Trendy dachowe

Według zdecydowanej większości Polaków dach ma ogromne znaczenie dla całej inwestycji. Spełnia on funkcje estetyczne i jest wizytówką domu. Ważne, aby stanowił spójną całość nie tylko z elewacją, ale także z elementami stolarki budowlanej czy bramą wjazdową. Przy tym wszystkim inwestorzy są świadomi dużego znaczenia jakości dachu. W2022 roku obserwowaliśmy rozwój trendów, które już od kilku lat zyskiwały na popularności. Oszczędność energii i materiału do tej pory często wiązała się z ekologicznym podejściem. Jednak w związku z rosnącą inflacją oraz kryzysem energetycznym, w mijającym roku stała się jeszcze istotniejsza w kontekście kosztów eksploatacji budynku oraz wydatków związanych z budową. Obecnie najsilniej zauważalny jest wzrost zainteresowania montażem produktów premium. Już w 2020 roku 57% dekarzy dostrzegało to zjawisko, a w 2022 roku odsetek ten wzrósł do 62%. Trend ten jest również monitorowany przez producentów, którzy od lat obserwują jego pogłębianie się. Klienci zainteresowani produktami premium to – w opinii producentów – osoby decydujące się na realizację nowoczesnych projektów domów (np. typu stodoła), w których stosuje się wiele nowych rozwiązań. Jedynie 8,3% Polaków uważa, że nie warto kupować produktów z półki premium, a zaoszczędzone środki przeznaczyć na zakup lepszego ocieplenia. Coraz więcej klientów jest świadomych swoich wyborów. Poszukują oni produktów o wysokich parametrach i odpowiednio długiej gwarancji. Wiedzą oni bowiem, że jakość produktu mocno wpływa na komfort późniejszego użytkowania domu. 

Energooszczędność

Energooszczędność to stały trend w budownictwie, jednak w obliczu rosnących cen za prąd i gaz, kwestia energii staje się dla przyszłych inwestorów jeszcze bardziej istotna. Podczas budowy kluczowym elementem jest dach, bo to właśnie przez nieizolowany może uciekać nawet 20-40% ciepła. Dlatego z coraz większą uwagą inwestorzy przyglądają się parametrom izolacyjnym stosowanych na budowie materiałów. Poza tym trzeba też pamiętać, że ta część budynku ma nie tylko właściwości energooszczędne i redukuje straty ciepła, ale może być też elementem aktywnego systemu pozyskiwania energii. Aby zwiększyć energooszczędność dachu, kluczowe jest dobranie odpowiednich, jakościowych materiałów. Dobra izolacja to jednak tylko połowa sukcesu. Trzeba pamiętać, że nawet najlepsza i najdroższa termoizolacja w dachu stromym nie spełni swojego zadania, jeśli nie zadbamy o dobre wykonanie. Konsekwencją intensywnej ucieczki ciepła jest bowiem nie tylko wyższy koszt ogrzewania domu. Kolejnym problemem może być wykraplanie się pary wodnej w warstwach dachu, a wskutek tego ich zawilgocenie i pogorszenie właściwości cieplnych izolacji termicznej. Dlatego tak istotne jest dokładne i przemyślane wykonanie ocieplenia dachu.

Jaki wpływ na rachunki ma kształt dachu?

