Jak odpowiedzieć na pozew

Tekst: Małgorzata Reut03-02-2005 01:00

Wszelkie spory najlepiej oczywiście załatwiać polubownie. Jeśli jednak ktoś pozwie Cię do sądu - nie wpadaj w panikę.

Kiedy ktoś - słusznie lub nie - zażąda od nas odszkodowania, możemy się spodziewać, że wkrótce otrzymamy pozew sądowy. Warto wiedzieć, jak w tej trudnej sytuacji się zachować i przede wszystkim - jak bronić swoich racji w sądzie i jak zakończyć spór.

Złożenie i przesłanie pozwu

Jeśli osoba domagająca się odszkodowania decyduje się na rozpoczęcie procesu sądowego, składa w sądzie pozew. Kiedy złoży go w biurze podawczym sądu lub też nada w urzędzie pocztowym, rozpoczyna swój bieg postępowanie sądowe. Jeśli pozew odpowiada wszystkim warunkom formalnym, jest należycie opłacony i wniesiony w odpowiedniej liczbie egzemplarzy, wówczas sąd przesyła egzemplarz pozwu (odpis) pozwanemu, czyli tej stronie procesu, od której dochodzone jest odszkodowanie. Dzięki temu pozwany wie, iż wystąpiono przeciwko niemu na drogę sądową, wie, kto wniósł pozew (osobę tę w procesie nazywa się powodem) i może się zapoznać ze wszystkimi zarzutami, które mu się stawia, oraz z popierającymi je dowodami.

Co zrobić z pozwem

Po otrzymaniu pozwu można go uznać, odpowiedzieć na niego lub wnieść powództwo wzajemne.

Uznanie pozwu to przyznanie racji powodowi i zgoda na wypłatę dochodzonych przez niego roszczeń. Warto tak postąpić, kiedy nasza wina jest oczywista. Załóżmy, że remontując elewację naszego domu, uszkodziliśmy znaczną część ogrodzenia sąsiada, ale nie zareagowaliśmy na jego ustne i pisemne monity o wyrównanie szkody. Dopiero po otrzymaniu pozwu (niestety, wiele osób dopiero wtedy reguluje swoje zobowiązania) uznaliśmy racje sąsiada i zgodziliśmy się z zakresem wyrządzonej szkody oraz wysokością należnego mu odszkodowania.

Uznać powództwo można albo na piśmie - odpowiadając na pozew, albo później, w trakcie rozprawy - składając oświadczenie do protokołu.

Uwaga! Składając pisemne oświadczenie o uznaniu powództwa, należy zachować wszelkie warunki pisma procesowego, czyli zawrzeć w nim:

- oznaczenie sądu,

- dane powoda i pozwanego,

- wskazanie, iż jest to uznanie powództwa,

- oświadczenie uznające racje strony przeciwnej,

- datę i własnoręczny podpis.

Co dzieje się dalej? Ponieważ sąd jest związany uznaniem powództwa, nie może dalej prowadzić postępowania. Wyjątkiem są tylko takie sytuacje, kiedy uznanie pozwu jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa - na przykład pozwany uznaje powództwo tylko dlatego, że jest zastraszany. Wówczas sąd (który informację taką może uzyskać np. od świadków) nie uwzględni uznania pozwu i dalej będzie prowadził postępowanie dowodowe.

Jeżeli uznanie pozwu jest właściwe, sąd wydaje wyrok zgodny z treścią pozwu (taki wyrok jest natychmiast wykonalny) i dodatkowo znosi wzajemnie koszty procesu obydwu stron (żadna ze stron nie zwraca żadnych kosztów drugiej). Jeśli powództwo zostaje uznane, zakłada się, że obie strony dążyły do osiągnięcia takiego samego wyniku procesu i w związku z tym żadna z nich procesu nie wygrała ani nie przegrała.

Odpowiedź na pozew. Pozwany wnosi ją, gdy chce podjąć spór z powodem i wykazać bezzasadność jego żądania, niewłaściwe wyliczenie należnego odszkodowania albo okoliczności wskazujące na przyczynienie się innych osób do powstania szkody.

