Kominek praktyczny i bezpieczny

Kominek zawsze znajdował się w domu tam, gdzie koncentrowało się życie rodzinne i towarzyskie. Pierwsze kominki były duże, budowane na planie półokręgu z okapem podobnej wielkości. Nie tylko pozwalały przetrwać srogie zimy, ale również na nich gotowano. Rozpowszechniły się dopiero w XII wieku. Wtedy też zaczęto budować kominki mniejsze, bardziej wydajne, a ich praktyczność zaczęła coraz częściej ustępować dekoracyjności. Pojawiły się w salonach oraz salach balowych dworów i pałaców, gdzie stanowiły najbardziej ozdobny mebel. Mniej wytworne powstawały też w skromniejszych domach, dając ciepło i tworząc niepowtarzalny klimat.

Te tradycyjne urządzenia zrewolucjonizowało wynalezienie w ubiegłym wieku zamkniętych wkładów kominkowych. Pozwoliło to na budowanie kominków, które stanowią w dalszym ciągu dekorację, ale również wydajne źródło ciepła w niemal całym domu. Są nie tylko bezpieczne i wygodne w obsłudze, ale przede wszystkim ekonomiczne.

Lepsze palenisko zamknięte

Kominki z otwartymi paleniskami buduje się dzisiaj rzadko. Decydują o tym zarówno względy finansowe, jak i praktyczne. To mało ekonomiczne źródła ciepła, które zużywają kilkakrotnie więcej drewna niż kominki zamknięte, a zaledwie niecałe 20% wytworzonego ciepła przekazują do pomieszczenia. Reszta ucieka z dymem przez komin. Kominek otwarty ogrzewa tylko te wnętrza, w których się znajduje. Gdybyśmy chcieli za ich pomocą ogrzewać dom, trzeba byłoby umieścić je w każdym pokoju. Mogłoby się to okazać trudne, bowiem ich budowa wymaga nie tylko mocnego fundamentu, ale i kominka dymowego.

Wadą, ale również rzeczą mało praktyczną jest to, że w kominku otwartym trudno kontrolować proces spalania. Jedynym sposobem regulacji temperatury staje się dokładanie większej lub mniejszej ilości drewna. Dodatkowym utrudnieniem w eksploatacji otwartego paleniska jest dostarczenie odpowiedniej ilości powietrza do spalania. Kominki te pobierają je całą powierzchnią paleniska. Im jest ona większa, tym więcej powietrza potrzebują - nawet 1000 m3, czyli kilkakrotnie więcej niż wynosi kubatura średniej wielkości pomieszczenia z kominkiem. Dobrze jest więc doprowadzić powietrze oddzielnym kanałem bezpośrednio z zewnątrz.

Decydując się na kominek otwarty, warto również pamiętać o tym, że stwarza on większe zagrożenie pożarowe. Wszystkie przedmioty wykonane z drewna czy materiału oraz sprzęt telewizyjny powinny być od niego oddalone, a podłogę wokół niego trzeba wykonać z materiałów niepalnych. Na koniec, po wygaśnięciu paleniska, czeka nas uciążliwe sprzątanie i usuwanie dużej ilości popiołu.

Kominek zamknięty nie jest może tak urokliwy jak otwarty, ale za to jego wykonanie jest łatwiejsze i szybsze, a palenie w nim - bardziej ekonomiczne, co przy wysokich cenach opału ma duże znaczenie. Skonstruowanie wkładów i kaset kominkowych, które są głównymi elementami nowoczesnych kominków zamkniętych, nie tylko pozwoliło ograniczyć wady palenisk otwartych, ale też w decydującym stopniu zwiększyło popularność kominków w nowo budowanych domach. Kominki zamknięte są bezpieczniejsze od otwartych. Po pierwsze, zużywają mniej powietrza, co zmniejsza ryzyko zasysania go przez kanały wentylacyjne. Po drugie, powstanie pożaru od zamkniętego paleniska jest praktycznie niemożliwe. Takie kominki mogą być zarówno oparte o ścianę, jak i wysunięte w stronę pomieszczenia, a nawet umieszczone w centralnym jego punkcie.