Oprócz materiałów wpływ na mniejsze rachunki za ogrzewanie zimą i klimatyzację latem ma kształt dachu. Obecnie można zaobserwować powrót do tradycyjnej zabudowy, czyli prostej konstrukcji prostopadłościennej bryły przykrytej dwuspadowym dachem. Nie wskazuje to jednak na sentymentalną modę. Tego typu architektura domu energooszczędnego ma bardzo dobry bilans energetyczny podczas użytkowania. Warto wiedzieć, że kąt pochylenia połaci nie może być zbyt duży, a okapy skośnego dachu powinny w optymalnym stopniu osłaniać elewację – nie mogą być zbyt wysunięte, ponieważ wtedy uniemożliwiałyby wpadanie promieni słonecznych do wnętrz przez przeszklenia okien w czasie zimy, ale też muszą zapobiegać nadmiernemu przegrzewaniu domu w okresie letnim, gdy słońce jest wysoko. Niskie zapotrzebowanie na energię mają też proste budynki o przekryciu pulpitowym lub płaskim. Nowoczesne budownictwo nawiązujące do modernizmu, w tym mocno krytykowany jeszcze nie tak dawno „dom kostka”, okazują się bardzo ekonomiczne, jeśli chodzi o koszty eksploatacyjne. Znacznie przewyższają architekturę o rozbudowanym i wielospadowym dachu. Kształt dachu ma wpływ na skalę energooszczędności dachu. Im bardziej jest on skomplikowany, tym łatwiej powstają w nim mostki termiczne i nieszczelności powietrzne. Niestety, nie można dokonać żadnych konkretnych porównań, ponieważ nawet najbardziej skomplikowany dach (co do kształtu) można wykonać w wersji energooszczędnej, ale trzeba się wtedy liczyć z dużo większymi kosztami. Szczególnie mocno wzrastają w takich dachach wydatki na robociznę z jednoczesnym zwiększeniem ryzyka wadliwego wykonania. Coraz większą popularnością cieszą się również dachy zielone. Roślinność zmniejsza dobową amplitudę temperatury i latem obniża ciepło konstrukcji. Takie właściwości ograniczają ilość energii potrzebnej do ochładzania budynku, co znacząco wpływa na rachunki za klimatyzację. Ekstensywny zielony dach może zmniejszyć dzienne zapotrzebowanie na energię do klimatyzacji w lecie o ponad 75%.

Czy rodzaj pokrycia wpływa na energooszczędność dachu?

Na pewno większą bezwładność cieplną – czyli akumulowaniem ciepła i jego oddawaniem – mają pokrycia ciężkie, np. z dachówek ceramicznych i betonowych. Nie jest ona jednak tak znacząca jak właściwa wentylacja. Przy dobrze zaprojektowanej i wykonanej wentylacji dachu rodzaj pokrycia nie ma większego znaczenia.

Bardziej opłaca się wydać pieniądze na materiały i solidne wykonanie przy prostym dachu dwuspadowym niż zwiększać koszty wynikające z wyboru dachu o skomplikowanym kształcie.

Ekonomia

Kończący się rok był wymagający dla wielu branż, ale obecna sytuacja gospodarcza przyśpieszyła rozwój ważnych trendów związanych z budową dachu. Kluczowa stała się oszczędność. Zastosowania pomagające ograniczyć zużycie energii, materiału oraz czas pracy są najbardziej pożądanymi na rynku. W powszechnej opinii wciąż o kosztach wykonania dachu przesądza to, jaki materiał wybierzemy na jego pokrycie. Tymczasem najbardziej zależy to od kształtu dachu. Na dachach prostych bardziej ekonomiczne jest pokrycie z większych elementów, które szybciej się układa. Na skomplikowanych – z małych elementów, dzięki którym mniej będzie odpadów po przycinaniu. Dlatego koszty krycia dachów o podobnej powierzchni takim samym materiałem mogą się bardzo różnić od siebie. Im więcej jest załamań połaci, tym więcej potrzeba akcesoriów i tym więcej powstaje odpadów, a wykonanie dachu jest bardziej pracochłonne i droższe. Oszczędzaniu sprzyja też trwałość zastosowanych produktów. Jest bardzo ważna, ponieważ remont lub wymiana pokrycia to spory kłopot i koszty. Większość z nas woli raczej dopłacić kilka złotych za 1 m2 dachu niż liczyć się z perspektywą jego remontu za 10-15 lat. Idealnym wyborem jest więc pokrycie dachowe o trwałości kilkudziesięciu lat, o którym możemy „zapomnieć” po jego ułożeniu. Niestety, nie istnieją materiały całkowicie odporne na proces starzenia. Nie da się również jednoznacznie określić sposobu wydłużania trwałości pokryć dachowych, lecz odpowiednie obchodzenie się z każdym materiałem może ten proces spowolnić, a niewłaściwe – znacznie przyspieszyć. Przed wyborem konkretnego modelu na dach warto znać szacowaną trwałość materiałów, które mniej lub bardziej różnią się między sobą. Zależy to od klasy produktu, jego wykończenia i zastosowanych surowców. Dlatego przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie warto zapoznać się ze szczegółowymi informacjami na temat wybranego materiału, ponieważ producenci podają często zakres trwałości oraz zalecenia do właściwego użytkowania. Warto także zwrócić uwagę na długość udzielanej gwarancji, która jest istotną podpowiedzią na temat trwałości pokrycia.  Znaczący wpływ na trwałość pokryć dachowych będą miały okresowe przeglądy techniczne, które są obowiązkiem ustawowym każdego właściciela domu.

