Ulga termomodernizacyjna. Jak skorzystać, jak rozliczyć i ile możemy zyskać?

Pojęcie termomodernizacji budynków jest coraz bardziej powszechne. Co to właściwie jest i dlaczego coraz częściej się o tym mówi? Termomodernizacja budynków, to przede wszystkim zabezpieczenie domów przed utratą ciepła. Jej docelowym zadaniem jest zmniejszenie zużycia energii cieplnej, która potrzebna jest do ogrzania budynku oraz do podgrzania wody użytkowej. Mimo, że proces przeprowadzenia termomodernizacji ponosi za sobą spore koszty, to warto w nią zainwestować, aby później zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie. Poza tym, część wydanych pieniędzy może do nas wrócić w postaci wspomnianej ulgi termomodernizacyjnej, która przysługuje nam jako odliczenie od dochodu wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego domu właśnie. I co ważne, z ulgi można skorzystać nawet wtedy, kiedy wydatki ponieśliśmy w poprzednich latach.

Ponad 338 tys. - tyle osób skorzystało w 2023 roku z ulgi termomodernizacyjnej*

*Źródło: Ministerstwo Finansów

W ocenie ekspertów ulga termomodernizacyjna jest jednym z instrumentów, przyspieszających proces modernizacji tkanki budowlanej w Polsce. Przyczynia się też do popularyzacji nowoczesnych rozwiązań grzewczych i zmniejsza koszty instalacji OZE.

Na czym konkretnie polega ulga termomodernizacyjna?

Ulga termomodernizacyjna to preferencyjna ulga podatkowa, dzięki której można odliczyć od podstawy opodatkowania (od dochodu w PIT albo od przychodu w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych) wydatków związanych z podniesieniem standardu energetycznego budynku. Efektem tego odliczenia jest zmniejszenie dochodu lub przychodu podlegającego opodatkowaniu, a w konsekwencji i mniejszy podatek do zapłaty.

Kto może z niej skorzystać?

Ulga dotyczy wyłącznie właścicieli lub współwłaścicieli budynków mieszkalnych jednorodzinnych – czyli budynków wolno stojących albo budynków w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, którzy opodatkowują swoje dochody według skali podatkowej lub według jednolitej 19% stawki podatku liniowego oraz opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Z ulgi nie może natomiast skorzystać osoba, która ponosi wydatki na budynek nie będący jej własnością – a którym dysponuje w ramach praw zależnych – np. na podstawie umowy najmu, użyczenia, dzierżawy.  Ulga termomodernizacyjna nie dotyczy też właścicieli mieszkań.

Ile można odliczyć?

Ulga termomodernizacyjna pozwala odliczyć 100% wydatków poniesionych w trakcie realizacji projektu. Ale kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł na jednego podatnika, niezależnie od liczby inwestycji i budynków, których jest właścicielem. Jeśli dwóch współwłaścicieli lub małżonków korzystających ze wspólnego opodatkowania dokona termomodernizacji w tym samym budynku, to każdy z nich może odliczyć całość poniesionych wydatków. Czyli np. małżonkowie, którzy są współwłaścicielami domu jednorodzinnego mogą w sumie odliczyć aż 106 000 zł, bowiem każdemu z nich przysługuje odliczenie w maksymalnej wysokości 53 000 zł. 
Uwaga! Wysokość limitu w części niewykorzystanej przez jednego z małżonków nie powiększa limitu drugiego małżonka.

Jaki PIT złożyć i kiedy?

Odliczenia dokonujemy w corocznym zeznaniu podatkowym PIT-36, PIT-36L, PIT- 37 lub PIT-28, do którego należy dołączyć załącznik PIT/O (informację o odliczeniach).  We wspomnianym załączniku PIT/0 znajduje się pole pt. „Wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego”, w którym należy wpisać kwotę wydatków poniesionych w związku z termomodernizacją.

Jakie wydatki są objęte termomodernizacją?

Lista wydatków termomodernizacyjnych jest dość długa. Zaliczają się do nich m.in. koszty materiałów budowlanych niezbędnych do ocieplenia przegród budowlanych, budowy instalacji grzewczej, przygotowania ciepłej wody użytkowej, pompy ciepła wraz z osprzętem, kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, węzły cieplne wraz z programatorem temperatury, stolarka okienna i drzwiowa czy materiały składające się na system wentylacji mechanicznej. Zaliczyć można również poniesione wydatki w zakresie niezbędnych usług, w tym przeprowadzenia audytu energetycznego przed rozpoczęciem inwestycji (choć nie jest on wymagany, ale zalecany), analizy termograficznej, wykonania dokumentacji projektowej, ekspertyzy ornitologicznej, a także samych prac związanych z wymianami, montażem i demontażem „starych” urządzeń czy technologii.

Powyżej podaliśmy tylko niektóre materiały budowlane, urządzenia oraz usługi kwalifikujące się do odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Pełny spis znajdziemy w załączniku do najnowszego rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju, który został opublikowany 28 października 2024 r. Warto się z nim zapoznać bowiem zaszły tu istotne zmiany.

