Elewacje w domach jednorodzinnych. Nowoczesne i praktyczne rozwiązania

Elewacja domu spędza wielu z nas sen z powiek. Planując budowę domu, często nie zastanawiamy się, jak będzie wyglądać elewacja, a także nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele zależy od naszego wyboru. Dlatego też warto rozwiać wszelkie wątpliwości i jasno odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania. 

Wiele osób zastanawia się, czy warstwa, której zadaniem jest zabezpieczanie ścian zewnętrznych przed uszkodzeniami oraz przed wpływami atmosferycznymi, może przesądzić o estetycznej wartości obiektu. Odpowiedź będzie niejednoznaczna. Z jednej strony - starannie wykończone i oprawione domostwa na większości odbiorców robią lepsze wrażenie niż potencjalnie piękna siedziba 'w budowie' czy domagająca się remontu ruina ze śladami piękna. Jednak z drugiej strony żadna elewacja nie jest w stanie w pełni zniwelować takich braków, jak złe proporcje czy nieudolnie zaprojektowana i niedostosowana do otoczenia bryła.

Nie każdy potrafi docenić harmonijne ukształtowanie bryły, dobrze dobrane wzajemne proporcje ścian, dachów, otworów okiennych i drzwiowych. To oczywiste i zrozumiałe. Dlatego tak istotna jest elewacja budynku, a ściślej mówiąc jej wygląd. Nie da się ukryć, że zwłaszcza w ocenie przechodniów, sąsiadów i gości elewacja odgrywa bardzo ważną rolę. Pamiętajmy jednak, że znacznie łatwiej dopasować sposób wykończenia do porządnie skonstruowanej bryły niż tuszować nim pomijane wcześniej niedostatki kiepskiego projektu. Proporcjonalny, zgrabny dom znacznie łatwiej 'ozdobić' niż jego nieforemnego sąsiada.

Na rynku jest bardzo duży wybór materiałów i technologii, które można zastosować do wykończenia ścian zewnętrznych domu. Ważne, aby nasz wybór był świadomy i nie był podyktowany tylko ceną. Przyjrzyjmy się, jakie rozwiązania sprawdzają się w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym i zapewniają trwałość elewacji przez długie lata.

Najładniejsze elewacje domów zdjęcia>>>

Elewacja budynku: rodzaje i sposoby wykończenia

Pamiętajmy, że elewacja to część projektu. Decyzję o rodzaju elewacji, zdobiących ją detalach i kolorystyce architekt podejmuje na etapie projektowania domu. Z pakietem zawierającym dokumentację projektową budynku powinniśmy otrzymać również propozycje wykończenia bryły, wraz z rozrysowanymi trudniejszymi detalami. Dobrze, jeśli w wyborze najodpowiedniejszego rozwiązania pomoże nam specjalista dokonujący adaptacji projektu, ponieważ podobnie jak w projekcie indywidualnym sposób wykończenia elewacji powinien:

• pasować do formy domu;
• budować dobrosąsiedzkie relacje z otoczeniem, bo ładu nie da się zaprowadzić metodami administracyjnymi, bez udziału i zaangażowania inwestorów;
• odzwierciedlać estetyczne upodobania projektantów i właścicieli, pamiętając, że mody warto traktować z pewnym dystansem;
• spełniać wymogi ekonomiczne i techniczne. Możliwości są w tym względzie niemal nieograniczone, ale warto rozważać przede wszystkim rozwiązania dobrze sprawdzone.

Elewacje domów: modelowanie

Ładny dom to nie tylko ładne elewacje. Dlatego kiedy zapadają takie ważne decyzje, jak wybór projektu domu, planowanie rozbudowy czy remontu budynku itp., nie należy przesadnie skupiać się na zabiegach stylizacyjnych.

Odpowiednie modelowanie elewacji często pozwala w udany sposób ukryć niekorzystne proporcje budynku. Żeby wizualnie wysmuklić bryłę domu, 'ubiera się' ją w wertykalne, pionowe podziały. Jeśli chcemy, by wydawał się rozleglejszy i niższy, wszelkie zdobienia powinny mieć układ horyzontalny, czyli poziomy.

Elewacje domów: poprawianie proporcji budynków

Elewacja budyniu często pomaga poprawić proporcje domu. Aby to zrobić, wystarczy jeden mocny pas podwyższonego cokołu lub boniowanie, czyli dekoracyjne żłobienie w tynku rowków, które tworzą efektowne podziały. Innym razem przydadzą się profile i gzymsy rozmieszczone na odpowiednich wysokościach, wieńczące okna i podkreślające strefę wejścia.

