Elektronarządzia - frezarki
Prowadzenie bardziej skomplikowanych prac stolarskich wymaga użycia specjalnych elektronarzędzi pozwalających na precyzyjną i wydajną obróbkę drewna.
Wyrównanie powierzchni surowej deski, ostruganie jej na potrzebną grubość, ukształtowanie złączy albo ozdobne wyprofilowanie krawędzi umożliwiają strugi elektryczne oraz frezarki przystosowane do pracy z ręki lub z oprzyrządowaniem stacjonarnym.
Do ozdobnego kształtowania krawędzi blatów, półek, listew używane są frezarki górnowrzecionowe pracujące frezami trzpieniowymi. Za ich pomocą wytniemy również rowki do osadzenia prowadnic drzwiczek meblowych, wybrania pod oprawy zamków, a nawet ornamenty na powierzchniach drewnianych.
Konstrukcja takiej frezarki jest stosunkowo prosta - silnik elektryczny napędza bezpośrednio frez zamocowany w uchwycie wrzeciona, a dokładne prowadzenie i regulację głębokości pracy zapewniają prowadnice ze stopką.
Frezarka wymaga jednak dużej dokładności wykonania, gdyż przy prędkości obrotowej frezu 25-30 tys. obr./min wszelkie luzy i drgania niekorzystnie wpływają na precyzję pracy. Moc silnika tych elektronarzędzi wynosi 400-600 W w urządzeniach do pracy amatorskiej i 800-1300 W w sprzęcie profesjonalnym. Z mocą silnika wiąże się też średnica uchwytu do mocowania frezu. W małych frezarkach wynosi ona zwykle 6 mm, natomiast te o większej mocy mają uchwyty przystosowane do zamocowania trzpieni o średnicy 8-12,7 mm.
Zmiana średnicy mocowania możliwa jest dzięki wymiennym tulejom zaciskowym, których wymiary uszeregowane są według metrycznego bądź calowego systemu miar.
Duże znaczenia dla precyzji frezowania i łatwości posługiwania się frezarką ma układ prowadnic i konstrukcja stopki. Najczęściej stosowane są dwie prowadnice kolumnowe wyposażone w mechanizm precyzyjnej regulacji głębokości pracy oraz blokadę w nastawionym położeniu. We frezarkach profesjonalnych zagłębienie frezu można ustawić z dokładnością do 0,1 mm, a niektóre modele mają mechanizm tzw. preselekcyjnej zmiany głębokości, pozwalający na szybkie jej przestawienie w 3-4 nastawionych wcześniej wymiarach.
Pożytecznym wyposażeniem są elastyczne osłony prowadnic zapobiegające osiadaniu na nich pyłu i wiórów, co zapewnia płynne zagłębianie się frezu w materiał. Łatwość przesuwania frezarki po obrabianym przedmiocie oraz zabezpieczenie jego powierzchni przed zarysowaniem gwarantują stopki obłożone od spodu tworzywem sztucznym o dużej śliskości. W stopce frezarki znajdują się tez gniazda i uchwyty do zamontowania osprzętu dodatkowego. Standardowym wyposażeniem są z reguły prowadnice boczne pozwalające na równoległe prowadzenie frezarki wzdłuż krawędzi materiału w różnych odległościach od brzegu. Mają one naniesioną podziałkę ułatwiającą ustawienie maszyny, a niekiedy też precyzyjny mechanizm nastawczy. Przy większych odległościach od krawędzi stosowane są szyny prowadzące, wzdłuż których prostoliniowo przesuwana jest frezarka. Wycinanie rowków po obwodzie koła ułatwia cyrkiel w postaci trzpienia mocującego i ramienia o regulowanej długości. Większość modeli frezarek umożliwia podłączenie przystawki do odsysania pyłu połączonej z odkurzaczem bądź systemem odpylającym. W stopce znajduje się również gniazdo do zamocowania tulei kopiującej niezbędnej przy wycinaniu gniazd pod zamki, wpuszczane uchwyty. Współpracuje ona z szablonem dopasowanym do wymaganego kształtu i wymiarów otworów.
Do frezowania listew i niewielkich przedmiotów frezarkę górnowrzecionową można zamocować w stole frezerskim. Pracuje ona wtedy do góry nogami, a prowadzenie przedmiotu zapewniają najczęściej elementy wyposażenia tego stołu. Oprócz frezarek górnowrzecionowych przy pracach stolarskich przy wykańczaniu wnętrz wykorzystuje się tzw. fugownice pracujące frezami tarczowymi.
