Domy z bali
Domy z bali są zdrowe i zgodne z naturą. Nawiązują też do polskiej tradycji. A do tego są tak trwałe, jak domy murowane.
Kiedyś takie domy projektował Stanisław Witkiewicz, ojciec Witkacego. Najbardziej znany - Dom pod Jedlami - przypomina drewniany zamek. W Zakopanem i na Podhalu podobnych konstrukcji jest wiele. Oprócz górali domy z bali propagują Skandynawowie, podkreślając szacunek dla tradycji oraz walory ekologiczne takich domów. Taka technologia - poza fundamentami i podłogą parteru - nie wymaga prac mokrych, więc domy mogą powstawać nawet zimą. Dom z bali można też łatwo przebudować, ale przede wszystkim - ma on klimat. Drewno daje poczucie ciepła, przytulności i atmosfery, której trudno szukać w budynku z gazobetonu.
Domy z bali budujowane są szybko. Ale czy są trwałe? - Dobrze zakonserwowane oraz prawidłowo użytkowane domy z grubych bali mogą służyć nawet przez kilka pokoleń, gdyż ich szacowana trwałość może osiągać nawet do 150-200 lat - uspokaja Anna Wolf.
Dom w parę chwil.
W porównaniu ze zwykłym domem, budynek z bali powstaje bardzo szybko. Budowa domu o powierzchni około 120-140m2 zajmuje do trzech miesięcy przy pełnym wykończeniu. - Czas montażu na placu budowy wynosi ok. 4-6 tygodni - mówi Anna Wolf, konsultant projektów budowlanych. W porównaniu z domami murowanym to bardzo niewiele. Żeby jednak dom powstał sprawnie, trzeba wcześniej popracować nad projektem. - Aby nasza firma przystąpiła do budowy domu z bali musi otrzymać od klienta projekt budowlany zgodny z wybraną technologią budowy - mówi Ilona Martynowicz z firmy "Fenix" Piotr Kiełczewski z Wrocławia. W przypadku Fenixa projekt domu przesyłany jest do konstruktora na terenie Rosji, gdzie podwykonawca pracuje nad szczegółami. W Rosji drewno jest okorowywane i cylindrowane, czyli przycinane do regularnego przekroju. Następnie wycinane są szprosy i zamki - według dostarczonego projektu.
Jakie bale?
Bale są jednym z najstarszych budulców. Kiedyś stosowano okrąglaki, czyli wstępnie obrobione pnie drzew, które musiały mieć odpowiedni przekrój i długość. Od tego czasu niewiele się w tej kwestii zmieniło, może poza tym, że grubość bali określona jest z większą dokładnością. W przypadku budowy standardowego domu średnica musi być większa niż 20 cm. - Nie ma żadnych przeciwwskazań aby dom mieszkalny całoroczny został zbudowany z bali większych - zaznacza Ilona Martynowicz. Trzeba jednak pamiętać, że im większa średnica bali, tym wyższe koszty. Przydrożne zajazdy, karczmy i motele powstają już tylko ze zdecydowanie masywniejszych kawałków drewna - o średnicy 30 cm.
Wilgotność i jakość drewna
Odpowiedniej grubości bale przechodzą tylko wstępny proces osuszania. Zachowanie pewnej wilgotności pozwala uniknąć pęknięć podczas transportu. Gdyby drewno zostało wysuszone, stałoby się materiałem łatwo pękającym i kruchym, wypaczającym się. Łatwo wyobrazić sobie, jak wyglądałby transport z, na przykład, Syberii po pokonaniu kilku tysięcy kilometrów gdyby drewno było zbyt suche.
Skąd drewno?
Dlaczego, chociaż w Polsce lasów jest sporo, trzeba sprowadzać drewno z odległych rejonów świata? Po prostu, nie każde nadaje się do budowy domu. Prawdopodobnie na nic zdała by się wyprawa do pobliskiego lasu w poszukiwaniu odpowiedniej sosny. - Nasza firma importuje drewno z Rosji, ze względu na suchy i mroźny klimat tego rejonu - informuje przedstawicielka firmy Fenix. Dzięki temu bale mają lepsze właściwości termoizolacyjne. Wstępna impregnacja elementów konstrukcyjnych robiona jest na czas budowy. Po jej zamknięciu następuje impregnacja właściwa - wewnątrz i na zewnątrz budynku - zgodnie z wybranym przez klienta kolorem impregnatu. Kolor drewna niekoniecznie decyduje więc o kolorze domu, chociaż na niebiesko raczej zafarbować się go nie uda. Podobnie, nie da się ominąć innych elementów wizualnych wyróżniających domy z bali z setek innych domów.