Elewacje domu : Sposoby wykończenia budynku 

Skomplikowana, duża bryła ze ścianami pełnymi uskoków wymaga zwykle zabiegów integracyjnych. Rzeźbiarsko ukształtowanej formie służy starannie dobrany, jednolity sposób wykończenia, eksponujący dynamikę kompozycji, nie konkurujący z naturalnym światłocieniem.

Materiały elewacyjne

Zwartej i sprawiającej wrażenie ciężkiej budowli przydadzą się za to dodatkowe podziały na elewacjach. Do ożywienia sporych, płaskich powierzchni ścian zewnętrznych często używa się różnych wykończeń. Najpopularniejszym urozmaiceniem tynkowanych płaszczyzn są 'wstawki' z innych materiałów: płytek elewacyjnych bądź drewna. Takie połączenia pasują przy tym zarówno do budynków o tradycyjnym kształcie, ze stromymi dachami, jak i do nakrytych stropodachami prostopadłościennych brył o surowszym, współczesnym charakterze.

Nowoczesna elewacja

Rozwijające się od kilku lat nowoczesne budownictwo energooszczędne stara się łączyć ekonomię z estetyką. Preferuje przede wszystkim proste, pozbawione nadmiaru detali formy architektoniczne, które sprawdzają się w trakcie eksploatacji budynku. Zamiast dodatkowych ozdobników projektuje się estetyczne i przyciągające wzrok elewacje. Do ich wykończenia używa się różnych materiałów, takich jak:

• naturalne drewno,
• płyty betonowe lub kamienne,
• szkło czy tynki o różnych barwach i strukturach.

Elewacje łącznie z dachem mogą mieć jednolitą kolorystykę lub wyraziste i kontrastujące ze sobą barwy. Architekci często łączą ze sobą różne materiały i eksponują poszczególne fragmenty elewacji, aby uzyskać oryginalny i ponadczasowy wygląd.

Podziały projektuje się w różny, czasami bardzo spektakularny sposób, np. zestawiając biel z czernią. Za pomocą umiejętnie skomponowanej elewacji można także optycznie „poprawić” geometrię budynku, aby np. dodać lekkości masywnej bryle. Projektując, a później realizując elewacje, trzeba jednak pamiętać o zachowaniu umiaru i oszczędnie zestawiać ze sobą  materiały o różnych barwach lub strukturach.

Poniżej przykładowe elewacje domów jednorodzinnych>>>
 

Elewacja domu: Naturalne drewno czy płyty kompozytowe

Bardzo rzadko spotyka się elewację domu w całości pokrytą drewnem. Zwykle łączy się je z innymi materiałami, np. z tynkiem cienkowarstwowym, betonem lub kamieniem. Drewno ociepla kolorystykę bryły oraz dodaje szlachetności i elegancji całemu budynkowi. Sprawia też, że dom zyskuje ponadczasowy wygląd. Drewniane wstawki pozwalają zaakcentować różne części budynku: strefę wejściową, okna lub fasadę łączącą dom z tarasem. Za pomocą drewnianych elementów można również optycznie korygować wygląd bryły domu, jeżeli wydaje się za wąska lub za szeroka.

Do wykończenia elewacji nowoczesnego domu używa się nie tylko desek o różnych kształtach i rozmiarach, ale również belek drewnianych lub ćwierćbali. Nie wszystkie gatunki drewna nadają się jednak na elewację. Można wykorzystać tańsze drewno pochodzące z lokalnego rynku lub gatunki egzotyczne, charakteryzujące się ciekawym wybarwieniem lub strukturą. Niektórzy inwestorzy wybierają tzw. termodrewno, które jest wytrzymałe i nie zmienia swoich wymiarów.

Alternatywą dla naturalnego drewna są kompozytowe panele elewacyjne, które nie wymagają ani dodatkowego zabezpieczenia, ani systematycznej pielęgnacji.  Wybierając deski kompozytowe, należy jednak pamiętać, że nigdy nie będą one wyglądały tak naturalnie jak prawdziwe drewno.