Służą one głównie do wycinania rowków pod soczewkowe złącza stolarskie oraz do docinania krawędzi płyt i boazerii w trudno dostępnych miejscach. Budową przypominają szlifierki kątowe wyposażone w prowadnicę umożliwiającą regulację głębokości i odstępu od krawędzi. Ich moc wynosi 500-700 W, a przy obrotach ok. 11 tys. obr./min możliwa jest praca frezami o średnicy do105 mm.
Czym frezować
Charakterystyczną cechą frezowania jest nadanie kształtu krawędzi bądź rowka w obrabianym przedmiocie, w taki sposób, że odwzorowuje się profil samego frezu. Dlatego kupując frezarkę, powinniśmy zaopatrzyć się w komplet frezów dostosowany do rodzaju planowanych prac.
Najprostsze są frezy walcowe umożliwiające wycinanie prostokątnych rowków, wyrównywanie prostych krawędzi, frezowanie gniazd przy użyciu szablonów. Frezy te mają różną średnicę (5-25 mm) i długość 10-35 mm. Wymiary frezu dobieramy do wielkości wykonywanego rowka, tak aby za jednym przejściem uzyskać jego planowane rozmiary. Ich ostrza mogą być wykonane ze stali szybkotnącej (HSS) lub z nakładkami z węglików spiekanych (HM). Te ostatnie nadają się szczególnie do frezowania płyt wiórowych i twardych tworzyw sztucznych, gdyż znacznie wolniej tępią się.
Do profilowania brzegów płyt, blatów oraz listew używa się frezów kształtowych. Producenci elektronarzędzi i osprzętu roboczego oferują kilkadziesiąt różnych frezów do profili ozdobnych umożliwiających uzyskanie wielostopniowego zarysu za jednym przejściem.
Prowadzenie tych frezów wzdłuż krawędzi zapewniają trzpienie lub łożyska prowadzące znajdujące się na ich końcu. Dzięki nim można kształtować nie tylko proste brzegi, ale również krzywoliniowe, nawet o niewielkim promieniu krzywizny.
Do wycinania wąskich rowków, kanałków na wpusty używa się nasadzanych frezów tarczowych mocowanych wkrętem do trzpienia.
Uwaga! We frezarkach można montować tylko frezy przeznaczone do pracy szybkoobrotowej, a ich średnica nie może być większa niż dopuszczalna dla danego typu maszyny.
Zestrugać na gładko
Strug elektryczny umożliwia wyrównanie i nadanie wymaganych wymiarów deskom, listwom a nawet potężnym balom, których obróbka na stacjonarnych maszynach nie zawsze jest możliwa.
Elementem roboczym takiego urządzenia jest głowica nożowa z dwoma (rzadziej jednym) wymiennymi ostrzami, napędzana za pośrednictwem przekładni pasowej przez silnik elektryczny. Wysokie obroty głowicy (10-15 tys. obr./min.) zapewniają wydajną pracę i jednocześnie dużą gładkość powierzchni.
Długość noży, a więc i szerokość robocza, wynosi prawie we wszystkich typach strugów 82 mm, ale różne są maksymalne grubości strugania. W urządzeniach o małej mocy (450-600 W) nie przekraczają one 1,5 mm, ale w większych, o mocy ok. 800 W, za jednym przejściem można zestrugać warstwę do 3,5 mm.
Wszystkie strugi mają bezstopniową regulację grubości strugania (od zera do wartości maksymalnej) oraz możliwość felcowania na głębokość 8-25 mm.
W stopce znajduje się często nacięcie w kształcie litery V ułatwiające równe fazowanie krawędzi. Wióry usuwane są do worka lub odsysane przez odkurzacz.
Strug można łatwo zamienić w urządzenie stacjonarne, a nawet "grubościówkę" - strugarkę pozwalającą na oheblowanie listew na pożądaną grubość. Służą do tego dodatkowe przystawki dostosowane do określonych modeli strugów.
Struganie pod kątem oraz robienie felców o różnej szerokości umożliwia prowadnica boczna mocowana na obudowie struga.
Głowica nożowa może być wyposażona w ostrza z węglików spiekanych lub ze stali szybkotnącej. Ostrza węglikowe są najczęściej dwustronne (po stępieniu można je przełożyć na drugą stronę) i nie wymagają regulacji w trakcie wymiany dzięki rowkowi ustalającemu ich położenie w głowicy. Nie można ich jednak ostrzyć i po obustronnym stępieniu trzeba wymienić na nowe.
Ostrza ze stali szybkotnącej mocowane są listwami dociskowymi umożliwiającymi regulację ich położenia względem stopy struga.
