Prace wykończeniowe – etapy

Prace wykończeniowe to roboty, które najczęściej są ze sobą ściśle powiązane i od siebie zależne. Często zdarza się, że są wykonywane w niewłaściwej kolejności lub równolegle, zamiast jedne po drugich. W ten sposób można sobie skomplikować organizację prac, a w ekstremalnych sytuacjach – zniszczyć efekty wcześniej wykonanych robót. Dlatego dobrze jest wykonać je w odpowiedniej kolejności.

Dom w stanie surowym zamkniętym ma ściany zewnętrzne i wewnętrzne oraz stropy, dach z obróbkami, a także okna i drzwi. Taki budynek wymaga jeszcze ocieplenia i wykończenia elewacji oraz ułożenia instalacji i wykończenia od wewnątrz. Kumulują się tu zatem dosyć skomplikowane prace, polegające na wykonaniu instalacji oraz prace przedwykończeniowe, czyli ułożenie tynków, jastrychów i zabudowa poddasza, a także ostateczne wykończenie.

Uwaga! Jest wiele prac, które następują po wykonaniu stanu surowego zamkniętego. Wymagają one skoordynowania i zaplanowania ich w odpowiedniej kolejności. Powodzenie wykończenia domu zależy od organizacji prac, zgrania wykonawców oraz zapewnienia dostawy materiałów. Wszelkie odstępstwa od planu mogą wpływać na prowadzone prace i powodować niedotrzymanie terminów. Właściwa organizacja prac wykończeniowych wymaga od inwestora niemałego wysiłku, a ich powodzenie zależy od dobrego przygotowania.  

Prace wykończeniowe – etap 1. ułożenie instalacji

Zanim przystąpi się do prac przedwykończeniowych i wykończeniowych, należy wykonać wszystkie te związane z tym, co zostanie zakryte, czyli z instalacjami. A jest ich sporo i mogą być w różnym stopniu rozbudowane. Należą do nich instalacje: elektryczna, wodna, kanalizacyjna, centralnego ogrzewania, wentylacyjna, alarmowa, internetowa, dystrybucji gorącego powietrza, rekuperacji, centralnego ogrzewania.

Zawsze pojawia się pytanie, od czego zacząć układanie instalacji. Nie ma tu żelaznych reguł, a wszystko zależy od ustalenia terminów z wykonawcami. Najczęściej rozpoczyna się od wykonania instalacji wentylacyjnej, jeśli jest mechaniczna oraz instalacji dystrybucji gorącego powietrza (jeśli takie są zaplanowane). Następnie robi się instalację elektryczną i jej pochodne, czyli np. alarmową czy internetową. Kolejnymi są instalacje wodna i kanalizacyjna.

Póki instalacje są odkryte można je jeszcze zmodyfikować lub ewentualnie naprawić (np. połączyć czy uszczelnić). To ostatni moment, by wykonać poprawki bez niszczenia innych elementów.

Przed zakryciem instalacji należy je sprawdzić. W przypadku elektrycznej robi się odpowiednie pomiary. Powinien je wykonać uprawniony do tego wykonawca. Tak samo jest w przypadku instalacji centralnego ogrzewania i gazowej. Muszą być sprawdzone pod względem szczelności. Wszystkie testy i kontrole powinny być udokumentowane odpowiednimi protokołami, przekazanymi ostatecznie inwestorowi. Dobrze, jeśli zostanie to odnotowane przez kierownika budowy. Wszystkie protokoły inwestor musi dołączyć do pozostałych dokumentów związanych z budową.

Prace wykończeniowe – etap 2. tynkowanie ścian i sufitów

Po wykonaniu instalacji przychodzi kolej na tynki wewnętrzne. Układa się je w taki sposób, by zakryć ułożone wcześniej przewody, kable czy rury. Co istotne, zgodnie z przepisami tynk wewnętrzny nad przewodami instalacji elektrycznej powinien mieć grubość przynajmniej 5 mm. Wyprawa tynkarska może być wykonana warstwowo i z różnych produktów (np. tynku i gładzi), co również trzeba uwzględnić w pracach przedwykończeniowych. Najpierw układa się mokre tynki na sufitach, później na ścianach.
Jeśli sufity mają być wykonane jako konstrukcja podwieszona, zabudowana płytami gipsowo-kartonowymi, najpierw tynkuje się ściany na mokro, a suchą zabudowę, wykonuje się później.

Uwaga! Niekiedy zdarza się, że w przypadku okien drewnianych ich producent uzależnia udzielenie gwarancji od specjalnych zaleceń montażowych. Zazwyczaj wymaga, by okna drewniane były montowane dopiero po ułożeniu tynków wewnętrznych. Trochę komplikuje to prace, ponieważ w tym przypadku instalacje oraz tynki wewnętrzne muszą być wykonane w odpowiednich warunkach, czyli w czasie, gdy temperatura jest dodatnia i ustabilizowana. Nie może być zbyt zimno (powyżej 50 stopni C), ani zbyt ciepło (poniżej 250 stopni C). Jest to możliwe w zasadzie tylko późną wiosną i latem.