Szara elewacja domu: beton architektoniczny

Jeszcze kilka lat temu beton na ścianach kojarzył się z niewykończonym budynkiem, natomiast dzisiaj zyskuje na popularności. Elewacja z betonu architektonicznego stała się symbolem nowoczesności i elegancji. Minimalistyczny wygląd płyt betonowych doskonale wpisuje się w aktualne trendy architektoniczne, bazujące na prostocie bryły. Doskonale łączy się z innymi materiałami wykończeniowymi: drewnem, szkłem, tynkiem czy kamieniem. Elewacyjne płyty betonowe są odporne na działanie zmiennych i niekorzystnych warunków atmosferycznych. Można je barwić w masie, dlatego oferowane są w szerokiej gamie kolorystycznej, poprzez wszystkie odcienie szarości do grafitu i prawie czarnego antracytu. Płyty betonowe są dostępne w wielu formatach. Prostokątne układa się najczęściej poziomo, aby uzyskać atrakcyjny, horyzontalny układ linii elewacji. Dostępne są również kwadratowe, a na indywidualne zamówienie produkuje się płyty o dowolnym kształcie i grubości.

Elewacja domu: kamień i łupek naturalny

Elewacja z kamienia naturalnego kojarzy nam się z trwałością i niezniszczalnością, jednocześnie jest bardzo elegancka i podkreśla prestiżowy charakter inwestycji. Do obłożenia elewacji stosuje się takie materiały jak piaskowce, granity, trawertyn oraz wapienie. Najczęściej  kupuje się docięte na odpowiedni wymiar płyty gładkie z obu stron lub gładkie z jednej, a łupane z drugiej. Jednym z bardzo oryginalnych materiałów elewacyjnych jest łupek
kamienny. Materiał ten idealnie nadaje  się do nowoczesnego budownictwa jednorodzinnego i umożliwia tworzenie innowacyjnych i atrakcyjnych fasad. Dzięki różnym sposobom krycia można uzyskać niepowtarzalny efekt wizualny, zgodny z oczekiwaniami inwestora.

Innym równie atrakcyjnym materiałem elewacyjnym są płytki ceramiczne lub gresowe. Coraz większą popularność zyskują płytki drewnopodobne z wytłoczoną na powierzchni strukturą drewna. Materiał ten cechuje się odpornością na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne. Poza tym nie traci koloru pod wpływem słońca i nie wymaga regularnej konserwacji.

Elewacja domu: Nowoczesne przeszklenia

Moda na duże przeszklenia w domach jednorodzinnych pojawiła się wraz  z rozpowszechnianiem się idei budownictwa energooszczędnego. Zaczęto wtedy wykorzystywać darmową energię słoneczną do dogrzewania pomieszczeń. Wielkoformatowe przeszklenia zaczęły zastępować znaczną część ścian. Wysokie okna, zaczynające się na poziomie posadzki i sięgające do sufitu, to już standard. Stosuje się je przede wszystkim w pomieszczeniach od strony ogrodu, aby uzyskać panoramiczny widok i wrażenie przenikania zieleni do wnętrza domu. Okna narożne – czyli przeszklenia połączone ze sobą pod kątem 90 stopni to kolejny, interesujący element zwiększający atrakcyjność elewacji nowoczesnego domu. Ciekawie wyglądają również podłużne okna horyzontalne, mieszczące się między szafkami w zabudowie kuchennej.

Elewacja domu: Balustrady szklane i metalowe

Elewacja współczesnego, nowoczesnego domu musi być dopracowana w każdym calu. Dlatego trzeba również zadbać o detale, aby doskonale harmonizowały z całością.

Do zabezpieczenia nowoczesnych tarasów na poddaszu lub piętrze najczęściej używa się metalowych lub szklanych balustrad. Wykonuje się je zwykle ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej malowanej proszkowo. Popularne są też te wykonane z aluminium. Nowoczesnym materiałem wypełniającym balustrady jest szkło, które zabezpiecza się przed rozbiciem specjalną folią. Nadaje ono elewacji lekkiego, minimalistycznego charakteru. Metalową konstrukcję można również wypełnić szkłem spękanym w środku, tzw. mrożonym lub tłuczonym. Balustrady mogą  być również wykonane z samego szkła bez metalowej barierki. Można też spotkać balustrady z wypełnieniem z pleksi lub szkła akrylowego. Jest ono zdecydowanie lżejsze od szkła mineralnego, jednak może łatwo pęknąć pod wpływem uderzenia.

Elewacja domu: Tynki

Najpopularniejszym wykończeniem ścian zewnętrznych są tynki: grube, tradycyjne (stosowane bezpośrednio na mury) oraz cienkowarstwowe (przeważnie na warstwie ocieplenia, rzadziej na bardzo gładkich ścianach jednowarstwowych).

