Jak podłączyć różnicówkę? Poradnik

Co to jest i jak działa różnicówka?

Różnicówka (z ang. residual current device, RCD) to potoczne nazewnictwo wyłącznika różnicowoprądowego, wyłącznika przeciwporażeniowego, bezpiecznika różnicowoprądowego. Niezależnie jak go nazwiemy, chodzi o to samo: ochronę przed porażeniem wywołanym prądem elektrycznym, jak również ochronę urządzeń elektrycznych przed ich uszkodzeniem, bądź pożarem. Należy wiedzieć również, że to zabezpieczające urządzenie elektryczne ma także za zadanie chronić nas w przypadku pożaru lub też przed porażeniem prądem w przypadku kontaktu pośredniego lub bezpośredniego.

Istota działania różnicówki opiera się na następującej zasadzie: jeżeli prąd elektryczny wpływa do instalacji jednym przewodem, to taki sam musi z instalacji wypływać drugim przewodem. To gwarantuje prawidłowe działanie urządzeń elektrycznych. Wynika to z zasady zachowania ładunku elektrycznego i pierwszego prawa Kirchhoffa. Jeśli natomiast oba te natężenia prądów nie są sobie równe, to znaczy, że prąd wypływa z instalacji do ziemi, na przykład przez człowieka obsługującego instalację. Wtedy po wciśnięciu przycisku należy natychmiast wyłączyć zasilanie.

Maksymalne natężenie prądu? Wyłączniki reagują, gdy wartość wypływającego prądu przekroczy 30 mA. Taka dawka nie jest groźna dla życia i zdrowia ludzi. Do prawidłowego działania wyłącznika konieczne jest zachowanie właściwego podłączenia przewodów fazowych i neutralnego.

Budowa różnicówki

Różnicówka jednofazowa składa się z:

• styków przewodów,
• przewodu prądowego fazowego (L1),
• przewodu neutralnego (N),
• pierścienia ferromagnetycznego, przez który przechodzą przewody,
• uzwojenia, w którym indukuje się prąd,
• przekaźnika sygnału,
• zamka rozwierającego styki,
• przycisku do testowania wyłącznika podczas pracy.

 Przewody L1 oraz N wytwarzają wokół siebie pole magnetyczne, docierające do pierścienia ferromagnetycznego (bardzo łatwo i szybko magnesującego się), które jest w nim zwielokrotniane. Jeśli suma geometryczna owych prądów równa się zero (taki sam prąd płynie i w jedną i w drugą stronę), wówczas pola magnetyczne pochodzące od obu tych przewodów znoszą się. Jeśli jednak prąd wypłynie z obwodu, oba natężenia nie będą już takie same. Równowaga prądów oraz wytwarzanych przez nie pól magnetycznych zostanie poruszona i zmieniona w pierścieniu. Nagle pojawi się pole magnetyczne, co spowoduje powstanie prądu indukcyjnego w otaczającym go uzwojeniu. Impuls wówczas dociera do przekaźnika, który uruchamia zamek mechanicznie rozwierający styki przewodów. Zasilanie nagle zostaje odcięte.

Każda różnicówka posiada przycisk do testowania jego działania. Jest to połączenie poprzez opornik jednego z przewodów przed pierścieniem z drugim przewodem za pierścieniem. Prąd płynący przez to połączenie będzie więc omijał pierścień. Równowaga natężeń prądów przechodzących przez pierścień będzie zachwiana. Jeżeli wyłącznik działa prawidłowo, zasilanie zostanie odcięte. Dla własnego bezpieczeństwa urządzenie należy testować co jakiś czas.

Jak podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy?

Podłączenie wyłącznika różnicowoprądowego (RCD) nie jest trudne, jednak jeżeli się na tym nie znamy, takie czynności zawsze warto zlecić wykwalifikowanemu monterowi instalacji elektrycznych.

Do wejścia włącznika RCD w obwodzie jednofazowym podpinamy przewód fazowy L1 (najczęściej w kolorze brązowym) oraz przewód neutralny N (niebieski). Przewód ochronny łączymy PE (zielono – żółty) za pomocą listwy zaciskowej, przy czym należy pamiętać, że nie może być on w żaden sposób rozłączany. Przewód fazowy L1 na wyjściu różnicówki powinien być podpięty do wyłącznika nadprądowego, natomiast neutralny N możemy podpiąć bezpośrednio do instalacji.

Przy podłączaniu wyłącznika różnicowoprądowego (RCD) trzeba stosować się do kilku podstawowych zasad. Wyłącznik RCD nie może być stosowany jako pojedynczy element, między źródłem zasilania, a odbiornikiem. Na pewno nie chroni on też przed zwarciem bądź przegrzaniem przewodów. Ważnym i zarazem podstawowym dopełnieniem systemu bezpieczeństwa wraz z wyłącznikiem różnicowoprądowym (RCD) powinien być wyłącznik nadprądowy, co najmniej jeden dla każdego wyłącznika RCD. 

Po wciśnięciu przycisku na wyłączniku różnicówka przechodzi w tryb testowania, który zasymuluje różnicę prądów wpływających oraz wypływających.

 Jak podłączyć różnicówkę w bloku?

W nowym budownictwie instalacje elektryczne prowadzone są według obecnie panujących standardów: przewody miedziane, instalacja trójprzewodowa L1, N oraz PE. W takowych instalacjach zamontowanie wyłącznika RCD jest bardzo proste. Problem pojawia się, gdy mamy do czynienia ze starymi instalacjami, jak np. w blokach z PRL-u. Tu trzeba trochę pogłówkować, aby wszystko zadziałało wedle obecnych schematów i standardów.

Weźmy bloki, których póki co jest jeszcze nadal dużo, czyli bloki z wielkiej płyty: instalacja z przewodami aluminiowymi i w dodatku dwużyłowa. Najlepszym wyjściem jest przerobienie całej instalacji w mieszkaniu. Niestety nie każdy może sobie na to pozwolić. Mimo wszystko, wyłącznik RCD jest możliwy do podłączenia.  Do wejścia włącznika RCD w obwodzie jednofazowym podpinamy przewód fazowy L1 (brązowy) oraz neutralny N (niebieski). Przewód ochronny PE (zielono – żółty), oczywiście jak istnieje w instalacji mieszkaniowej, łączymy za pomocą np. listwy zaciskowej. Przewód fazowy L1 na wyjściu różnicówki powinien być podpięty do wyłącznika nadprądowego, natomiast neutralny N możemy podpiąć bezpośrednio do instalacji. Oczywiście muszą być zachowane wszelakie obostrzenia.

Do bloków mieszkalnych najczęściej wybiera się różnicówki, które charakteryzują się wysoką czułością na prąd różnicowy sinusoidalny i reagują w zakresie 10-30 mA. W pomieszczeniach wilgotnych, łazience czy kuchni, zaleca się stosować wyłącznik RCD o mniejszym prądzie 10mA.

Pamiętajmy, że sprawna instalacja elektryczna w domu lub też w mieszkaniu z pewnością gwarantuje nie tylko prawidłowe działanie urządzeń elektrycznych, ale także zapewnia bezpieczeństwo mieszkańcom.