Estetyka

Nowoczesna architektura mieszkalna ma wręcz kubiczną formę. Powstają bryły na planie prostokąta, bez zbędnych detali, za to z licznymi przeszkleniami, mającymi zacierać barierę pomiędzy wnętrzem domu a jego otoczeniem.

Jaki kształt dachu jest w modzie?

Od kilkunastu już lat z topowego miejsca nie schodzi dach o nieskomplikowanej geometrii, często dwuspadowy i pozbawiony okapów. Starannie zaprojektowana forma wymaga wykończenia  materiałem o adekwatnej, stonowanej fakturze i barwie. Częstym wyborem architektów jest płaska dachówka, której subtelny rysunek wpisuje się w minimalistyczną estetykę obiektu. Jest niezastąpiona w sytuacjach, gdy oczekiwanym efektem jest współczesna estetyka bazująca na tradycyjnych rozwiązaniach materiałowych. W minimalistycznych i nowoczesnych budynkach, gdzie na połaci dachowej nie ma okapników ani  wysuniętych szczytów, tym samym materiałem wykańcza się górną część elewacji. Dzięki temu wizualnie jeden element domu płynnie będzie przechodził w drugi. Wówczas bryła domu jest spójna i estetyczna.

Które pokrycie dachowe jest na topie?

Inwestorzy mają do wyboru zarówno pokrycia ciężkie, jak i lekkie. Na nowych inwestycjach większą popularnością cieszą się dachówki ceramiczne i betonowe. Z kolei pokrycia z blachy będą w najbliższym czasie najbardziej popularne wśród prac renowacyjnych. Uwagę inwestorów i architektów coraz częściej przykuwają dachy zielone. Dzięki nim dodatkowa część konstrukcji może zostać zagospodarowana jako taras lub ogród, który zwiększa atrakcyjność budynku oraz komfort jego użytkowania.

Które modele są trendy?

Trendy na rynku pokryć dachowych nie zmieniają się tak często, jak w innych branżach. Od kilku lat największym zainteresowaniem wśród osób decydujących się na budowę domu cieszą się dachówki płaskie – ceramiczne bądź betonowe zarówno w wersji glazurowanej, jak i angobowanej. Dachówki płaskie różnią się formatem, kształtem i kolorami, więc łatwo dopasować produkt zarówno do konstrukcji dachu, jak i do stylu budynku. Do obiektów o dużych powierzchniach dachu najlepiej nadają się dachówki płaskie wielkoformatowe. Większy rozmiar to mniej linii podziału, co daje wrażenie jednolitej tafli. Takie pokrycie dachowe nie przytłoczy domu ani jego otoczenia, będzie też doskonale korespondowało ze szklanymi elementami budynku. Jeśli mamy dom o bardziej skomplikowanym kształcie dachu, dobrym rozwiązaniem okażą się dachówki o małym formacie, które poza czy uzyskać żądany efekt uproszczenia złożonej bryły.

Jaki kolor pokrycia jest najchętniej wybierany?

Obecnie dominującym kolorem pokryć dachowych jest grafit i jego odcienie. Na rynku dostępne są do wyboru całe palety tych barw. Od jasnych odcieni szarości, bardziej srebrzystych, poprzez warianty grafitu aż po antracyt. Wybiera je 88% klientów. Odcienie te – podobnie jak kolor cegły – są popularne od kilkunastu lat. Rynek pokryć dachowych nie jest bowiem tak mocno podatny na zmiany jak np. rynek wnętrz. Coraz więcej zrealizowanych  dachów ma kolor czarny. Nic w tym dziwnego – minimalistyczna bryła budynku o dwuspadowym dachu w ciemnym kolorze, z przeszkleniami zapraszającymi do wnętrza przyrodę, stanie się integralną częścią krajobrazu, a nie „krzyczącym” kolorami i formą jego odrębnym elementem. Będzie też współgrała z naturalnymi materiałami elewacyjnymi, jak kamień i drewno, a także wspaniale wtopi się w pejzaż. Jednak już przewiduje się, że w najbliższym czasie projekty architektów będą podążać w nowych, nieznanych jeszcze kierunkach.

Jaki system orynnowania pasuje do modnych dachów?