Kominki zamknięte są też wydajnym źródłem ciepła. Jeśli zbudujemy kominek z dystrybucją gorącego powietrza, to ogrzeje ono więcej niż jedno pomieszczenie. Specjalnymi izolowanymi kanałami będzie napływało do pozostałych wnętrz. Kupując zaś kominek z płaszczem wodnym, zapewnimy sobie także dodatkowo podgrzanie ciepłej wody do mycia i wspomagania c.o.

Sprawność kominków zamkniętych jest zdecydowanie wyższa od tych z otwartym paleniskiem. Zużywają też mniej paliwa. Jednocześnie budowa paleniska pozwala na precyzyjne dozowanie powietrza do spalania, co zapobiega przegrzewaniu pomieszczeń oraz umożliwia kontrolę palenia i utrzymywanie żaru przez wiele godzin od chwili rozpalenia w kominku.

Budowa kominków zamkniętych

Najważniejszym elementem zamkniętego kominka jest wkład, który podłącza się do komina dymowego, a następnie obudowuje. Duży wybór ich kształtów i rodzajów sprawia, że można je ciekawie i niekonwencjonalnie zaaranżować. Kominki mogą mieć szyby z jednej, dwóch a nawet trzech stron. Mogą być one owalne, półokrągłe lub zupełnie płaskie.

Do produkcji wkładów kominkowych wykorzystywane są różne materiały. Korpus wykonywany jest najczęściej:

- z żeliwa; kominki z takimi korpusami są tańsze i lepiej akumulują ciepło niż stalowe. Korpus może być zrobiony ze skręconych płyt lub jednolitego odlewu bez połączeń i spawów. Takie korpusy są szczelne, dzięki czemu powietrze nie napływa do paleniska w sposób niekontrolowany;

- ze stali; zaletami korpusów ze stali są szczelność oraz bogate wzornictwo. Wybierając wkład stalowy, warto pamiętać, że stal słabej jakości szybko koroduje pod wpływem gorących spalin. Palenisko wykładane jest zwykle płytami żeliwnymi lub szamotowymi. Jeśli kominek będzie często eksploatowany, trzeba wybrać taki, który wykonano z materiałów trwałych i odpornych na długie działanie wysokiej temperatury oraz jej nagłe zmiany. Najlepiej sprawdzą się wkłady o grubych ściankach, bo te wykonane z elementów o małej grubości mogą pękać. Cienkie ścianki nagrzewają się nierównomiernie, co powoduje powstanie naprężeń, w wyniku których stal się odkształca. W zależności od rodzaju materiału, z którego wykonano kominki, mają one różną wagę. Średnio jest to około 300 kg.

Aby wybudować kominek zamknięty, można również kupić kasetę kominkową. Różni się ona od wkładu budową i wymiarami. Zaletą kasety jest to, że można ją zamontować w już istniejącym kominku bez wykonywania większych przeróbek. Wkłady kominkowe przeznaczone są do kominków budowanych od podstaw.

Większa sprawność i wygoda

Producenci wkładów kominkowych coraz częściej stosują w swoich urządzeniach dodatkowe rozwiązania, które podnoszą sprawność - nawet do 80% przy prawidłowej eksploatacji kominka. Dla porównania warto przypomnieć, że sprawność kominka z paleniskiem otwartym wynosi niecałe 20%. Aby zwiększyć wydajność i wygodę obsługi wkładów kominkowych, stosuje się:

- podwójny system spalania; takie kominki, podobnie jak kotły kondensacyjne, odzyskują część energii cieplnej pochodzącej z dopalenia cząsteczek gazu znajdujących się w spalinach. Nie tylko wpływa to na oszczędność drewna, ale obniża temperaturę spalin i zwiększa bezpieczeństwo korzystania z kominka. Jednocześnie do atmosfery wydostaje się mniej szkodliwych substancji. W urządzeniach starszej generacji ciepło uciekało bezpowrotnie przez komin;

- podwójny deflektor spalin; wydłuża drogę odprowadzania spalin, jednocześnie odbierając z nich ciepło. Nie dopuszcza też do wydostania się spalin podczas otwierania drzwiczek w kominku;

- system czystej szyby; ruch powietrza wzdłuż szyby, tworząc kurtynę powietrzną, zapobiega osadzaniu się na niej cząsteczek popiołu powstałego podczas spalania. Skierowanie na szybę świeżego powietrza prowadzi do wzrostu temperatury spalin, wskutek czego znajdująca się na szybie sadza częściowo się spala, a szyba dłużej pozostaje czysta.

Powietrze do spalania

Kominki z zamkniętym paleniskiem potrzebują do spalania od 6 do 8 m3 powietrza na kilogram drewna. W nowoczesnych wkładach kontrola nad przepływem powietrza w palenisku jest większa, a duża ilość zasysanego powietrza bierze udział w efektywnym wytwarzaniu energii cieplnej. Kominki zamknięte mają płynną regulację ilości świeżego powietrza doprowadzanego do paleniska oraz regulację przepływu spalin do przewodu dymowego. Wpływa to na szybkość spalania i sprawność wkładu kominkowego. Niektóre wkłady mają automatycznie otwierającą się przepustnicę ciągu, gdy drzwiczki są minimalnie otwarte (automatyczny szyber). Zapobiega to cofaniu się dymu lub iskier do pokoju.

Powietrze niezbędne do spalania doprowadzane jest do kominka kanałem nawiewnym bezpośrednio z zewnątrz. Zazwyczaj ukrywa się go w podłodze lub zabudowuje płytami g-k. Wlot powietrza do kominka znajduje się z dołu wkładu kominkowego, a w przedniej jego ściance umieszczony jest regulator dopływu powietrza do spalania, którym jednocześnie steruje się pracą urządzenia. W niektórych kominkach powietrze doprowadzane jest rurą bezpośrednio do górnej części wkładu.

Dobór wkładu

Wybierając kominek, który będzie wykorzystywany jako główne źródło ogrzewania domu, jego moc należy dostosować do zapotrzebowania na ciepło. Dla nowych domów z dobrą izolacją wynosi ono ok. 30-40 W/m3, zaś dla starych z kiepską izolacją - 80-100 W/m3. Pod uwagę trzeba wziąć także parametry techniczne kominka.

Moc nominalna. Dobiera się ją według założenia, że 1 kW mocy wystarcza do ogrzania około 25 m3 domu. Pamiętajmy jednak, by brać pod uwagę moc nominalną, a nie maksymalną, ponieważ ta druga osiągana jest tylko przez krótki czas i nie odzwierciedla prawdziwych możliwości urządzenia.

Sprawność, czyli ile energii powstającej podczas spalania drewna odzyskiwane jest w postaci ciepła.

Temperatura spalin. Aby kominek osiągał dużą sprawność i był bezpieczny, średnia temperatura spalin nie powinna przekraczać 400°C.

Czas pracy bez uzupełniania paliwa. Dla komfortu użytkowania jeden załadunek drewna powinien wystarczać na minimum 8 godzin. Takiego palenia trzeba się jednak nauczyć.

Zużycie paliwa. Powinno wynosić około 2,5 kg drewna na godzinę (przy mocy nominalnej 7 kW).

Kominek - ilość powietrza do palenia

- Dla kominków zamkniętych dopływ powietrza powinien wynosić co najmniej 10 m3/h na jedną kilowatogodzinę mocy.

- Dla palenisk otwartych doprowadzenie powietrza powinno gwarantować jego prędkość w palenisku nie mniejszą niż 0,2 m/s.

Wkłady kominkowe otwarte

Gotowe, otwarte wkłady kominkowe ułatwiają budowę kominka otwartego, zachowując jednocześnie wszystkie walory takiego paleniska. Wykonane są ze stali, żelaza i elementów szamotowych - tak samo wkłady zamknięte. Komora dymowa jest zakończona króćcem, który pozwala na wyprowadzenie rurą spalin. W komorę dymową często wbudowane są jeszcze deflektor i szyber.

Drewno do kominka

W kominku powinno się palić suchym drewnem liściastym. Najlepiej nadają się do tego buk, dąb i brzoza. Paląc mokrym drewnem, spowodujemy zanieczyszczenie komina, szyba będzie zakopcona i nie osiągniemy pożądanego rezultatu grzewczego. Nie powinno zaś palić się drewnem iglastym.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>