Do wyboru mamy: kolor i fakturę, a także rodzaj (tynki mineralne, akrylowe, silikonowe oraz silikatowe) zależny od użytego spoiwa.

Tradycyjne w formie domy, a zwłaszcza dworki, zyskują klimat bardziej zbliżony do historycznych wzorów, jeśli wyposażymy je w dodatkowe detale, na przykład gzymsy i obramowania otworów. W epoce uproszczeń i pośpiechu zamiast kosztownych tradycyjnych technik do dyspozycji są styropianowe kształtki, które wystarczy nakleić na ściany i po obłożeniu siatką zbrojącą z włókna szklanego pokryć tynkiem cienkowarstwowym. Wykorzystując do wykonania zdobień profile pokryte specjalną, wodoodporną masą, można uniknąć kolejnej porcji wykończeniowych zabiegów - po naklejeniu maluje się je jedynie farbą elewacyjną w wybranym kolorze.

Ozdobne detale to także sposób na nadanie remontowanym (rozbudowywanym, ocieplanym) budynkom nowego, wyrazistszego charakteru. Tradycjonalistom polecam raczej takie subtelne odwołania niż wieże, łuki i rzędy ciężkich tralek przy tarasach, balkonach czy schodach. Zestawiając skalę dawnych zamków i pałaców z kubaturą przeciętnego jednorodzinnego domostwa łatwo zauważyć, że współczesne siedziby nie udźwigną zbyt wielu ozdób. Dlatego w dekorowaniu potrzebny jest umiar.

Kolory tynków zewnętrznych zdjęcia domów>>>

Tanie i oryginalne tynki cienkowarstwowe

Stosuje się je do wykończenia ścian dwuwarstwowych ocieplonych styropianem.  Nowoczesne tynki skutecznie zabezpieczają mur przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych i chronią go przed uszkodzeniami mechanicznymi. Najbardziej uniwersalne są tynki silikonowe, których cechą charakterystyczną jest wysoka paroprzepuszczalność oraz naturalna odporność na porost glonów i mchów. Nie wymagają malowania i są dostępne w szerokiej gamie kolorystycznej. 

W przypadku tynku nie tylko kolor, lecz także jego faktura ma istotny wpływ na wygląd elewacji. O strukturze tynku decyduje głównie wielkość ziaren kruszywa dodawanego do masy oraz sposób nakładania materiału. Im większe ziarno, tym wyraźniejsza struktura tynku.  Do nakładania tynku używa się różnych narzędzi, takich jak paca, szpachla, miotełka, lub wykorzystuje silikonowe szablony, które wiernie odwzorują  cegłę klinkierową, kamień o nieregularnych kształtach lub usłojenie drewna. Tynki dekoracyjne mogą naśladować również granit lub piaskowiec, można też uzyskać efekt betonu lub płyt betonowych. Dodatkowo, aby uzyskać nowoczesny wygląd elewacji, można zastosować delikatne boniowanie, czyli dekoracyjne podziały w tynku cienkowarstwowym. 

Elewacja domu: rodzaj ścian

W każdym domu elewacje można wykończyć najbardziej wyszukanym sposobem, ale na poszczególnych rodzajach ścian najlepiej sprawdzają się następujące rozwiązania:

• na jednowarstwowych, których nie trzeba ocieplać - tynki tradycyjne, a jeżeli ściana jest bardzo gładka oraz równa (np. wykonana z betonu komórkowego) także tynki cienkowarstwowe. Można również położyć płytki elewacyjne, zwłaszcza w dolnej, cokołowej części ściany;
• na dwuwarstwowych z ociepleniem - tynki cienkowarstwowe, nakładane na warstwę ocieplenia lub okładziny montowane na ruszcie zamocowanym do ściany;
• na trójwarstwowych - jeśli warstwą elewacyjną jest mur ze zwykłych cegieł i pustaków - tynki tradycyjne lub cienkowarstwowe. Gdy elewację wykonano z cegieł klinkierowych, licowych i silikatowych, wykończenie polega tylko na spoinowaniu;
• na ścianach domów w konstrukcji szkieletowej - tynk cienkowarstwowy na warstwie ocieplenia, ewentualnie obmurówka albo okładziny panelowe ( siding) montowane na ruszcie;
• na ścianach domów z bali - jeśli są ocieplone od zewnątrz - oblicówka z desek na ruszcie.

