Urządzenie Do Modelowania Pozycji Siedzącej - projekt Jana Kochańskiego

Ergonomia pełni kluczową rolę w projektowaniu użytkowym. Wyznacza standardy, reguluje wzornictwo poprzez normy i przepisy, ale przede wszystkim – chroni zdrowie i zwiększa efektywność użytkowników. To właśnie ergonomia łączy wiedzę o ciele z kreatywnym procesem designu, pozwalając projektantom tworzyć produkty komfortowe, użyteczne i dostępne – od mebli, przez cyfrowe interfejsy, aż po przestrzenie pracy. Mimo to – jak zauważa Jan Kochański – ten naukowy, często zbiurokratyzowany aspekt ergonomii coraz częściej spycha na margines jej cielesny wymiar.

„Projektanci często polegają na narzędziach CAD i tabelach ergonomicznych. Tymczasem projektowanie to przede wszystkim doświadczenie fizyczne — chodzi o to, jak obiekt się odczuwa, jak ciało na niego reaguje, jak pozycja wpływa na nasz nastrój czy prezencję” – podkreśla Kochański.

To przekonanie zainspirowało go do stworzenia narzędzia, które przywróciłoby ergonomii jej rzeczywisty, sensualny i fizyczny charakter.

Powstało Urządzenie Do Modelowania Pozycji Siedzącej – projekt stanowiący główny element pracy doktorskiej Jana Kochańskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Celem było opracowanie uniwersalnego, w pełni regulowanego narzędzia do fizycznego modelowania pozycji siedzącej – pomostu między teorią ergonomii a realnym doświadczeniem ciała.

„To urządzenie przywraca zmysłowy, cielesny wymiar do wczesnych etapów procesu projektowego” – mówi autor.

Urządzenie pozwala testować różne konfiguracje ergonomiczne w skali 1:1 jeszcze przed przystąpieniem do budowy prototypu. Umożliwia fizyczne sprawdzenie wysokości siedziska i oparcia, głębokości siedziska, kąta nachylenia pomiędzy siedziskiem a oparciem oraz pochylenia całej bryły względem poziomu. Co istotne, wszystkie ustawienia są łatwo widoczne i mierzalne, co upraszcza dokumentację projektową i umożliwia precyzyjne odtworzenie wyników.

Dzięki swojej modułowości i "elastyczności" urządzenie może być wykorzystywane w projektowaniu różnych typów siedzisk – od krzeseł jadalnianych, przez fotele wypoczynkowe, aż po hokery. Możliwość regulacji parametrów pozwala dopasować ergonomię do różnych funkcji i kontekstów użycia.

Pierwszy prototyp powstał z prostych materiałów: sklejki, drewna i elementów dostępnych w marketach budowlanych. Kluczowym komponentem była prowadnica typu „sanie” umieszczona na warsztatowym słupie podporowym, która umożliwia swobodną konfigurację elementów siedziska.

Choć początkowo powstałe jako część pracy naukowej, urządzenie szybko znalazło zastosowanie w praktyce. Stało się narzędziem dydaktycznym na ASP, wprowadzając fizyczne modelowanie jako integralny element procesu nauczania projektowania mebli. Jednocześnie służyło jako narzędzie badawcze w pierwszych fazach projektów komercyjnych. Dziś jego skuteczność widać również w projektach wdrożonych do produkcji, takich jak meble Calder realizowane przez firmę Comforty.

Urządzenie Do Modelowania Pozycji Siedzącej to nie tylko techniczne narzędzie – to wyraz filozofii projektowania, w której ciało i jego potrzeby stają się punktem wyjścia. Kochański nie odrzuca technologii, ale przypomina, że nawet najbardziej zaawansowane oprogramowanie nie zastąpi fizycznego kontaktu z materią, testowania proporcji i obserwowania reakcji użytkownika w rzeczywistym środowisku.

O autorze

Dr Jan Kochański to projektant mebli i produktów, absolwent Wydziału Architektury Wnętrz ASP w Warszawie. Od 2012 r. jest asystentem w Pracowni Projektowania Mebla. 

www.jankochanski.com