Prace wykończeniowe – etap 3. wykończenie podłóg

Przed wykończeniem posadzek trzeba ułożyć instalację centralnego ogrzewania. Obecnie popularne jest ogrzewanie podłogowe; instalację robi się po naniesieniu tynków, ale przed wylewkami. Przed ułożeniem instalacji ogrzewania podłogowego układa się izolację ze styropianu lub wełny mineralnej (która – niezależnie od tego, czy zdecydowaliśmy się na ogrzewanie podłogowe, czy nie – i tak musi się znaleźć w podłodze, bo jest jedną z jej warstw).

Fragmenty tradycyjnej instalacji c.o. (podejść do grzejników) są umieszczone w ścianach, można je więc wykonać zarówno przed tynkowaniem, jak i po tynkowaniu. Jeśli będzie to robione po tynkowaniu, należy miejscowo naciąć tynk wewnętrzny, a po wszystkim go uzupełnić.

Kiedy ściany i sufity są już otynkowane, a instalacja grzewcza ułożona, można przystąpić do wykonania wylewek jastrychowych, czyli podkładów pod posadzki. Jastrych układa się na warstwie styropianu lub wełny mineralnej i – jeśli takie jest – na ogrzewaniu podłogowym. Tynki i jastrychy (w postaci wylewanych podkładów cementowych lub anhydrytowych, układanych w formie półsuchej z miksokreta) wymagają całkowitego związania oraz odpowiedniej wilgotności, by można było przystąpić do następnych prac. Stanowią bowiem podłoże potrzebne do kolejnych prac wykończeniowych.

Prace wykończeniowe – etap 4. wykonanie lekkiej zabudowy na poddaszu

Gdy mokre tynki i podkłady podłogowe wyschną do poziomu zalecanego przez producentów płyt gipsowo-kartonowych, można przystąpić do układania ocieplenia oraz wykonania suchej zabudowy poddasza. Wyschnięcie tynków oraz jastrychów jest konieczne z uwagi na to, że zwykłe płyty g-k nie są odporne na wilgoć. Mogłaby ona spowodować ich uszkodzenie. Podwyższona wilgotność jest też niekorzystna dla nieosłoniętej paroizolacją wełny mineralnej.

Suchą zabudowę poddasza mocuje się do stelaża z profili metalowych, po wcześniejszym ociepleniu połaci dachowych.

Prace wykończeniowe – etap 5. wykańczanie wnętrz

Kiedy w domu są już tynki, podkłady podłogowe oraz sucha zabudowa poddasza i gładzie, można przystąpić do pierwszych prac wykończeniowych. Wieńczą one budowę. Niekiedy jeszcze przed takimi pracami zawiadamia się odpowiedni organ o formalnym zakończeniu budowy. Wstępne wykończenie wykonuje się również w mieszkaniach i domach, które są przekazywane ich właścicielom jako stan deweloperski. Teoretycznie można byłoby już w nich mieszkać, bo są w pełni funkcjonalne pod względem bezpieczeństwa i bytowym, ale nie są jeszcze ostatecznie wykończone.

Do prac stricte wykończeniowych zalicza się te, które powodują finalne wykończenie powierzchni oraz przestrzeni mieszkania. Do nich zaliczamy układanie glazury, układanie podłóg, malowanie powierzchni, ale również wykończenie schodów i montaż balustrad.

Kiedy wszystkie powierzchnie są już wykończone, ostatnim etapem jest montaż urządzeń sanitarnych, czy tzw. białego montażu, osprzętu elektrycznego (włączników elektrycznych, gniazdek) oraz grzejników. Te prace prowadzi się „na czysto”, trzeba więc tylko uważać, by niczego nie uszkodzić i nie pobrudzić.

Wykończenie na zewnątrz niezależne od wykończenia wewnątrz

Podczas prowadzenia prac wewnątrz można wykańczać budynek również na zewnątrz. Roboty te są niezależne i nie ma między nimi powiązania, dlatego mogą przebiegać w dowolnym momencie po zakończeniu stanu surowego zamkniętego.
Budynek w stanie surowym zamkniętym wymaga wykonania ocieplenia lub jedynie otynkowania, jeśli ma ściany jednowarstwowe.
Jeśli ściany mają być dwuwarstwowe, w pierwszej kolejności przykleja się warstwę termoizolacji, następnie – po przetarciu powierzchni – wykonuje się warstwę zbrojoną, czyli siatkę zatopioną w kleju, a na koniec nakłada się tynk lub wykonuje się innego rodzaju wykończenie elewacji. Trzeba pamiętać, by przed tynkowaniem zostały zamocowane lub wymurowane parapety zewnętrzne.