Dzielenie pokoju

Zmiana usytuowania ścian działowych lub dostawienie nowych często pozwala dużo lepiej zorganizować przestrzeń w domu. Staje się on bardziej funkcjonalny, przyjazny i wygodny dla mieszkańców. Dlatego, choć taka przebudowa wiąże się z kłopotliwymi pracami budowlanymi i wykończeniowymi, zwykle bez wahania się na nią decydujemy.

Ściany działowe możemy wymurować - z wąskich pustaków, bloczków, cegieł pełnych lub drążonych. Możemy je również zbudować w technologii szkieletowej. Najbardziej popularne ściany w takiej technologii mają stalowy szkielet z gotowych profili, obudowany dwustronnie płytami gipsowo-kartonowymi i wypełniony wełną mineralną, która stanowi izolację akustyczną.

Uwaga! Dobierając materiał na ściany działowe, pamiętajmy, że powinny one jak najlepiej chronić przed rozprzestrzenianiem się hałasu we wnętrzach. Zależnie od użytych materiałów i konstrukcji ścian ich izolacyjność akustyczna jest różna.

Stawiamy ścianę murowaną

Najkorzystniej jest to zrobić w trakcie większego remontu, kiedy będą skuwane stare tynki i zrywane posadzki. Wówczas ścianę działową można dostawić w identyczny sposób, jak podczas wznoszenia domu, a jej dobudowanie będzie łatwiejsze.

Miejsce, w którym mamy zamiar dostawić ścianę, musi zaakceptować konstruktor.

Przygotowanie. Najpierw trzeba wytyczyć linię, wzdłuż której ma biec nowa ściana. Pomoże nam w tym sznur traserski, którym odznacza się na podłożu kolorową linię. Podobne linie wytycza się na ścianach, z którymi będzie połączona ściana działowa. Powinny one być idealnie pionowe. Dalszy przebieg prac zależy od stanu wykończenia pomieszczeń:

jeśli nie ma posadzki - na podłożu, na linii przebiegu nowej ściany, wystarczy ułożyć pas izolacji z papy. Jego szerokość powinna być zbliżona do szerokości ściany. Będzie on stanowił warstwę oddzielającą, dzięki której ściana nie zostanie trwale połączona z podłożem;

gdy jest posadzka - trzeba wyciąć w niej pas wzdłuż linii przebiegu ściany i w tym miejscu ułożyć papę; pas wycinanej posadzki powinien być szerszy o około 2 cm od przyszłej ściany;

jeżeli istniejące ściany są otynkowane - najlepiej usunąć z nich tynk w miejscu, w którym mury będą połączone. Usuwany pas tynku powinien mieć szerokość mniej więcej dwa razy większą niż szerokość ściany działowej.

Budowa. Elementy w każdej warstwie muruje się z przesunięciem, tak aby pionowe spoiny między pustakami, bloczkami lub cegłami nie wypadały w jednej linii. Cegły dziurawki ustawia się w ten sposób, aby ich otwory skierowane były równolegle do lica ściany. Gdy muruje się z bloczków lub pustaków wyposażonych w pióra oraz wpusty, zaprawą nie wypełnia się pionowych spoin między nimi.

Ściany działowej nie muruje się do samego sufitu - między nią a sufitem trzeba pozostawić szczelinę o szerokości około 2 cm. Szczelinę wypełnia się materiałem sprężystym, na przykład wełną mineralną. Strop nie będzie wtedy napierał na ścianę, co mogłoby powodować pękanie tynku lub nawet muru.

Uwaga! Niekiedy ścianę działową trzeba wzmocnić zbrojeniem. Zależy to od jej grubości, długości, wysokości oraz sumy użytkowych obciążeń, jakie będzie musiała przenieść (ciężar regałów, wiszących szafek itp.). Zazwyczaj zbroi się ścianki cieńsze niż 10 cm lub dłuższe niż 5 m - płaskownikami stalowymi 15×1,5 mm, prętami stalowymi o średnicy 4,5-6 mm lub drabinkami zbrojeniowymi. Zbrojenie umieszcza się w spoinach co drugą lub co trzecią warstwę cegieł, pustaków lub bloczków (1a).