Odwodnienie nowoczesnych budynków musi podążać za trendami, a także w sposób techniczny umożliwiać zrealizowanie nietypowego projektu dachu. Odpowiedzią na potrzeby nowoczesnych i śmiałych inwestorów mogą być zatem systemy rynnowe, wśród których znajdziemy oprócz tradycyjnych rozwiązań, systemy rynnowe o przekroju kwadratowym ze stali i PVC, a także system rynien ukrytych do domów krytych dachami z krótkim okapem. To rozwiązanie przeznaczone do zastosowania na obiektach gdzie rynna wkomponowana jest w bryłę budynku łącząc estetycznie dach z jego elewacją. Ich zaletą jest również to, że pozwala on na bezpieczne ukrycie rur spustowych wewnątrz elewacji, a jedynym widocznym elementem całego systemu jest maskownica. Producenci oferują maskownice w różnych opcjach wykończenia, a także w najpopularniejszych kolorach – antracytowym, grafitowym, szarym i czarnym. To pozwala idealnie dopasować system do koloru i rodzaju pokrycia dachowego zarówno stalowego, jak i pokryć ceramicznych lub betonowych.

Ekologia

Moda na ekologię w różnych dziedzinach życia z roku na rok staje się coraz bardziej popularna. Nie ominęła też branży budowlanej, w której styl eko przejawia się głównie w materiałach bezpiecznych dla użytkowników, naturalnych, a także w odnawialnych źródłach energii. Mając na uwadze dobro środowiska, staramy się więc szukać produktów, które są nie tylko atrakcyjne wizualnie, ale również naturalne i przyjazne dla nas, i naszego otoczenia. Jednym z takich przykładów są dachówki ceramiczne. O ekologii można mówić zarówno w kontekście procesu produkcji tego pokrycia, jak i jej mało inwazyjnego wpływu na środowisko. Glina, z której są wypalane, to materiał niezawierający żadnych sztucznych dodatków i w pełni naturalny, stosowany w budownictwie od lat. Pokrycia ceramiczne powstają w najnowocześniejszych zakładach produkcyjnych, w których korzystając jedynie z naturalnych surowców minimalizuje się negatywny wpływ procesów wytwarzania na środowisko. Produkcja odbywa się w duchu „zero waste”, z zachowaniem warunków zrównoważonego rozwoju, a wytwarzane dachówki ceramiczne stanowią najwyższej jakości trwałe pokrycie dachowe, które jest bezpieczne dla ludzi i środowiska. Co więcej, z czasem – jak wszystko co naturalne – pięknie się starzeje i może być ponownie wykorzystany nawet po wielu latach.

A może dach zielony?

Za tego rodzaju rozwiązaniem – czy to na dachu stromym, czy płaskim – przemawia kilka argumentów. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że dach zielony zwiększa powierzchnię biologicznie czynną, co jest szczególnie istotne w kontekście coraz większej powierzchni zabudowy w stosunku do wielkości działek, na których się buduje. Jeżeli mamy bardzo małą działkę, ale chcemy maksymalnie wykorzystać jej potencjał i spełnić wymogi prawne odnośnie do powierzchni biologicznie czynnej w ogólnej powierzchni inwestycji, dach zielony będzie przy tym nieoceniony. Dachy zielone mają bardzo duże znaczenie, jeśli chodzi o retencję wody. Odbierają i zatrzymują ok. 50% wody opadowej, co sprawia, że nie spływa ona od razu do kanalizacji i na dłużej zostaje w naszym ekosystemie. Wiemy, że z roku na rok susze i nagłe deszcze stanowią coraz większy problem. Dach zielony pozwala lepiej zagospodarowywać wodę opadową, co stanowi ogromną wartość. Warto wiedzieć, że dachy zielone odpowiadają też za absorpcję nawet 20% szkodliwych gazów i pyłów pochodzących z powietrza. Ponadto, zwiększają zawartość tlenu i regulują wilgotność powietrza, dzięki czemu dom staje się jeszcze bardziej przyjazny środowisku. To szczególnie ważne w kontekście walki ze smogiem, który w Polsce już dawno wymknął się spod kontroli. W ciągu roku zielony dach może wychwycić z powietrza nawet 0,2 kg/m2 mikropyłu i szkodliwych substancji, co pomaga w walce ze smogiem. Dach zielony jest również bardzo trwały. Warstwa roślinna zastosowana na tego typu dachu, chroni warstwę izolacyjną przed uszkodzeniami mechanicznymi i promieniowaniem UV. Pomaga on także uzyskać większą stabilność temperatur oddziałujących na poszczególne warstwy pokrycia dachowego, co dodatkowo znacznie wydłuża ich żywotność. Nie zapominajmy, że dach zielony może się też przyczynić do wsparcia naszych najważniejszych latających przyjaciół – pszczół miododajnych. Przy współczesnych tendencjach do „betonozy” i przy sukcesywnie zmniejszającej się powierzchni zielonej w obrębie aglomeracji, każdy metr kwadratowy zieleni jest na wagę złota.