Sposoby łączenia bali
Charakterystyczne "zęby" drewnianych domów to wynik ich specyficznej konstrukcji. Dodatkowo podczas stawiania konstrukcji domu stosowane są bale lekko wygięte, które są naciągane przy użyciu szpilek montażowych. Taki sposób ich łączenia pozwala uniknąć dużych, nienaturalnych pęknięć i wypaczania się belek.
Dzięki używaniu szpilek montażowych, które są dokręcane specjalną nakładką, jedną na metr, proces osiadania domu staje się niemal nieodczuwalny.
Bale łączy się metodą wieńcową, która polega na układaniu ich warstwami, a następnie łączeniu wyciętymi czopami (zamkami) na połączeniach poprzecznych i "na obłap", wyciętymi wzdłużnie frezowaniami. Odpowiednio wyprofilowane bale łączy się na pióro. - To bardzo ozdobny i estetyczny system połączeń z wykorzystaniem technologii ciepłego zamka - mówi Ilona Martynowicz. Efekt ten widać na rogach domu, gdzie poza płaszczyznę ścian wystają końcówki skrzyżowanych belek. Bale można też łączyć za pomocą podwójnego lub potrójnego pióro-wpustu, a potem spiąć je kołkami dębowymi. Konstrukcja ścian może też być węgłowa. Innym sposobem łączenia bali jest metoda sumikowo-łątkowa. Pionowe łątki chronią drzwi i okna przed osiadaniem budynku oraz usztywniają konstrukcję ścian zewnętrznych. Kiedy konstrukcja ścian jest już gotowa można położyć dach. Tutaj panuje pewna swoboda. Nie ma przeszkód, żeby przykryć dach blachą dachówkową. Można też zastosować dachówkę ceramiczną, cementową lub gonty bitumiczne.
Ocieplenie domu
Pierwsi budowniczy domów z bali radzili sobie z zimnem uszczelniając ściany mchem lub warkoczami słomy. Dzisiaj, w przypadku budowy domu z bali średnicy 20 cm i większej, gdzie bale widoczne są wewnątrz i na zewnątrz budynku, dom docieplany jest wełną mineralną od fundamentów po dach. Zwykle warstwa wełny ma grubość 20 cm i jest kładziona po wewnętrznej stronie budynku. Pierwsze belki kotwione do fundamentu izolowane są papą termozgrzewalną. Pomiędzy każdym balem wykładany jest materiał uszczelniający, a w stropach pomiędzy piętrami - wełna mineralna o grubości około 10 cm, pełniąca funkcję docieplająco-wygłuszającą. Dach izolowany jest warstwami. Najpierw - od dołu - kładzie się folię paraizolacyjną. Po niej warstwę wełny mineralnej, którą przykrywa się folią parapszepuszczalną. Na wierzch natomiast kładzie się dachówki.
Instalacje i ochrona przed ogniem
W większości domów instalacje można ukryć w ścianie. W przypadku domów z bali chowa się je między balami. Kable elektryczne prowadzone są w karbowanych rurach osłonowych tzw. peszlach samowygaszających. Zapobiegają one mechanicznym uszkodzeniom i co najważniejsze są niepalne, więc zapobiegają rozprzestrzenianiu płomienia. Bale o grubości powyżej czternastu centymetrów traktowane są jako materiał niepalny, jednak dla pewności można zastosować, jednak dla pewności można zastosować odpowiednie środki ochrony przeciwogniowej, czyli impregnaty nakładane pędzlem w czasie budowy.
Wykończenie ścian
Każdy, kto był kiedyś na wczasach w górach widział, jak wyglądają drewniane chatki. Tak z zewnątrz, jak i wewnątrz widać wyraźnie, z jakiego materiału są zrobione. Tymczasem w nowoczesnych domach z bali można spokojnie montować płyty gipsowo-kartonowe, dzięki którym można dowolnie wykończyć ściany np. w łazience można układać kafelki. Trzeba tylko pamiętać, żeby robić to po kilku miesiącach (najlepiej po 3-8 miesiącach) od zbudowania ścian. W ten sposób uniknie się pękania płytek i innych elementów wykończenia w wyniku osiadania ścian.
