych oprawek, obecnie źródła światła wykorzystujące diody LED można umieścić w miejscu tradycyjnej żarówki.

Inteligentny dom

Określa się tak instalacje systemowe, które umożliwiają sterowanie oświetleniem i różnymi urządzeniami w domu i na posesji. Stopień ich zaawansowania i możliwości są różne - jedne wykonują jedynie proste zaprogramowane wcześniej funkcje, w innych funkcje te mogą być korygowane przez sygnały docierające z czujników ruchu, światła, warunków atmosferycznych czy zegarów astronomicznych. Prostszymi systemami (np. Luxor) można sterować jedynie z domu za pomocą włączników i przycisków, zaawansowanymi (np. EIB lub LCN) także przez internet lub telefon, ale wymagają one poprowadzenia w instalacji elektrycznej specjalnego przewodu.

Możliwości. Zaawansowane systemy inteligentnego domu mogą sterować między innymi:

- oświetleniem, realizując na przykład funkcję symulacji obecności;

- centralnym ogrzewaniem - współpracując z kotłem c.o., a także siłownikami otwierającymi lub zamykającymi okna, regulatorami sterującymi pracą centrali wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej;

- zasilaniem poszczególnych pomieszczeń w energię elektryczną - umożliwiając wyłączenie na odległość np. kuchni elektrycznej czy żelazka;

- pracą rolet i żaluzji,

- systemami alarmowymi,

- podlewaniem ogrodu.

Zaletą tych systemów jest także to, że wykonywanie różnych funkcji może być ze sobą powiązane: naciśnięcie jednego przycisku wystarczy, aby pogasić światła w całym domu, zmniejszyć intensywność ogrzewania i uruchomić system alarmowy.

Ochrona przeciwprzepięciowa

Jest obowiązkowa. Chroni instalację elektryczną i podłączony do niej sprzęt przed przepięciem, czyli działaniem prądu udarowego o dużym natężeniu, powstającego w wyniku wyładowań atmosferycznych lub procesów łączeniowych w sieci. Stanowi uzupełnienie instalacji odgromowej.

Ochrona przeciwprzepięciowa polega na zamontowaniu w domowej rozdzielnicy elektrycznej lub/i złączu elektrycznym tzw. ograniczników przepięć:

- klasy B (podstawowej) - wymaganych tam, gdzie może nastąpić bezpośrednie lub bliskie uderzenie pioruna; nie chronią czułego sprzętu RTV i AGD;

- klasy C (wyższej) - obowiązkowych. Można je kupić w zestawie z ogranicznikiem klasy B. Taki zestaw redukuje przepięcia do poziomu 1,5 kV bezpiecznego nawet dla czułego sprzętu elektronicznego; jest tańszy i zajmuje mniej miejsca niż pojedyncze ograniczniki;

- klasy D (najwyższej) - nieobowiązkowych, chroniących najczulsze urządzenia.

W instalacji montuje się także szyny wyrównawcze, do których podłącza się wszystkie instalacje wykonane z materiałów przewodzących prąd, a szyny łączy się z uziemieniem.

Punkt

Punktem elektrycznym jest każde miejsce dostępu użytkownika do instalacji elektrycznej, jak gniazda, włączniki, wszelkiego rodzaju punkty świetlne (lampy, żyrandole), jak również miejsca bezpośredniego podłączenia odbiorników prądu do instalacji elektrycznej (tj. z pominięciem gniazda) - w taki sposób bardzo często podłącza się ścienne grzejniki elektryczne.

Średnia cena punktu to 30-50 zł (tańszy, gdy jest to instalacja podtynkowa, droższy, gdy podtynkowa).

Im więcej punktów, tym droższe wykonanie instalacji. Nie tyle to, jak rozległa jest instalacja, ale to, ile jest w niej punktów elektrycznych, decyduje o kosztach jej wykonania.

Włączniki światła

Służą do włączania i wyłączania oświetlenia. W domach stosuje się różne ich rodzaje:

- jednoklawiszowe - wśród których wyróżniamy wyłączniki jednobiegunowe - obsługujące pojedyncze źródło światła i dwubiegunowe - obsługujące źródła światła w dwóch niezależnych obwodach;

- dwuklawiszowe - również w wersji jedno- i dwubiegunowej;

- schodowe (zwane też korytarzowymi) - do włączania obwodu z dwóch miejsc, na przykład w długim korytarzu lub na schodach;

- krzyżowe - potrzebne, gdy chcemy włączać i wyłączać światło z trzech lub więcej miejsc (stosuje się je razem ze schodowymi - np. w długim korytarzu: na końcach korytarza instaluje się wtedy wyłączniki schodowe, a w środku między nimi - jeden lub więcej wyłączników krzyżowych);

- zwierne - do włączania sygnału dźwiękowego, czy czasowego włączania oświetlenia;

- ściemniacze - umożliwiające regulację natężenia światła - pokrętłem, suwakiem lub przez odpowiednio długie dotknięcie płytki dotykowej; można nimi również sterować za pomocą pilota. Są też:

- ściemniacze z programem symulacji obecności, które o określonej porze dnia włączają oświetlenie, a po zaprogramowanym czasie wyłączają je,

- rozszerzenia do ściemniaczy: do montowania z nimi w układzie schodowym, aby z obu miejsc można było regulować oświetlenie.

Uwaga! Ściemniacz musi pasować do używanych źródeł światła (żarówek, świetlówek), a jego moc nie może być mniejsza niż moc podłączonego do niego oświetlenia.

Włączniki ochronne

Zastępują stosowane w starych instalacjach bezpieczniki. Każdy z nich spełnia inną funkcję:

- nadmiarowoprądowe - chronią poszczególne obwody przed przeciążeniem i skutkami zwarć - zakłada się je w każdym z obwodów,

- różnicowoprądowe - chronią ludzi przed porażeniem, a dom - przed pożarem spowodowanym awarią instalacji. W tablicy powinien być przynajmniej jeden wyłącznik chroniący całą instalację, chociaż oczywiście lepiej, jeśli jest ich więcej i chronią mniejsze grupy obwodów;

- ograniczniki, czyli ochronniki przeciwprzepięciowe - chroniące instalację i sprzęt elektroniczny przed nadmiernym wzrostem napięcia spowodowanym przez wyładowania atmosferyczne lub przełączenia w sieci elektroenergetycznej.

Uwaga! Oprócz wyłączników różnicowoprądowych w domowej instalacji elektrycznej muszą być inne rozwiązania chroniące ludzi przed porażeniem prądem - na przykład połączenia wyrównawcze.

W tym celu do specjalnej szyny (umieszczonej np. w pobliżu rozdzielnicy) podłącza się wszystkie metalowe elementy budynku, części instalacji sanitarnych, a także przewód ochronny z tablicy rozdzielczej.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>