Odpowiedź na pozew można wnieść do momentu odbycia pierwszej rozprawy. Podobnie jak w oświadczeniu uznającym pozew, w odpowiedzi na pozew należy zachować wszystkie wymogi pisma sądowego, a więc trzeba w nim zawrzeć:

- oznaczenie sądu,

- oznaczenie stron,

- wskazanie, iż jest to odpowiedź,

- ustosunkowanie się do treści pozwu wraz ze wskazaniem dowodów na potwierdzenie swych racji (domagając się oddalenia powództwa o zapłatę odszkodowania, wskazuje się, że szkodę wyrządziła inna osoba, i podaje się dane świadków, którzy mogą potwierdzić powyższą okoliczność),

- datę i własnoręczny podpis.

Odpowiadając na pozew, pozwany może zgłosić również wnioski dotyczące sprawy: na przykład wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie z urzędu adwokata, wniosek o przeprowadzenie jako dowodu - oględzin, czy też wniosek o powołanie biegłego.

Powództwo wzajemne. Jest to rodzaj kontry wymierzonej przeciwko powodowi i wskazującej, że nie tylko pozwany ma dług względem powoda, ale i na odwrót: powód też nie uregulował należności względem pozwanego.

Powództwo wzajemne można wnieść najpóźniej na pierwszej rozprawie. Wnosi się je w formie pisemnej do tego sądu, przed którym toczy się główne postępowanie. Przedtem trzeba jednak sprawdzić, czy w danej sytuacji można z tej instytucji prawnej skorzystać - powództwo wzajemne możliwe jest bowiem tylko wtedy, gdy roszczenie wzajemne jest związane z roszczeniem powoda (np. odszkodowanie za zniszczone ogrodzenie jest związane z odszkodowaniem za zniszczoną elewację) lub nadaje się do potrącenia (obydwie strony żądają od siebie określonych kwot pieniężnych, nieważne z jakiego powodu). Nie można natomiast skorzystać z powództwa wzajemnego, jeżeli jedna ze stron żąda odszkodowania, a druga na przykład przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czyli zaprzestania hałasów w porze nocnej.

Powództwo wzajemne jest obroną i atakiem jednocześnie - pozwala pozwanemu wykazać, że i powód ma wobec niego zobowiązania, często wielokrotnie przekraczające wartość dochodzonej kwoty. Sąd rozpatruje wtedy dwa pozwy łącznie, bada ich zasadność, analizuje dowody obydwu stron, a wydając wyrok - odnosi się w jego treści do obydwu żądań. Może zatem zdarzyć się sytuacja, gdy to powód będzie zobowiązany do wyrównania szkody pozwanemu. Ich wzajemne należności zniwelują się do kwoty mniejszej (w tym wypadku mniejszą kwotę do oddania będzie miał pozwany), a różnicę powód będzie musiał zwrócić.

Uwaga! Pamiętajmy o przechowywaniu wszelkich umów i rachunków - zawsze może się okazać, że kiedyś będą one dowodami w postępowaniu sądowym, wskazującymi na wysokość poniesionych przez nas kosztów.

* * *

Otrzymanie pozwu jest zwykle powodem do niepokoju i obaw. Warto jednak zachować spokój i trzeźwo ocenić swoją sytuację. Jeśli wina jest oczywista, lepiej skorzystać z instytucji uznania powództwa, niż narażać się na dodatkowe, często bardzo wysokie koszty sądowe. W innych sytuacjach należy bezzwłocznie reagować, składając odpowiedź na pozew albo powództwo wzajemne. Bezczynność w procesie sądowym stawia naszego przeciwnika w lepszej sytuacji: nie ma nikogo, kto zaprzeczyłby jego słowom, przedstawił inne dowody i świadków.

Podstawa prawna

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (DzU nr 16, poz. 93, z 1964 r., ze zm.)

Więcej o: