Czym i jak obudować kominek? Materiały

Małgorzata Krośnicka, red.03-01-2023 14:13

Zanim wybierzemy, z czego powstanie obudowa kominka, zastanówmy się, jaką rolę będzie on spełniał w naszym domu. Jeśli zamierzamy w nim palić tylko okazjonalnie, rodzaj i faktura materiałów zastosowanych do wykończenia obudowy nie są tak ważne. Gdy jednak planujemy używać wkładu jako alternatywnego źródła ciepła w porach przejściowych (wczesna wiosna i jesień), warto wybierać tworzywa, które są niechłonne (nie plamią się) i dość gładkie, by dały się bez problemu odkurzać.

kominek, salon, obudowa kominka — Kominek

Pamiętajmy też, że obudowy kominka będą dominującym elementem wystroju pomieszczenia. Wybierając jej stylistykę i materiały powinniśmy mieć przynajmniej wstępną wizję urządzenia salonu. Zwróćmy też uwagę na światło - jeśli pokój nie jest zbyt słoneczny, nie decydujmy się na obudowę w ciemnej tonacji, gdyż sprawi, że pomieszczenie będzie wyglądać ponuro.

Obudowa kominka - bezpieczna i ładna

To obudowa kominka decyduje o jego wyglądzie, a także o tym, czy pasuje on do stylu pomieszczenia. Inny rodzaj obudowy sprawdzi się w aranżacjach nowoczesnych, a inny we wnętrzach klasycznych.

Dlatego wybierając jej stylistykę i materiały, trzeba mieć przynajmniej wstępny plan urządzenia salonu. Zastanówmy się, jaką funkcję będzie pełnił w naszym domu kominek. Jeżeli zamierzamy w nim palić okazjonalnie, rodzaj i faktura materiałów zastosowanych do wykończenia obudowy nie są tak ważne. Gdy jednak planujemy używać wkładu jako alternatywnego źródła ciepła, warto wybrać tworzywa, które są dość gładkie, by łatwo było je odkurzać. Jeśli pokój nie jest zbyt słoneczny, nie decydujmy się na obudowę w ciemnych kolorach, gdyż przytłoczy wnętrze.

Obudowa kominka ma ogromny wpływ nie tylko na wystrój wnętrza, w którym się znajduje, ale także na bezpieczeństwo, chroniąc wkład kominkowy przed przegrzaniem, a także kumulując ciepło, które możemy przekazać do innych pomieszczeń przy pomocy systemu DGP.

Jak obudować kominek? Obudowa kominka gotowa czy na miarę

Opcją dla minimalistów jest zakup wkładu wraz z dedykowaną mu obudową. Gotowa zabudowa kominka? Takie zestawy są często sprzedawane w marketach budowlanych, a koszt kominka zamyka się w granicach 1500-2000 zł. Nie liczmy jednak na stylistyczne fajerwerki czy szlachetne materiały - takie obudowy bardzo często wykonane są z betonu imitującego różne rodzaje kamienia. Znacznie sensowniejszym rozwiązaniem jest wybór wkładu wraz z robioną na miarę obudową. Koszt wykonania obudowy kominka będzie wyższy (od 2500 zł), ale efekt nieporównywalnie lepszy.

Portalowa obudowa kominka

Nawiązują kształtem, a często także stylistyką do dawnych kominków pałacowych lub otwartych palenisk angielskich. Zabudowy kominka są więc dość niskie, tworzą tylko swoiste obramowanie dla wkładu - niektóre, niczym obrazy, składają się tylko z czterech elementów otaczających palenisko, przykleja się je do konstrukcji z płyt g-k lub bloczków betonowych.

Obudowy portalowe mogą być stylizowane lub utrzymane w minimalistycznej, nowoczesnej stylistyce. Te, które wzorowane są na klasycznych kominkach często wyposażone są w ozdobne gzymsy i pilastry. Zabudowę kominka wykonuje się je najczęściej z odpowiednio przyciętych płyt lub bloków kamienia, połączonych specjalnym żaroodpornym klejem.

Tradycyjna obudowa kominka

Zdecydowanie popularniejsze są obudowy wysokie. Ich zaletą jest duża różnorodność, zarówno konstrukcji (mogą być wolnostojące, przyścienne lub narożne), jak i kształtów (proste, wyoblone, schodkowe). Wykonuje się je także w różnej stylistyce - od rustykalnych, wzorowanych na dawnych kominkach wiejskich i dworkowych, przez stylizowane na piece kaflowe, po bardzo nowoczesne o minimalistycznym charakterze.