Powrót do tradycji?

Dawniej większość pokryć dachowych, szczególnie na terenach wiejskich, była ekologiczna. Dachy kryto strzechą lub słomą, co pozostawiało sporo do życzenia, jeśli chodzi o termoizolacyjność czy szczelność tego rodzaju pokryć dachowych. W dzisiejszych czasach styl eko musi być jednak połączony z komfortem i wygodą użytkowników, dlatego ekologiczne pokrycia dachowe łącza w sobie tradycję z nowoczesnością i wiedzą na temat termoizolacyjności. Jeśli dachówki czy blachodachówka nie komponują się z naszą wizją domu, nie warto stosować półśrodków. Równie dobrze, jak dachówki, sprawdzą się materiały naturalne – strzecha, gont drewniany czy łupek. Oczywiście, pod warunkiem, że odpowiednio dobrane i położone na dachu. Styl eko nie oznacza bowiem, że możemy pozwolić sobie na samowolkę w kryciu dachu. Trzeba też pamiętać, ze specjalistów, którzy znają się na ekologicznym kryciu dachu, jest na pewno sporo mniej niż dekarzy, którzy profesjonalnie kładą dachówki. A to oznacza, że naturalne, nawet swojskie pokrycie dachowe wcale nie będzie nas kosztować mniej niż tradycyjne dachówki czy prosta w montażu blachodachówka. Wbrew pozorom dach kryty strzechą, doskonale sprawdzi się nie tylko w gospodarstwach agroturystycznych czy skansenach, ale też w każdym innym domku jednorodzinnym. Doskonale komponuje się z tradycyjną zabudową. Jeśli więc chcemy, by nasz dom był swojski, naturalny i nawiązywał do dobrych tradycji, strzecha będzie jak znalazł. Ciekawym ekologicznym rozwiązaniem na dachu są też gonty drewniane. Można je bez problemu układać nie tylko na dachach prostych, ale też na tych, których konstrukcja jest mocno skomplikowana. Warto pamiętać, że drewniane pokrycie będzie z biegiem czasu zmieniać swój kolor. Na początku wygląda jak świeże drewno, ale pod wpływem wiatru, deszczu czy słońca zmienia kolor, ciemnieje, czasem szarzeje, co wcale nie umniejsza jego uroku. Kolejnym naturalnym materiałem, który świetnie sprawdzi się na poddaszu, jest kamień naturalny – łupek dachowy. Gwarantuje on nie tylko trwałość i długowieczność dachu, ale też jego oryginalny wygląd, dzięki któremu będzie wyróżniał się z otoczenia i wzbudzał prawdziwy zachwyt. Łupek jest naturalny, bezpieczny dla mieszkańców, a przy tym wyjątkowo długowieczny – dobrze położony może przetrwać nawet 300 lat. Z pewnością przeżyje nawet najwyższej jakości materiały budowlane, produkowane według najnowszych, innowacyjnych technologii. Kamień jest przecież praktycznie niezniszczalny. Raz położony, przez długie lata będzie wyglądał zawsze tak samo dobrze.

Jak pozyskać z dachu darmową energię?

Coraz częściej na dachach domów jednorodzinnych widać również panele fotowoltaiczne. Rozwiązanie to gwałtownie zyskuje nowych zwolenników. Jeśli dom ma korzystać z energii słonecznej, potrzebne będą miejsca dobrej jego ekspozycji. Z tego względu najlepszym miejscem do instalacji paneli solarnych i fotowoltaicznych może okazać się połać dachu. Warto wówczas wybrać projekt o pokryciu skośnym. W ofercie wybranych producentów już znajdują się specjalnie przeznaczone do montażu systemy, które pozwalają – w przeciwieństwie do paneli montowanych przez niezależne firmy – na utrzymanie gwarancji na pokrycie dachowe. Na rynku są też dostępne takie rozwiązania, które całkowicie zastępują pokrycie – połacie dachowe są wówczas kryte tylko specjalnie dopasowanymi panelami fotowoltaicznymi.