Okap dachu - do czego służy? Zalety

Okap to wystająca poza obrys domu dolna część dachu. Ma za zadanie odprowadzić wodę z deszczu i topniejącego śniegu z dala od ścian zewnętrznych domu, ochronić elewację przed zacinającymi opadami, a w upalne dni osłonić wnętrza przed słońcem. Szerokość okapu dostosowuje się do powierzchni dachu, ale najczęściej wynosi ona 50-90 cm. To wystarczy, by spełniał on wszystkie swoje funkcje i nie pozbawił wnętrz wystarczającej ilości światła.

W części czołowej okapu trzeba wykonać wloty powierza (szczeliny), przez które powietrze jest zasysane i unoszone w stronę kalenicy. Ma to na celu przewietrzanie przestrzeni pod pokryciem dachowym.

Takie szczeliny wentylacyjne najłatwiej wykonać w dachach, w których wstępnym kryciem jest coraz bardziej popularna membrana dachowa. Przekrój otworów powinien wynosić 0,2% wentylowanej powierzchni dachu, jednak nie mniej niż 200 cm2 przypadających na 1 m szerokości dachu (na przykład na połaci o szerokości 1 m i długości 10 m przekrój ten powinien mieć 200 cm2).

Konstrukcję nośną okapu stanowią wystające poza obrys domu krokwie. Ich zakończenia mogą być ozdobnie profilowane; zwykle jednak są cięte równolegle i prostopadle do ścian domu. Końcówki takich krokwi maskuje się najczęściej deską okapową, a do niej z kolei mocuje się obróbkę blacharską, haki rynnowe (rynajzy) i rynny.

Na krokwiach układa się pasami mocno naprężoną membranę dachową, wstępnie mocując ją do krokwi zszywkami, a później kontrłatami. Membrana dachowa powinna być ułożona w taki sposób, aby wystawała około 5 cm poza deskę okapową. Taki zapas jest potrzebny do wyłożenia jej na obróbkę blacharską. Jeśli okap nie będzie osłonięty od spodu podbitką, krokwie na jego szerokości - przed ułożeniem membrany dachowej - można podciąć i ułożyć na nich oheblowane deski lub sklejkę wodoodporną.

Bardzo ważnymi elementami okapu są właściwie zamontowane obróbki ze specjalnie uformowanej blachy. Ich zadaniem jest kierowanie wody spływającej z dachu - zarówno deszczówki, jak i skroplonej pary wodnej z powierzchni membrany dachowej - do rynien (pas nadrynnowy) i ochrona przed zawilgoceniem górnej części ścian domu (pas podrynnowy). W tym celu pas nadrynnowy przykręca się tak, by był wysunięty za linię okapu i wchodził do wnętrza rynny. Jego dolna krawędź powinna być wygięta w kształcie kapinosa (inaczej łzawika).

Aby usunąć wilgoć przenikającą z wnętrza domu przez ocieplenie, potrzebne są szczeliny wentylacyjne. Pusta przestrzeń tworzy się między membraną a ułożonym na ruszcie z łat i kontrłat pokryciem. Takie szczeliny trzeba zabezpieczać przed owadami, ptakami i małymi zwierzętami, które lubią w tym miejscu dachu zakładać gniazda. Służą do tego elementy systemowe - siatki lub grzebienie z kratkami wentylacyjnymi. Mocuje się je do dodatkowych łat podpierających, ułożonych na kontrłatach sięgających do deski okapowej. Zamiast łat, można też zastosować krótsze kontrłaty i łaty klinowe, dzięki którym pokrycie dachowe zachowa jednakowy spadek.

Uwaga! Przed rozpoczęciem prac należy wyeliminować ewentualne nierówności płaszczyzny utworzonej przez drewnianą konstrukcję dachu. Bez tego nie da się starannie wykonać warstwy wstępnego krycia z membrany dachowej, której połączenie z obróbkami blacharskimi decyduje o właściwym odprowadzaniu przecieków oraz skutecznym przewietrzaniu poszycia dachu.

Ta dolna część dachu, wbrew pozorom, nie jest jedynie elementem dekoracyjnym lecz spełnia istotną rolę w funkcjonowaniu całego pokrycia. To właśnie od okapu rozpoczyna się układanie membrany dachowej (folii wysokoparoprzepuszczalnej), rusztu z łat i kontrłat oraz pokrycia dachowego. Naprawa błędów popełnionych podczas wykonywania tego elementu może kosztować nawet tyle, ile wykonanie całego dachu.

Wentylacja dachu - podobnie jak ta w domu - nie będzie właściwie działała, jeśli nie będzie zapewniony nawiew i wywiew powietrza. Nie wystarczy więc wykonanie otworów wlotowych w okapie. Konieczne są także szczeliny wylotowe w kalenicy. Aby pod pokryciem był dobry ciąg powietrza, powinny być one około dwa razy większe niż w okapie. By zamknąć dach w kalenicy, warto zastosować akcesoria, które nie tylko osłonią warstwy dachu przed wodą opadową, ale także wypuszczą na zewnątrz powietrze napływające z dołu. Jeżeli połacie dachu nie będą ocieplone aż do samej kalenicy, ale na przykład tylko do jętek, nad ocieplonym sufitem powstanie pusta przestrzeń. Można wtedy - zamiast wentylacji kalenicowej - w ścianach szczytowych wykonać małe otwory, które usprawnią wentylację dachu.