Oprócz noży o równej krawędzi do prac wygładzających, w głowicy można zamontować ostrza rustykalne o drobnym albo zgrubnym pofalowaniu krawędzi tnącej.
Do ozdobnego kształtowania krawędzi blatów, półek, listew używane są frezarki górnowrzecionowe pracujące frezami trzpieniowymi. Za ich pomocą wytniemy również rowki do osadzenia prowadnic drzwiczek meblowych, wybrania pod oprawy zamków, a nawet ornamenty na powierzchniach drewnianych.
Konstrukcja takiej frezarki jest stosunkowo prosta - silnik elektryczny napędza bezpośrednio frez zamocowany w uchwycie wrzeciona, a dokładne prowadzenie i regulację głębokości pracy zapewniają prowadnice ze stopką.
Frezarka wymaga jednak dużej dokładności wykonania, gdyż przy prędkości obrotowej frezu 25-30 tys. obr./min wszelkie luzy i drgania niekorzystnie wpływają na precyzję pracy. Moc silnika tych elektronarzędzi wynosi 400-600 W w urządzeniach do pracy amatorskiej i 800-1300 W w sprzęcie profesjonalnym. Z mocą silnika wiąże się też średnica uchwytu do mocowania frezu. W małych frezarkach wynosi ona zwykle 6 mm, natomiast te o większej mocy mają uchwyty przystosowane do zamocowania trzpieni o średnicy 8-12,7 mm.
Zmiana średnicy mocowania możliwa jest dzięki wymiennym tulejom zaciskowym, których wymiary uszeregowane są według metrycznego bądź calowego systemu miar.
Duże znaczenia dla precyzji frezowania i łatwości posługiwania się frezarką ma układ prowadnic i konstrukcja stopki. Najczęściej stosowane są dwie prowadnice kolumnowe wyposażone w mechanizm precyzyjnej regulacji głębokości pracy oraz blokadę w nastawionym położeniu. We frezarkach profesjonalnych zagłębienie frezu można ustawić z dokładnością do 0,1 mm, a niektóre modele mają mechanizm tzw. preselekcyjnej zmiany głębokości, pozwalający na szybkie jej przestawienie w 3-4 nastawionych wcześniej wymiarach.
Pożytecznym wyposażeniem są elastyczne osłony prowadnic zapobiegające osiadaniu na nich pyłu i wiórów, co zapewnia płynne zagłębianie się frezu w materiał. Łatwość przesuwania frezarki po obrabianym przedmiocie oraz zabezpieczenie jego powierzchni przed zarysowaniem gwarantują stopki obłożone od spodu tworzywem sztucznym o dużej śliskości. W stopce frezarki znajdują się tez gniazda i uchwyty do zamontowania osprzętu dodatkowego. Standardowym wyposażeniem są z reguły prowadnice boczne pozwalające na równoległe prowadzenie frezarki wzdłuż krawędzi materiału w różnych odległościach od brzegu. Mają one naniesioną podziałkę ułatwiającą ustawienie maszyny, a niekiedy też precyzyjny mechanizm nastawczy. Przy większych odległościach od krawędzi stosowane są szyny prowadzące, wzdłuż których prostoliniowo przesuwana jest frezarka. Wycinanie rowków po obwodzie koła ułatwia cyrkiel w postaci trzpienia mocującego i ramienia o regulowanej długości. Większość modeli frezarek umożliwia podłączenie przystawki do odsysania pyłu połączonej z odkurzaczem bądź systemem odpylającym. W stopce znajduje się również gniazdo do zamocowania tulei kopiującej niezbędnej przy wycinaniu gniazd pod zamki, wpuszczane uchwyty. Współpracuje ona z szablonem dopasowanym do wymaganego kształtu i wymiarów otworów.
Do frezowania listew i niewielkich przedmiotów frezarkę górnowrzecionową można zamocować w stole frezerskim. Pracuje ona wtedy do góry nogami, a prowadzenie przedmiotu zapewniają najczęściej elementy wyposażenia tego stołu. Oprócz frezarek górnowrzecionowych przy pracach stolarskich przy wykańczaniu wnętrz wykorzystuje się tzw. fugownice pracujące frezami tarczowymi.
Służą one głównie do wycinania rowków pod soczewkowe złącza stolarskie oraz do docinania krawędzi płyt i boazerii w trudno dostępnych miejscach. Budową przypominają szlifierki kątowe wyposażone w prowadnicę umożliwiającą regulację głębokości i odstępu od krawędzi. Ich moc wynosi 500-700 W, a przy obrotach ok. 11 tys. obr./min możliwa jest praca frezami o średnicy do105 mm.