Elewacja domu parterowego : uszkodzenia mechaniczne

Elewacje domów także są narażone na uszkodzenia, dlatego zanim zdecydujemy się na konkretny materiał, lepiej dowiedzieć się, jak można zabezpieczyć elewacje.

Szczególnie narażone na uszkodzenia mechaniczne, ekspansję roślinności oraz niszczące działanie deszczu i śniegu są dolne fragmenty elewacji, czyli cokół. Stanowi on zwykle odrębną część ściany (optymalnie wys. ok. 0,5 m; w domach z piwnicami sięga z reguły do wysokości stropu nad piwnicą). Do wykańczania cokołu przeznaczone są specjalne tynki, chętnie jednak stosuje się też inne materiały: okładziny ceramiczne, betonowe bądź kamienne (ale nie może to być marmur). Za praktyczne uchodzą ciemne cokoły. Faktycznie, dom optycznie zyskuje solidną podstawę, jeżeli ściany są jaśniejsze niż cokół. Trzeba przy tym wziąć pod uwagę, że zbyt duży kontrast nie doda budynkowi stylu i modnego wyglądu. 

Elewacja domu: cena 

Ile kosztują tynki na elewacje? Tynki cienkowarstwowe układa się na elewacjach ocieplanych w systemach ETICS. Wybór tynku nie powinien polegać tylko na dobraniu jego koloru czy faktury. Właściwości tynku cienkowarstwowego zależą od rodzaju użytego w nim spoiwa. Jeśli budujemy ściany dwuwarstwowe, wybór tynku zależy od rodzaju materiału termoizolacyjnego. Jeżeli jest nim styropian, na elewacji można ułożyć dowolny tynk. Nie ma znaczenia, czy będzie on mniej czy bardziej paroprzepuszczalny, ponieważ w ocieplonej ścianie to styropian jest największą barierą, jaką może napotkać para wodna. Na wełnie mineralnej nie nanosi się tynków akrylowych, czyli tych najmniej paroprzepuszczalnych.

• Tynki mineralne. Ich spoiwem jest cement z dodatkiem polimerów poprawiających przyczepność. Są paroprzepuszczalne, odporne na wysoką temperaturę, łatwe do układania, mało odporne na zabrudzenia. Najtańsze z tynków cienkowarstwowych – kosztują około 12,5 zł/m².
• Tynki akrylowe. Ich spoiwem są żywice akrylowe. Są elastyczne, o dobrej przyczepności, bardzo niskiej nasiąkliwości, niskoparoprzepuszczalne, odporne na czynniki atmosferyczne, zabrudzenia i uszkodzenia. Za tynk akrylowy trzeba zapłacić około 25 zł/m².
• Tynki silikatowe. Ich spoiwem jest szkło wodne potasowe z dodatkiem plastyfikatorów. Są wysokoparoprzepuszczalne, elastyczne, odporne na czynniki atmosferyczne i rozwój mikroorganizmów; polecane przy renowacji obiektów zabytkowych. Ich cena to około 30 zł/m².
• Tynki silikonowe. Ich spoiwem jest żywica silikonowa. Są wysokoparoprzepuszczalne, o dużej hydrofobowości (nie wsiąka w nie woda), bardzo odporne na zabrudzenie (same się oczyszczają w czasie deszczu) i płowienie. Najdroższe z tynków cienkowarstwowych – zapłacimy za nie powyżej 50 zł/m².

Elewacja domu: cokół

Szczególnie narażone na uszkodzenia mechaniczne, ekspansję roślinności oraz niszczące działanie deszczu i śniegu są dolne fragmenty elewacji, czyli cokół. Stanowi on zwykle odrębną część ściany (optymalnie wys. ok. 0,5 m, w domach z piwnicami sięga z reguły do wysokości stropu nad piwnicą). Do wykańczania cokołu przeznaczone są specjalne tynki, chętnie jednak stosuje się też inne materiały: okładziny ceramiczne, betonowe bądź kamienne (ale nie może to być marmur).

Za praktyczne uchodzą ciemne cokoły. Faktycznie, dom optycznie zyskuje solidną podstawę, jeżeli ściany są jaśniejsze niż cokół, ale uwaga: zbyt duży kontrast nie przydaje domostwu urody (podobnie jak czarne pantofle nie stanowią najelegantszego uzupełnienia jasnej sukni).