Często wykonywane są z mieszanych materiałów - przede wszystkim różnych odmian kamienia i elementów drewnianych (belek montowanych powyżej wkładu). Często łączy się je z cegłą, drewnem i surowym tynkiem.

Rady doświadczonego kominkarza
Na rynku jest sporo firm, które oferują niestandardowe projekty obudów, wykonanych z równie niestandardowych materiałów. Widziałem już takie pomysły, jak choćby kominek obudowany... litym drewnem. Wyglądał zaskakująco, ale ogląda się to ze swoistym podziwem dla właściciela, skłonnego narazić swój dom na takie ryzyko i dla projektanta.
Jak wykonać zabudowę kominka ? Wybierając projektanta i wykonawcę kominka oraz jego obudowy, stawiajmy raczej na doświadczenie niż na nieokiełznaną i nieświadomą zagrożenia wyobraźnię. Obudowa jest nie tylko dekoracją, powinna też być odpowiednio wykonana, bo od niej zależy bezpieczne eksploatowanie kominka - kominkowe wkłady i kasety nagrzewają się do bardzo wysokich temperatur, sięgających 400°C. Oczywiście w dobrze wykonanej obudowie słupki, okładziny czy belki nie dotykają bezpośrednio rozgrzanego metalu, ale nie znaczy to, że można je zrobić z byle czego, albo wszystko jedno z czego.
Zygmunt Kulas - właściciel firmy kominkarskiej

Pomysły na obudowę kominka

Obudowa kominka - płyty gipsowo kartonowe

Wykonanie obudowy z płyt gipsowo-kartonowych sprawia, że kominek nie przytłacza wnętrza i nie jest dominującym elementem wystroju. Płytami obudowuje się zazwyczaj części kominka znajdujące się nad wkładem. Stosuje się płyty gipsowo-kartonowe o podwyższonej odporności na ogień, oznaczone symbolem F. Ich rdzeń wzmocniony jest włókna szklanego, dzięki czemu w razie pożaru płyty będą dłużej stawiać opór płomieniom. Płyty mocuje się na specjalnie wykonanym stelażu z profili stalowych. Po zagipsowaniu połączeń płyt i wyschnięciu gipsu obudowę wystarczy pomalować lub wykończyć innym materiałem.

Uwaga! Mimo że płyty gipsowo-kartonowe są sklasyfikowane jako materiał niepalny, nie mogą się stykać z nagrzewającym się do wysokiej temperatury wkładem kominkowym. Należy osłonić je od środka płytami z wełny mineralnej, pokrytej z jednej strony warstwą folii aluminiowej. W ten sam sposób należy zabezpieczyć również ścianę, do której przylega kominek.

Zastosowanie płyt pozwala na wykonanie zabudowy prostej - o kształcie prostokąta, skośnej - o kształcie trapezu, jak i owalnej, przypominającej np. walec. Stworzenie prostej obudowy - tak, że wyeksponowany jest tylko ekran - sprawia, że przypomina on żywy obraz. Ściana może zostać tak skonstruowana, aby część z kominkiem z niej nie wystawała, a tworzyła jedną całość. Można również wysunąć część kominkową do przodu, na węższym z boków zrobić specjalne wnęki na drewno lub pionową wnękę po jednej ze stron od wkładu kominkowego. Lekko wysunięty gzyms u góry obudowy stworzy dodatkową przestrzeń na zdjęcia lub świeczki.

Obudowa kominka z kamienia

Jest idealnym wykończeniem kominka - trwałym, niepalnym, odpornym na wysoką temperaturę. Odpowiednio wykonana obudowa z kamienia prędzej się znudzi niż zniszczy. Materiał jest twardy (w stopniu zależnym od rodzaju kamienia), nie rysuje się i nie pęka. Pod wpływem ciepła kamień nie zmienia koloru. Czas tylko dodaje mu uroku.

Na obudowy wykorzystuje się najczęściej kamienne elementy o grubości 2-5 cm. Jeśli mamy zaprojektowaną półkę lub blat, trzeba użyć kamienia o grubości co najmniej 3 cm.

Wykorzystać można wszystkie typy kamienia, ale najczęściej stosuje się te łatwe w obróbce (marmur, trawertyn, piaskowiec i wapień). Mniej popularne są też twardsze granity i łupki.