Czym frezować
Charakterystyczną cechą frezowania jest nadanie kształtu krawędzi bądź rowka w obrabianym przedmiocie, w taki sposób, że odwzorowuje się profil samego frezu. Dlatego kupując frezarkę, powinniśmy zaopatrzyć się w komplet frezów dostosowany do rodzaju planowanych prac.
Najprostsze są frezy walcowe umożliwiające wycinanie prostokątnych rowków, wyrównywanie prostych krawędzi, frezowanie gniazd przy użyciu szablonów. Frezy te mają różną średnicę (5-25 mm) i długość 10-35 mm. Wymiary frezu dobieramy do wielkości wykonywanego rowka, tak aby za jednym przejściem uzyskać jego planowane rozmiary. Ich ostrza mogą być wykonane ze stali szybkotnącej (HSS) lub z nakładkami z węglików spiekanych (HM). Te ostatnie nadają się szczególnie do frezowania płyt wiórowych i twardych tworzyw sztucznych, gdyż znacznie wolniej tępią się.
Do profilowania brzegów płyt, blatów oraz listew używa się frezów kształtowych. Producenci elektronarzędzi i osprzętu roboczego oferują kilkadziesiąt różnych frezów do profili ozdobnych umożliwiających uzyskanie wielostopniowego zarysu za jednym przejściem.
Prowadzenie tych frezów wzdłuż krawędzi zapewniają trzpienie lub łożyska prowadzące znajdujące się na ich końcu. Dzięki nim można kształtować nie tylko proste brzegi, ale również krzywoliniowe, nawet o niewielkim promieniu krzywizny.
Do wycinania wąskich rowków, kanałków na wpusty używa się nasadzanych frezów tarczowych mocowanych wkrętem do trzpienia.
Uwaga! We frezarkach można montować tylko frezy przeznaczone do pracy szybkoobrotowej, a ich średnica nie może być większa niż dopuszczalna dla danego typu maszyny.
Zestrugać na gładko
Strug elektryczny umożliwia wyrównanie i nadanie wymaganych wymiarów deskom, listwom a nawet potężnym balom, których obróbka na stacjonarnych maszynach nie zawsze jest możliwa.
Elementem roboczym takiego urządzenia jest głowica nożowa z dwoma (rzadziej jednym) wymiennymi ostrzami, napędzana za pośrednictwem przekładni pasowej przez silnik elektryczny. Wysokie obroty głowicy (10-15 tys. obr./min.) zapewniają wydajną pracę i jednocześnie dużą gładkość powierzchni.
Długość noży, a więc i szerokość robocza, wynosi prawie we wszystkich typach strugów 82 mm, ale różne są maksymalne grubości strugania. W urządzeniach o małej mocy (450-600 W) nie przekraczają one 1,5 mm, ale w większych, o mocy ok. 800 W, za jednym przejściem można zestrugać warstwę do 3,5 mm.
Wszystkie strugi mają bezstopniową regulację grubości strugania (od zera do wartości maksymalnej) oraz możliwość felcowania na głębokość 8-25 mm.
W stopce znajduje się często nacięcie w kształcie litery V ułatwiające równe fazowanie krawędzi. Wióry usuwane są do worka lub odsysane przez odkurzacz.
Strug można łatwo zamienić w urządzenie stacjonarne, a nawet "grubościówkę" - strugarkę pozwalającą na oheblowanie listew na pożądaną grubość. Służą do tego dodatkowe przystawki dostosowane do określonych modeli strugów.
Struganie pod kątem oraz robienie felców o różnej szerokości umożliwia prowadnica boczna mocowana na obudowie struga.
Głowica nożowa może być wyposażona w ostrza z węglików spiekanych lub ze stali szybkotnącej. Ostrza węglikowe są najczęściej dwustronne (po stępieniu można je przełożyć na drugą stronę) i nie wymagają regulacji w trakcie wymiany dzięki rowkowi ustalającemu ich położenie w głowicy. Nie można ich jednak ostrzyć i po obustronnym stępieniu trzeba wymienić na nowe.
Ostrza ze stali szybkotnącej mocowane są listwami dociskowymi umożliwiającymi regulację ich położenia względem stopy struga.
Oprócz noży o równej krawędzi do prac wygładzających, w głowicy można zamontować ostrza rustykalne o drobnym albo zgrubnym pofalowaniu krawędzi tnącej.
- Więcej o:
