Jak wybierać panele podłogowe

Podłogi z paneli łatwo się układa i wkrótce potem nadają się do użytkowania. Bogate wzornictwo i kolorystyka ułatwiają dobranie wykończenia do każdego wnętrza. Nic dziwnego, że panele są obecnie jednym z najpopularniejszych materiałów do wykańczania podłóg.

Panele laminowane

Są to przypominające długie deski gotowe elementy zaopatrzone w pióra i wpusty. Na pierwszy rzut oka podłoga z takich paneli wygląda jak z prawdziwego drewna. Można ją ułożyć samodzielnie, bez specjalistycznych maszyn. Nie wymaga cyklinowania ani lakierowania. Jest trwała, odporna na uderzenia i zarysowania, a więc praktyczna i niekłopotliwa w eksploatacji.

Panele laminowane składają się z czterech warstw:

górna jest odporna na ścieranie, uderzenia, chemikalia, światło słoneczne i wysoką temperaturę. Od jakości tej warstwy zależy wytrzymałość paneli na ścieranie;

dekoracyjna to powłoka z zadrukowanego laminatu, impregnowana żywicą. Wzory zwykle imitują naturalne drewno, rzadziej kamień i płytki ceramiczne. Od niedawna oferowane są panele, które przypominają materiał naturalny nie tylko wzorem, ale i fakturą;

nośna to zwykle płyta HDF lub MDF, rzadziej - płyta wiórowa. MDF i HDF to płyty pilśniowe produkowane z włókien drzewnych łączonych klejem pod działaniem wysokiego ciśnienia i temperatury. Im wyższa gęstość płyty, tym lepsze jej walory użytkowe. MDF to płyty średniej gęstości, HDF zaś - wysokiej (powyżej 800 kg/m3). Od wytrzymałości warstwy nośnej zależy odporność panelu na uderzenia i wgniecenia;

przeciwprężna z laminatu lub kilku warstw specjalnie preparowanego, wzmocnionego papieru. Warstwa ta zapewnia stabilność kształtu i wymiarów, eliminując naprężenia powstające w innych warstwach panelu. Panele ze spodem z laminatu są stabilniejsze niż te z papierem przeciwprężnym.

Wadą paneli laminowanych jest towarzyszący chodzeniu po nich charakterystyczny, nienaturalny, głuchy odgłos, słyszalny również w niżej położonych pomieszczeniach. Elastyczna pianka stosowana jako podkład pod panele redukuje go w niewielkim stopniu. Dlatego część paneli produkowana jest z systemem wyciszającym. Jest to dodatkowa warstwa tłumiąca (pochłaniająca) odgłosy kroków. Podłoga z takich paneli jest o połowę cichsza, a dźwięki niższe, przez co mniej męczące dla ucha. Nie dochodzi też do powstawania echa i wibracji podczas chodzenia.

Panele drewniane

To trójwarstwowy parkiet w postaci gotowych paneli podłogowych. Panele drewniane łączą w sobie estetyczne walory litego drewna z trwałością i funkcjonalnością paneli podłogowych. Po ułożeniu nie wymagają cyklinowania i lakierowania, ponieważ ich warstwa wierzchnia jest fabrycznie zabezpieczana lakierem lub olejem. Można je natomiast kilkakrotnie cyklinować i lakierować od nowa.

Panele takie nie są polecane do układania w kuchniach oraz innych pomieszczeniach, gdzie mogłyby być narażone na częste zachlapywanie wodą.

Panele drewniane zbudowane są z trzech warstw:

dolna - to cienki fornir z drewna iglastego, który ma przeciwprężnie oddziaływać na warstwę środkową

środkowa - małe, sklejone ze sobą deszczułki, zwykle sosnowe. Słoje drewna są w nich wzajemnie prostopadłe, dzięki czemu panele reagują na zmiany wilgoci i temperatury ok. 80% mniej niż drewno lite;

wierzchnia - ze szlachetnych odmian drewna, kilkakrotnie polakierowana albo pokryta olejem. Od rodzaju tego drewna i wzoru zastosowanego w panelach (na przykład pełne deski, półdeski, dwa lub trzy rzędy klepek) - zależy wygląd podłogi. Zwykle warstwa wierzchnia ma grubość od 2,2 do 3,6 mm. Im jest grubsza, tym więcej razy podłogę można będzie odnawiać.

Panele drewniane mogą być albo pokryte kilkoma warstwami lakieru akrylowego utwardzanego promieniami UV, albo zagruntowane olejem. Lakier jest wykończeniem trwalszym i ułatwia czyszczenie paneli. Olej uwydatnia ziarnistą strukturę drewna i pogłębia jego kolor. Panele olejowane lepiej sprawdzają się w tych miejscach, gdzie podłoga narażona jest na niszczące działanie piasku. Posadzki z nich są jednak droższe i bardziej uciążliwe w użytkowaniu, bo w pierwszym roku olejowanie trzeba regularnie powtarzać.

Jak wybierać panele

Planując wykończenie podłogi panelami, należy wziąć pod uwagę sposób użytkowania pomieszczenia, w jakim będą ułożone. Panele - zarówno laminowane, jak i drewniane - mają bowiem różną wytrzymałość, która przesądza o ich przeznaczeniu. Trzeba również wybrać sposób montażu oraz wykończenia. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto też oczywiście pamiętać o sprawdzeniu jakości paneli oraz zapoznaniu się z warunkami gwarancji.

Klasa paneli a ich przeznaczenie. Panele laminowane powinno się dobierać pod względem klasy przeznaczenia. Te, które są dobre do rzadko odwiedzanego pokoju gościnnego, nie sprawdzą się na przykład w korytarzu.

Drugim kryterium pozwalającym wyznaczyć przydatność paneli laminowanych do pomieszczeń o różnym przeznaczeniu, jest klasa ich ścieralności określana na podstawie testu Tabera, który polega na policzeniu liczby obrotów próbki podłogi wokół paska z papierem ściernym - aż do momentu początkowego uszkodzenia wzoru dekoracyjnego. Im większa liczba tych obrotów, tym lepsza odporność na ścieranie, czyli trwałość paneli. Wyróżniamy pięć klas ścieralności paneli.

Panele drewniane dobiera się zależnie od twardości ich warstwy wierzchniej, czyli od gatunku użytego na nią drewna. Do pomieszczeń o dużym natężeniu ruchu, na przykład pokoi dziennych, polecane są podłogi z warstwą licową wykonaną z twardego drewna (na przykład: dąb, jesion, grab), do korytarzy lub na schody - z jeszcze twardszych gatunków egzotycznych (tali, badi, jatoba). Drewno miękkie (brzoza, olcha) jest natomiast wystarczające na posadzki w sypialniach.

Twardość drewna określana jest współczynnikiem Brinella.

Sposób montażu. Podłoga panelowa to podłoga pływająca - znaczy to, że paneli nie przykleja się do podłoża, lecz jedynie łączy na krawędziach.

Do niedawna wszystkie panele montowało się przy użyciu kleju. Jednak obecnie stosuje się kilka sposobów montażu bezklejowego. Takie układanie paneli podłogowych jest całkowicie pewne i bezpieczne - wystarczy odpowiednio wyprofilowane pióro i wpust, a podczas łączenia panele zatrzaskują się, tworząc szczelne połączenie.

Układanie podłogi bez użycia kleju jest szybsze oraz łatwiejsze, a ponadto taka podłoga nadaje się do użytkowania natychmiast po ułożeniu. Co więcej, w razie potrzeby panele można również kilkakrotnie demontować i montować ponownie. Gdyby zaś doszło do uszkodzenia pojedynczego panelu, łatwo wymienić go na nowy.

Jakie argumenty mogą zatem przemawiać za wyborem paneli klejonych? Przede wszystkim są tańsze. Poza tym klej - oprócz tego, że łączy panele - w pewnym stopniu pełni również funkcję uszczelnienia, gdyż stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed wnikaniem wilgoci w miejsca połączeń.

Jakość i cena. Nie warto kupować najtańszych paneli - cała praca związana z ich wyborem, montażem, a potem ponowną wymianą po prostu się nie opłaci. Najtańsze panele (laminowane) można kupić już za 15 zł/m2, jednak trzeba się liczyć z tym, że nie wystarczą na długo.

Najtańsze są podłogi z rdzeniem z płyty wiórowej, a najdroższe i najlepsze - z płyty HDF. Na cenę ma także wpływ jakość druku warstwy dekoracyjnej oraz system łączenia - panele bezklejowe (laminowane i drewniane) są zawsze droższe od porównywalnych jakościowo paneli klejonych. Cena paneli drewnianych zależy głównie od drewna użytego na warstwę wierzchnią.

Producent i gwarancja. Najlepiej kupować produkt znanego producenta - można wtedy liczyć na serwis gwarancyjny oraz pomoc w montażu. Nie będzie też problemu z dokupieniem paneli w razie potrzeby wymiany tych zniszczonych w wyniku eksploatacji. Można też mieć pewność, że podłoga kupiona u dobrego producenta była wcześniej magazynowana w odpowiednich warunkach. Długość gwarancji jest różna; lepsze firmy udzielają jej nawet na 25 lat.

Stan paneli. Przed zakupem warto dobrze obejrzeć losowo wybrane panele. Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość wykonania złącza. Jeśli jest ono niedokładne, może to wróżyć nie tylko kłopoty z montażem, ale też to, że po ułożeniu podłoga nie będzie idealnie równa. Im gorsze spasowanie, tym bardziej krawędzie będą się także niszczyć podczas użytkowania, a w łączeniach będzie gromadził się brud. Należy również sprawdzić, czy powierzchnia jest równo polakierowana, a lamelki w warstwie dekoracyjnej nie są popękane. Nie bez znaczenia jest stan i jakość opakowania, które powinno skutecznie chronić panele i ułatwiać ich transport. Ważne, żeby do wybranych paneli dołączona była instrukcja montażu w języku polskim. Jeżeli ułoży się panele niezgodnie z instrukcją, można je zniszczyć, a w takiej sytuacji producent nie uzna gwarancji.

Koniecznie trzeba się upewnić, czy panele są właściwie zbudowane. Zdarzają się na przykład panele bez dolnej warstwy ochronnej albo z warstwą dekoracyjną będącą jednocześnie wykończeniową. Takich paneli po prostu nie warto kupować.