Projekt, budowa, koszty
Domy z bali wymagają projektów dostosowanych do tej technologii. Można ich szukać - tak jak każdych innych - w internecie. Tam też znajdziemy długą listę firm budowlanych, oferujących gotowe projekty i wykonawstwo - zarówno wg swoich projektów, jak i dostarczonych przez inwestora. Zakres robót obejmuje domy w stanie surowym, deweloperskim, a nawet - pod klucz. Dom w stanie surowym to około 2300-2800 zł za metr kwadratowy powierzchni. Do pod klucz - 3100-3300 zł. Wysokość ceny waha się w zależności od przekroju użytych bali. Im grubsze, tym jest wyższa. W porównaniu z kosztem domów murowanych są to porównywalne ceny. Oszczędność może natomiast wynikać ze znacznie krótszego czasu budowy, a w efekcie - skrócenia czasu eksploatacji/wynajmu mieszkania zajmowanego na czas budowy domu. Ale oprócz kosztów i czasu budowy główną zaletą domów z bali jest stosowanie materiałów naturalnych
Przeczytaj także:
Dom drewniany - nowoczesny i zgodny z tradycją
Domy z bali budujowane są szybko. Ale czy są trwałe? - Dobrze zakonserwowane oraz prawidłowo użytkowane domy z grubych bali mogą służyć nawet przez kilka pokoleń, gdyż ich szacowana trwałość może osiągać nawet do 150-200 lat - uspokaja Anna Wolf.
Dom w parę chwil.
W porównaniu ze zwykłym domem, budynek z bali powstaje bardzo szybko. Budowa domu o powierzchni około 120-140m2 zajmuje do trzech miesięcy przy pełnym wykończeniu. - Czas montażu na placu budowy wynosi ok. 4-6 tygodni - mówi Anna Wolf, konsultant projektów budowlanych. W porównaniu z domami murowanym to bardzo niewiele. Żeby jednak dom powstał sprawnie, trzeba wcześniej popracować nad projektem. - Aby nasza firma przystąpiła do budowy domu z bali musi otrzymać od klienta projekt budowlany zgodny z wybraną technologią budowy - mówi Ilona Martynowicz z firmy "Fenix" Piotr Kiełczewski z Wrocławia. W przypadku Fenixa projekt domu przesyłany jest do konstruktora na terenie Rosji, gdzie podwykonawca pracuje nad szczegółami. W Rosji drewno jest okorowywane i cylindrowane, czyli przycinane do regularnego przekroju. Następnie wycinane są szprosy i zamki - według dostarczonego projektu.
Jakie bale?
Bale są jednym z najstarszych budulców. Kiedyś stosowano okrąglaki, czyli wstępnie obrobione pnie drzew, które musiały mieć odpowiedni przekrój i długość. Od tego czasu niewiele się w tej kwestii zmieniło, może poza tym, że grubość bali określona jest z większą dokładnością. W przypadku budowy standardowego domu średnica musi być większa niż 20 cm. - Nie ma żadnych przeciwwskazań aby dom mieszkalny całoroczny został zbudowany z bali większych - zaznacza Ilona Martynowicz. Trzeba jednak pamiętać, że im większa średnica bali, tym wyższe koszty. Przydrożne zajazdy, karczmy i motele powstają już tylko ze zdecydowanie masywniejszych kawałków drewna - o średnicy 30 cm.
Wilgotność i jakość drewna
Odpowiedniej grubości bale przechodzą tylko wstępny proces osuszania. Zachowanie pewnej wilgotności pozwala uniknąć pęknięć podczas transportu. Gdyby drewno zostało wysuszone, stałoby się materiałem łatwo pękającym i kruchym, wypaczającym się. Łatwo wyobrazić sobie, jak wyglądałby transport z, na przykład, Syberii po pokonaniu kilku tysięcy kilometrów gdyby drewno było zbyt suche.
Skąd drewno?
Dlaczego, chociaż w Polsce lasów jest sporo, trzeba sprowadzać drewno z odległych rejonów świata? Po prostu, nie każde nadaje się do budowy domu. Prawdopodobnie na nic zdała by się wyprawa do pobliskiego lasu w poszukiwaniu odpowiedniej sosny. - Nasza firma importuje drewno z Rosji, ze względu na suchy i mroźny klimat tego rejonu - informuje przedstawicielka firmy Fenix. Dzięki temu bale mają lepsze właściwości termoizolacyjne. Wstępna impregnacja elementów konstrukcyjnych robiona jest na czas budowy. Po jej zamknięciu następuje impregnacja właściwa - wewnątrz i na zewnątrz budynku - zgodnie z wybranym przez klienta kolorem impregnatu. Kolor drewna niekoniecznie decyduje więc o kolorze domu, chociaż na niebiesko raczej zafarbować się go nie uda. Podobnie, nie da się ominąć innych elementów wizualnych wyróżniających domy z bali z setek innych domów.
Sposoby łączenia bali
Charakterystyczne "zęby" drewnianych domów to wynik ich specyficznej konstrukcji. Dodatkowo podczas stawiania konstrukcji domu stosowane są bale lekko wygięte, które są naciągane przy użyciu szpilek montażowych. Taki sposób ich łączenia pozwala uniknąć dużych, nienaturalnych pęknięć i wypaczania się belek.
Dzięki używaniu szpilek montażowych, które są dokręcane specjalną nakładką, jedną na metr, proces osiadania domu staje się niemal nieodczuwalny.