Wapień. Jest to dość jednorodna skała o porowatej powierzchni. Miękki wapień jest łatwy w obróbce, ale łatwo się brudzi. Jeśli ma chropowatą powierzchnię, gromadzi się na nim pył i kurz, które mimo systematycznego sprzątania powodują szarzenie materiału. Wapienne elementy warto więc zaimpregnować.

Piaskowiec. Jest twardszy od wapienia, ale bardziej porowaty, co sprawia że jest też bardzo chłonny i łatwo się plami, a trwałe zabrudzenia usuwa się przez szlifowanie (nieco mniej kłopotliwy jest piaskowiec polerowany). Pozwala się łatwo formować, można z niego wykonać nawet skomplikowane elementy ozdobne.

Trawertyn. Jest odmianą wapienia. Występuje w wielu odmianach kolorystycznych, jego cechą charakterystyczną jest wyraźnie widoczne żyłkowanie i żłobienia. Porowatą powierzchnię zabezpiecza się przed wnikaniem zabrudzeń żywicą lub specjalną masą z pyłu kamiennego.

Marmur. Jest skałą metamorficzną, czyli taką, która powstała w wyniku poddania skał osadowych (wapieni i dolomitów) działaniu ogromnych sił nacisku i temperatury we wnętrzu ziemi. Ma charakterystyczną smugową strukturę, dużą odporność i podatność na polerowanie.

Granit. Jest materiałem bardzo twardym i odpornym na zabrudzenia i zaplamienia, co jednak skutkuje tym, że dość trudno poddaje się obróbce. Ma za to wiele różnych odmian kolorystycznych (czarne, czerwone, szare).

Łupek. Jest równie odporny jak granit, jednak o wiele łatwiejszy w obróbce i kształtowaniu. Ma charakterystyczną fakturę i kolorystykę utrzymaną w odcieniach zimnej szarości, niebieskości i zieleni. Łupek z domieszkami miki i krzemionki mieni się błyszczącymi kryształkami w świetle ognia.

Obudowa kominka z cegły

Może być materiałem konstrukcyjnym i zarazem wykończeniowym kominkowych obudów. Jest jednak chętnie stosowana także w obudowach, w których łączy się różne materiały, szczególnie tych utrzymanych w stylu dworkowym - często powstają z niej belki i słupki otaczające palenisko.

Jeśli do obudowania kominka chcemy zastosować elementy z cegły ceramicznej, pamiętajmy, że jest ona dość chłonna i ma porowatą powierzchnię, a więc łatwo będzie się brudzić. Warto więc ją zaimpregnować.

Mankamentu tego pozbawione są cegły klinkierowe i imitujące je płytki wykonane z tego samego materiału. Są one gładkie i niechłonne. Klinkier można kupić w wielu odcieniach, znajduje więc zastosowanie nie tylko w obudowach rustykalnych, ale także tych nowoczesnych.

Obudowa kominka z betonu

Może być używany jako materiał, z którego produkuje się imitacje droższych tworzyw - na przykład różnych odmian kamienia. Zawdzięcza to łatwej obróbce i możliwości dowolnego barwienia. Minusem betonowych elementów jest podatność na zabrudzenia i zaplamienia. Można go poddać impregnacji, a plamy spróbować delikatnie usunąć za pomocą drobnoziarnistego papieru ściernego.

Kominek może też być otoczony płytami z betonu architektonicznego - o charakterystycznym szarym zabarwieniu. Płyty takie sprzedawane są jako surowe lub polerowane. Impregnacja chroni ich powierzchnię przed zabrudzeniami.

Kafle kominkowe

Produkowane są często przez manufaktury ceramiczne, w których powstają zarówno repliki dawnych kafli (na przykład gotyckich, wiktoriańskich, holenderskich, francuskich), jak i wzory nowoczesne. Kafle takie często bywają ręcznie formowane i zdobione.

Dzięki zastosowaniu kafli piecowych, obudowa kominka może wyglądać jak dawny piec na węgiel. Z kafli kominkowych powstają zaś także obudowy o nowoczesnej stylistyce i niespotykanych ornamentach czy kolorystyce (niektóre wręcz produkowane są na zamówienie). Kafle łączy się ze sobą specjalną zaprawą wysokotemperaturową z glinki szamotowej.

Nietypowa obudowa kominka

Obudowy kominków wykonywane są także z drewna (pasują zarówno do pomieszczeń w nowoczesnym stylu, jak i klasycznych aranżacji) i staroświeckiego żeliwa. To materiały dla tych, którzy mają fantazję i lubią nietuzinkowe rozwiązania.