Łączenie ze ścianą konstrukcyjną. Najwygodniej jest połączyć dobudowywaną ścianę z istniejącą za pośrednictwem wkręcanych kotew ze stali nierdzewnej (1b). Robi się to w następujący sposób: podczas wznoszenia ściany działowej stopniowo nawierca się w istniejącej ścianie otwory - odpowiednio na wysokości co drugiej warstwy ściany działowej. W nawiercone otwory wkłada się plastikowe kołki i wkręca w nie kotwy. Każda kotew powinna być zatopiona w zaprawie spoiny poziomej dobudowywanej ściany. WW trakcie murowania między nową a starą ścianą powinno się też zrobić spoinę pionową z zaprawy murarskiej.

Wykańczanie. Nowa ściana zazwyczaj jest przeznaczona do wykończenia tynkiem - gipsowym lub cementowo-wapiennym. W miejscu jej styku ze ścianą nośną i z sufitem tynk warto wzmocnić, wtapiając w niego pas siatki zbrojącej z włókna szklanego o szerokości 20-25 cm. Zapobiegnie to rysom, które mogłyby się tam później pojawiać.

Stawiamy ścianę szkieletową

Postawienie nowej ściany z płyt gipsowo-kartonowych będzie mniej kłopotliwe niż ściany murowanej, chociażby z tego powodu, że taka ściana jest przynajmniej czterokrotnie lżejsza od otynkowanej ściany murowanej o podobnej grubości. Na solidnym stropie gęstożebrowym lub betonowym albo na podłodze na gruncie możemy ją więc ustawić tam, gdzie chcemy, bez ekspertyzy konstruktora.

Ściany szkieletowe, wbrew obiegowym opiniom, nie mają gorszej izolacyjności akustycznej niż ściany murowane o podobnej grubości. A te o podwójnym szkielecie i poszyciu z dwóch warstw płyt gipsowo---kartonowych mają nawet lepszą izolacyjność niż masywne ściany z cegły silikatowej lub ceramicznej (o izolacyjności akustycznej ścian działowych z płyt g-k pisaliśmy w numerze 04/2007, w artykule "Jak cicho za ścianą"). Podczas ich wznoszenia muszą być jednak ściśle przestrzegane zalecenia technologiczne. Nie ma z tym problemu, ponieważ producenci płyt gipsowo-kartonowych oferują kompletne systemy do budowy ścian szkieletowych. Wraz z płytami kupuje się odpowiednie profile nośne, taśmy, wkręty czy masy szpachlowe. Więcej kłopotu nastręcza jedynie wieszanie na ścianach szkieletowych ciężkich przedmiotów. Potrzebne są do tego specjalne łączniki (np. kotwy typu molly).

Przygotowanie. Miejsce pod nową ścianę trzeba dobrze wytyczyć, odznaczając sznurem traserskim linie na podłodze, suficie i istniejących ścianach.

Jeśli w pomieszczeniu jest posadzka, najlepiej wyciąć w niej pas w miejscu posadowienia nowej ściany, podobnie jak przed budową ściany murowanej. Tynku z istniejących ścian nie trzeba skuwać. Warto natomiast zrobić dylatację, czyli podłużną szczelinę w podkładzie podłogowym (nie drewnianym) wzdłuż linii usytuowania ściany. Poprawi to izolacyjność akustyczną przegrody.

Budowa. Szkielet ściany konstruuje się ze stalowych profili UW i CW (2a). Aby ściana jak najlepiej tłumiła dźwięki, musi on być oddzielony na całym obwodzie od innych przegród - ścian, podłogi, stropu. Używa się w tym celu specjalnej taśmy akustycznej, którą podkleja się profile mocowane do podłogi, stropu i do ścian. Kolejność prac jest następująca:

najpierw do podłogi mocuje się profil UW - przez profil nawierca się otwory w podłodze, wkłada do nich plastikowe kołki i przykręca profil wkrętami. Rozstaw wkrętów to maksymalnie 1 m;

w identyczny sposób mocuje się profil UW do sufitu;

pionowe profile CW (słupki szkieletu) wsuwa się do zamontowanych profili UW. Odstępy między słupkami powinny wynieść 60, 40 lub 30 cm, zależnie od zaleceń producenta systemu;