Bale łączy się metodą wieńcową, która polega na układaniu ich warstwami, a następnie łączeniu wyciętymi czopami (zamkami) na połączeniach poprzecznych i "na obłap", wyciętymi wzdłużnie frezowaniami. Odpowiednio wyprofilowane bale łączy się na pióro. - To bardzo ozdobny i estetyczny system połączeń z wykorzystaniem technologii ciepłego zamka - mówi Ilona Martynowicz. Efekt ten widać na rogach domu, gdzie poza płaszczyznę ścian wystają końcówki skrzyżowanych belek. Bale można też łączyć za pomocą podwójnego lub potrójnego pióro-wpustu, a potem spiąć je kołkami dębowymi. Konstrukcja ścian może też być węgłowa. Innym sposobem łączenia bali jest metoda sumikowo-łątkowa. Pionowe łątki chronią drzwi i okna przed osiadaniem budynku oraz usztywniają konstrukcję ścian zewnętrznych. Kiedy konstrukcja ścian jest już gotowa można położyć dach. Tutaj panuje pewna swoboda. Nie ma przeszkód, żeby przykryć dach blachą dachówkową. Można też zastosować dachówkę ceramiczną, cementową lub gonty bitumiczne.
Ocieplenie domu
Pierwsi budowniczy domów z bali radzili sobie z zimnem uszczelniając ściany mchem lub warkoczami słomy. Dzisiaj, w przypadku budowy domu z bali średnicy 20 cm i większej, gdzie bale widoczne są wewnątrz i na zewnątrz budynku, dom docieplany jest wełną mineralną od fundamentów po dach. Zwykle warstwa wełny ma grubość 20 cm i jest kładziona po wewnętrznej stronie budynku. Pierwsze belki kotwione do fundamentu izolowane są papą termozgrzewalną. Pomiędzy każdym balem wykładany jest materiał uszczelniający, a w stropach pomiędzy piętrami - wełna mineralna o grubości około 10 cm, pełniąca funkcję docieplająco-wygłuszającą. Dach izolowany jest warstwami. Najpierw - od dołu - kładzie się folię paraizolacyjną. Po niej warstwę wełny mineralnej, którą przykrywa się folią parapszepuszczalną. Na wierzch natomiast kładzie się dachówki.
Instalacje i ochrona przed ogniem
W większości domów instalacje można ukryć w ścianie. W przypadku domów z bali chowa się je między balami. Kable elektryczne prowadzone są w karbowanych rurach osłonowych tzw. peszlach samowygaszających. Zapobiegają one mechanicznym uszkodzeniom i co najważniejsze są niepalne, więc zapobiegają rozprzestrzenianiu płomienia. Bale o grubości powyżej czternastu centymetrów traktowane są jako materiał niepalny, jednak dla pewności można zastosować, jednak dla pewności można zastosować odpowiednie środki ochrony przeciwogniowej, czyli impregnaty nakładane pędzlem w czasie budowy.
Wykończenie ścian
Każdy, kto był kiedyś na wczasach w górach widział, jak wyglądają drewniane chatki. Tak z zewnątrz, jak i wewnątrz widać wyraźnie, z jakiego materiału są zrobione. Tymczasem w nowoczesnych domach z bali można spokojnie montować płyty gipsowo-kartonowe, dzięki którym można dowolnie wykończyć ściany np. w łazience można układać kafelki. Trzeba tylko pamiętać, żeby robić to po kilku miesiącach (najlepiej po 3-8 miesiącach) od zbudowania ścian. W ten sposób uniknie się pękania płytek i innych elementów wykończenia w wyniku osiadania ścian.
Projekt, budowa, koszty
Domy z bali wymagają projektów dostosowanych do tej technologii. Można ich szukać - tak jak każdych innych - w internecie. Tam też znajdziemy długą listę firm budowlanych, oferujących gotowe projekty i wykonawstwo - zarówno wg swoich projektów, jak i dostarczonych przez inwestora. Zakres robót obejmuje domy w stanie surowym, deweloperskim, a nawet - pod klucz. Dom w stanie surowym to około 2300-2800 zł za metr kwadratowy powierzchni. Do pod klucz - 3100-3300 zł. Wysokość ceny waha się w zależności od przekroju użytych bali. Im grubsze, tym jest wyższa. W porównaniu z kosztem domów murowanych są to porównywalne ceny. Oszczędność może natomiast wynikać ze znacznie krótszego czasu budowy, a w efekcie - skrócenia czasu eksploatacji/wynajmu mieszkania zajmowanego na czas budowy domu. Ale oprócz kosztów i czasu budowy główną zaletą domów z bali jest stosowanie materiałów naturalnych
Przeczytaj także:
Dom drewniany - nowoczesny i zgodny z tradycją
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