Ulga termomodernizacyjna: zmiany od 2025 roku

Dotyczą one głównie wykazu wspomnianych rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych.

1. W szczególności nie będzie już można skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej w PIT po zakupie i montażu kotłów olejowych, kotłów gazowych (wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin), zbiorników na gaz lub olej oraz z tytułu poniesienia kosztów przyłącza do sieci gazowej. By skorzystać z ulgi na tego typu piece i zbiorniki, trzeba było je kupić do końca 2024 r. 
2. Natomiast ulgą termomodernizacyjną będą od teraz objęte zakup i montaż mikroinstalacji wiatrowej, magazynu energii oraz magazynu ciepła. Ma to na celu zwiększenie dostępności tej technologii, a tym samym przyczynić się do rozwoju energetyki prosumenckiej.
   
   Jak uzasadnia resort, taka zmiana wynika z dyrektywy EPBD, zgodnie z którą od dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie nie udzielają żadnych zachęt finansowych do instalacji indywidualnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi.
   
   
3. Doprecyzowano także przepisy dotyczące objęcia ulgą termomodernizacyjną zakup i montaż pomp ciepła. W praktyce funkcjonowania ulgi termomodernizacyjnej wątpliwości interpretacyjne budziły bowiem informacje dotyczące nabycia i montażu pompy ciepła, a zwłaszcza pompy ciepła powietrze-powietrze. W szczególności dokładne badanie dokumentacji dostarczanej  przed podatników przez organy skarbowe wykazywały, że w istocie do ulgi przedstawiano dokumenty dotyczące zakupu klimatyzatorów, które mogły mieć funkcję ogrzewania. W związku z powyższym w celu ograniczenia tego typu nadinterpretacji przepisów, zaproponowano we wskazanym rozporządzeniu rozwiązanie, które pozostawiając możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na zakup i montaż pompy ciepła, wprowadza dodatkowy warunek, że pompa taka jest częścią instalacji wykorzystywanej do ogrzewania pomieszczeń.
   
   
4. Ponadto nowe przepisy wyeliminowały również wątpliwości interpretacyjne dotyczące możliwości skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej w przypadku docieplenia dachów. W ramach obsługi wniosków podatników dotyczących ulgi termomodernizacyjnej pojawił się problem z interpretacją pojęcia „przegród budowlanych” W szczególności pojawiały się pytania, czy „dach” można uznać za przegrodę zewnętrzną. Aby nie było tego typu wątpliwości oraz w celu ułatwienia stosowania przepisów, załącznik do rozporządzenia uzupełniono poprzez wskazanie „dachów” w wykazie materiałów budowlanych oraz usług uprawniających do skorzystania z ulgi.
   
   
5. Na korzyść podatnika rozstrzygnięto także kwestie zakupu drzwi wewnętrznych, a także przyłącza do sieci ciepłowniczej, które to elementy zostały włączone do katalogu materiałów budowlanych i usług, kwalifikujących się do odliczenia w ramach ulgi.  

Jaki jest czas na realizację termomodernizacji i na dokonywanie odliczeń?

Jeśli w okresie trzech lat nie przeprowadzimy prac termomodernizacyjnych (licząc od końca roku podatkowego, w którym ponieśliśmy pierwszy wydatek), będziemy musieli zwrócić ulgę, czyli doliczyć do dochodu wcześniej odliczoną kwotę z tego tytułu za rok podatkowy, w którym upłynął trzyletni termin. Z kolei wydatków na przedsięwzięcie termomodernizacyjne nie możemy odliczać  dłużej niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, kiedy wydaliśmy „pierwszą złotówkę”.

Jak udokumentować prawo do ulgi?

Jeżeli podatnik chce skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej ma obowiązek odnośnie ponoszonych wydatków mieć potwierdzenie w postaci faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Czyli faktury muszą być wystawione przez czynnego podatnika VAT. Nie mogą to być „zwykłe” paragony. Na poczet kosztów nie można także zaliczyć wydatków sfinansowanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy lub zwróconych w jakiejkolwiek formie, a także zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.

Czy ulga termomodernizacyjna obejmuje nowy dom?

Niestety, nie. Podatnicy, którzy dopiero budują dom jednorodzinny – nie mogą skorzystać z tego narzędzia. Ulgę stosuje się wyłącznie w odniesieniu domów już „używanych”, czyli takich których budowa została formalnie zakończona.

Czy ulgę można łączyć z innymi programami wsparcia?  

Tak, z ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać również podatnicy, którzy otrzymali dotację z programu “Czyste powietrze” oraz „Mój Prąd”. Od 2019 roku dotacje nie są traktowane jako dochód podatnika. Od dochodu podatnik może odliczyć w takiej sytuacji wkład własny poniesiony na przeprowadzenie inwestycji. Z ulgi termomodernizacyjnej można skorzystać również po odebraniu dotacji w programie „Mój prąd”. Cena instalacji powinna zostać pomniejszona o kwotę dotacji w programie, a następnie ujęta w PIT.