z jednej strony szkieletu przykręca się płyty g-k, używając odpornych na korozję blachowkrętów. Płyty mocuje się do profili CW co około 20 cm; nie należy ich łączyć z górnym profilem UW. Pomiędzy płytami a podłogą należy zachować odstęp około 1 cm, zaś pomiędzy płytami a sufitem - około 0,5 cm. Jeśli ściana jest wyższa niż długość płyt i konieczne jest ich sztukowanie, dodatkowe, krótsze kawałki płyt należy rozmieszczać naprzemiennie: raz na dole, a raz na górze ściany;

szkielet wypełnia się wełną mineralną, układając ją między słupkami rusztu. Wełna (w płytach lub z rolki) powinna być o 1-2 cm szersza od odległości między słupkami (mierzonej w świetle), dzięki czemu nie będzie wypadać lub osuwać się. Gdy układa się miękką wełnę z rolki, dodatkowo można wkręcić w profile CW blachowkręty (wystarczy pięć na jeden profil), na których zaklinuje się wełna. Wtedy będzie pewność, że z czasem pod wpływem własnego ciężaru nie osunie się ona w dół, odsłaniając w górnej części ścianki niezaizolowaną przestrzeń. Między elementami rusztu nośnego można rozprowadzić instalację elektryczną oraz przewody telekomunikacyjne;

płytami obudowuje się drugą stronę ściany. Powinny one być przesunięte o połowę szerokości względem płyt po przeciwnej stronie. Izolacyjność akustyczną poprawi pozostawienie pomiędzy wełną a płytami niewielkiej szczeliny powietrznej.

łączenie z istniejącymi ścianami. Konstrukcję ściany szkieletowej bardzo łatwo jest połączyć ze ścianami murowanymi. Skrajne profile CW przykręca się do muru podobnie jak profile UW do podłogi i sufitu.

Wykańczanie. Jest z tym trochę zachodu, bo wszystkie połączenia płyt i miejsca mocowania wkrętów trzeba dokładnie wykończyć, aby po pomalowaniu ściana tworzyła jednolitą, gładką powierzchnię (2b). Gdy masa szpachlowa, której użyjemy do wykończenia, osiągnie pełną wytrzymałość (najwcześniej na drugi dzień), można ją przeszlifować, aby wyrównać powierzchnię płyt. Przed malowaniem nowej ściany powierzchnię płyt powinno się jeszcze zagruntować, aby spod farby nie przebijały miejsca spoinowania.

Nadproże w działówce

Otwór na drzwi w ściance działowej można wykonać bardzo łatwo - przy zastosowaniu gotowego nadproża z prefabrykowanych belek o odpowiedniej nośności i wysokości dopasowanej do wymiarów elementów ściennych. Takie nadproża są dostępne do ścian z betonu komórkowego, silikatów, keramzytobetonu lub ceramiki.

Tradycyjne nadproże z cegieł robi się niekiedy w ściankach ceramicznych. Jego zbrojenie wykonuje się z dwóch prętów stalowych, stalowego płaskownika lub drabinki zbrojeniowej umieszczonych między dwiema pierwszymi warstwami cegieł. Takie nadproże musi być od dołu podparte deskowaniem, które usuwa się dopiero po całkowitym związaniu zaprawy murarskiej.

Bezpieczna przebudowa

Murowane ściany działowe nie są elementem konstrukcji domu, dlatego przeważnie można je bezpiecznie usuwać - bez zagrożenia dla stabilności domu. Nie można ich jednak dostawiać tam, gdzie nam się podoba, ponieważ stanowią obciążenie dla konstrukcji. Gdy taką ścianę chcemy postawić na stropie nad piwnicą albo parterem, zwykle niezbędne jest zasięgnięcie w tej sprawie rady konstruktora.

Sposób na ciszę

Aby ściana działowa dobrze chroniła przed rozprzestrzenianiem się dźwięków, musi być wykonana z masywnych materiałów albo dokładnie zaizolowana materiałem dźwiękochłonnym. Spośród materiałów do murowania najkorzystniej pod względem akustycznym prezentują się ceramiczne bądź silikatowe cegły pełne lub bloczki silikatowe, ponieważ wybudowane z nich ściany mają dużą masę. Dobrym izolatorem akustycznym jest wełna mineralna, którą stosuje się jako wypełnienie w ścianach szkieletowych, a czasami także do wyciszania wewnętrznych ścian murowanych. Im grubsza warstwa wełny, tym lepsza ochrona przed dźwiękami.