Dom energooszczędny a dom pasywny – który wybrać?

Dom energooszczędny i dom pasywny - co oznaczają te określenia?

Chcąc przedstawić różnice pomiędzy domami energooszczędnymi i pasywnymi, warto wyjaśnić najpierw to, co oznaczają te określenia. Dom energooszczędny jest budynkiem, którego roczne zapotrzebowanie na ciepło jest znacznie mniejsze niż w standardowym domu, ponieważ zgodnie z obowiązującymi standardami nie powinno ono przekraczać 70 kWh/(m²·rok). W związku z tym konieczne jest nie tylko wykorzystanie odpowiednich materiałów do jego budowy, ale również zastosowanie na etapie projektowania budynku rozwiązań pozwalających ograniczyć straty ciepła. Przykładem może być między innymi rezygnacja z balkonu, ponieważ jego obecność zwiększa ryzyko występowania mostków termicznych czy zdecydowanie się na zwartą bryłę budynku, która jest charakterystyczna dla domów energooszczędnych.

Czym jest dom pasywny? Otóż jest to budynek, który został zaprojektowany w taki sposób, by osiągnąć jak najwyższy poziom samowystarczalności energetycznej. Konieczne jest w tym przypadku zatem zastosowanie rozwiązań pozwalających wykorzystywać naturalne procesy w celu ogrzewania i chłodzenia wnętrza. Przykładem może być nie tylko energia słoneczna, ale również geotermalna. Najprostszym przykładem może być wykorzystanie instalacji fotowoltaicznej produkującej energię elektryczną nie tylko na potrzeby oświetlenia budynku i zasilania domowych sprzętów, ale również działania pompy ciepła, która będzie wytwarzała energię grzewczą. Oczywiście budowa całkowicie pasywnego domu z różnych względów nie zawsze jest możliwa, w związku z czym określenie to odnosi się do budynków, których roczne zapotrzebowanie na ciepło nie przekracza 15 kWh/(m²·rok).

Dom energooszczędny i dom pasywny - różnice

Czym różnią się domy energooszczędne od pasywnych? Podstawową różnicą jest wielkość rocznego zapotrzebowania na ciepło, ponieważ w przypadku domów energooszczędnych nie może przekraczać ono 70 kWh/(m²·rok), a przy domach pasywnych może wynosić maksymalnie 15 kWh/(m²·rok). W związku z tym dom pasywny jest jednocześnie domem energooszczędnym, jednak dom energooszczędny nie jest automatycznie budynkiem pasywnym. W praktyce różnica pomiędzy tymi dwoma rozwiązaniami wynikają z kilku różnych kwestii, a wśród najważniejszych wymienić należy między innymi:

• projekt budynku, ponieważ dom energooszczędny może powstać w oparciu o gotowy projekt budowlany, który zostanie przystosowany do potrzeb. Budynki pasywne projektowane są natomiast od podstaw, ponieważ obniżenie zapotrzebowania na energię do minimum wymaga nie tylko zastosowania odpowiedniej bryły budynku czy właściwego usytuowania względem stron świata, ale również zastosowania rozwiązań pozwalających pozyskiwać energię z zewnątrz. Przykładem może być całkowite przeszklenie południowej elewacji i wyposażenie jej w osłony zapobiegające uciekaniu ciepła;
• zastosowane materiały budowlane, ponieważ w przypadku domów energooszczędnych wystarczy, by spełniały one wymogi obowiązujących norm, czyli zgodne ze standardami WT2021. Budownictwo pasywne wymaga natomiast zastosowania najlepszych materiałów dostępnych na rynku, co pozwoli zapewnić maksymalną izolację termiczną;
• ogrzewanie budynku, ponieważ w przypadku domów pasywnych instalacja dodatkowego źródła ciepła nie musi być konieczna, a usytuowanie budynku oraz zastosowane technologie mogą zagwarantować samowystarczalność energetyczną. Do ogrzewania wykorzystana może zostać także pompa ciepła, jednak certyfikacja domów pasywnych prowadzona przez Polski Instytut Budownictwa Pasywnego wymaga tego, by nie pobierała ona więcej prądu niż 5 kWh/(m²·rok). Podstawę stanowi natomiast wysokiej jakości wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, która minimalizuje straty energii. W domach energooszczędnych instalacja grzewcza jest z kolei koniecznością i może być ona zasilana zarówno pompą ciepła, jak gazem czy kotłem na pellet.

Dom energooszczędny a dom pasywny - co się bardziej opłaca?

Znając różnice pomiędzy domami energooszczędnymi i pasywnymi, warto zastanowić się nad tym, co się bardziej opłaca. Przeanalizować należy zatem między innymi koszty eksploatacji obu typów budynków, ponieważ w praktyce znacznie będą się one od siebie różnić. W przypadku domu pasywnego będą one minimalne, co w praktyce jest najważniejszym argumentem za wyborem takiego rozwiązania. Użytkowanie domu energooszczędnego będzie znacznie droższe, a koszty jego eksploatacji uzależnione będą w rzeczywistości nie tylko od faktycznego zapotrzebowania budynku na energię, ale również sposobu ogrzewania budynku, ponieważ koszty ogrzewania gazem, pelletem czy energią elektryczną (np. zasilającą pompę ciepła bez fotowoltaiki) znacznie się od siebie różnią. Wybierając pomiędzy domem pasywnym, a energooszczędnym, pod uwagę należy wziąć jednak nie tylko wydatki związane z eksploatacją obu typów tych budynków, ale również koszt ich wybudowania. Oczywiście będzie on znacznie wyższy w przypadku domu pasywnego, co wynika zarówno z konieczności wykorzystania do jego budowy wyższej jakości materiałów budowlanych, jak i zastosowania dodatkowych rozwiązań pozwalających maksymalnie ograniczyć straty ciepła oraz wykorzystywać energię z otoczenia. Poza tym droższy będzie również projekt domu pasywnego, ponieważ musi być on opracowany od podstaw i uwzględniać specyfikę budynku samowystarczalnego.

Podsumowując, należy stwierdzić, że wybór pomiędzy domem energooszczędnym i pasywnym powinien uwzględniać nie tylko zalety obu tych rozwiązań, ale również możliwości (m.in. finansowe), którymi dysponuje inwestor. Ze względu na wymagania, które muszą spełnić domy pasywne znacznie popularniejsze są budynki energooszczędne, które są oferowane między innymi pod hasłem: domy na sprzedaż Warszawa.