Kotły na gaz - przegląd rozwiązań

Wiele osób rozpoczyna wybieranie kotła od rozstrzygnięcia kwestii: kocioł wiszący czy stojący? Tymczasem pierwsze pytanie, na jakie trzeba sobie odpowiedzieć, powinno brzmieć: jakie będzie w domu zapotrzebowanie na ciepłą wodę? Dopiero na tej podstawie warto dobierać kocioł. Zadaniem kotła jest bowiem zazwyczaj nie tylko ogrzewanie domu, ale również przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Jeśli w domu jest jedna łazienka (lub nawet dwie, ale mało prawdopodobne, aby dwie osoby jednocześnie brały kąpiel), wówczas w zupełności wystarczy wiszący kocioł dwufunkcyjny. Ale jeśli rodzina liczy 4-5 osób i wszyscy szykują się do snu, a potem zaczynają dzień mniej więcej o tej samej porze, wtedy dla zapewnienia komfortu użytkowania ciepłej wody niezbędny jest kocioł jednofunkcyjny współpracujący z zasobnikiem c.w.u.

Dwufunkcyjne

Bez zasobnika.

Są to kotły wiszące, przystosowane zarówno do ogrzewania domów, jak i podgrzewania wody. Nie muszą współpracować z zasobnikiem, mają bowiem wbudowany dodatkowy wymiennik ciepła, który służy do podgrzewania c.w.u. W sezonie grzewczym, gdy kocioł pracuje na potrzeby c.o., przygotowanie c.w.u. jest traktowane priorytetowo - kiedy ktoś odkręci gdzieś w domu kran z ciepłą wodą, kocioł przestaje pracować na potrzeby ogrzewania, a zaczyna podgrzewać wodę i grzeje ją tak długo, jak długo jest ona pobierana. Poza sezonem grzewczym kocioł pracuje tylko na potrzeby c.w.u.

Kotły dwufunkcyjne bez zasobnika są produkowane tylko jako wiszące. Zaletą kotłów dwufunkcyjnych jest to, że zajmują mało miejsca i są tańsze niż układy - kocioł jednofunkcyjny i zasobnik. Ich wadą jest jednak ograniczona wydajność ciepłej wody. Kotły dwufunkcyjne nie nadają się także do rozległych instalacji c.w.u., w których punkty poboru wody znajdują się z dala od kotła - odległości te nie powinny przekraczać 5 m.

Z wbudowanym zasobnikiem.

Takie urządzenia łączą w sobie funkcję typowego kotła dwufunkcyjnego i kotła jednofunkcyjnego współpracującego z zasobnikiem. Gdy ktoś w domu odkręci kran z ciepłą wodą, początkowo jest ona dostarczana z zasobnika (największe mają pojemność 60 litrów), a po jego opróżnieniu kocioł przygotowuje ciepłą wodę w systemie przepływowym. Dzięki temu kotły te mają znacznie większą wydajność niż kotły bez zasobnika, a ponadto umożliwiają zamontowanie pompy cyrkulacyjnej - ciepła woda płynie z kranu natychmiast po odkręceniu.

Jednofunkcyjne

Jak wskazuje nazwa, kocioł taki ma tylko jedno zadanie - ogrzewać wodę na potrzeby centralnego ogrzewania.

Do każdego takiego kotła można podłączyć zasobnik c.w.u. - wtedy kocioł pośrednio podgrzewa także ciepłą wodę. Zaletą układu kocioł plus zasobnik jest nie tylko to, że daje on możliwość uzyskania dużego strumienia ciepłej wody, dzięki czemu szybko można napełnić wannę, czy też jednocześnie korzystać z dwóch pryszniców. Ważne jest również to, że dzięki możliwości włączenia w ten układ pompy cyrkulacyjnej ciepła woda płynie z kranu natychmiast po jego odkręceniu, niezależnie od tego, czy kran ten jest blisko, czy daleko od kotła.

Do kotłów jednofunkcyjnych stojących stosuje się takie same, czyli stojące zasobniki. Można je ustawiać obok kotła, a także pod nim (wtedy zestaw zajmuje mniej miejsca).

Kotły jednofunkcyjne wiszące można łączyć zarówno z zasobnikami stojącymi (najczęściej ustawianymi pod kotłem), jak i wiszącymi, zbliżonymi wyglądem do kotła i wieszanymi tuż obok niego. Są też kotły jednofunkcyjne z wbudowanymi zasobnikami c.w.u.

Stojące

Kotły stojące są produkowane wyłącznie jako jednofunkcyjne. Mają solidny wymiennik ciepła (z żeliwa lub stali) i dlatego m.in. uznaje się je za bardziej trwałe niż kotły wiszące. Cechą charakterystyczną takiego wymiennika jest duża pojemność wodna, która sprawia, że kotły stojące mają dużą bezwładność cieplną. W praktyce oznacza to powolne nagrzewanie się kotła, ale i powolne stygnięcie: łatwiej wtedy o utrzymanie w pomieszczeniach zadanej temperatury, nawet przy zastosowaniu prostego układu regulacji. Wśród kotłów stojących rozróżnia się urządzenia z palnikami jedno- i dwustopniowymi. Te drugie są droższe od pierwszych, ale osiągają większą sprawność, a więc tańsza jest ich eksploatacja.

Uwaga: kotły stojące z reguły nie są wyposażone w takie elementy, jak: pompa obiegowa, naczynie przeponowe, zawór bezpieczeństwa - które są niezbędne do pracy układu c.o. Elementy te trzeba dokupić.

Wiszące

Mogą być jedno- lub dwufunkcyjne. Ich zaletą jest to, że są mniejsze i lżejsze od odpowiadających im pod względem mocy kotłów stojących. Kotły wiszące nie mają tak dużej bezwładności jak stojące, a więc szybko się nagrzewają i szybko stygną. Są jednak wyposażone w nowoczesne palniki modulacyjne, o płynnej regulacji mocy w zakresie od 40 do 100% mocy maksymalnej. Dzięki nim kocioł sam dopasowuje swoją wydajność do zmieniającego się zapotrzebowania na ciepło. Kotły wiszące zazwyczaj są wyposażone we wszystkie elementy niezbędne do właściwego funkcjonowania instalacji grzewczej. Są to zatem małe, kompletne, gotowe do pracy kotłownie.

W wersji turbo

Kotły wiszące są produkowane w wersjach z otwartą komorą spalania i z komorą zamkniętą. Te drugie nazywane są kotłami turbo: nie pobierają powietrza do spalania z pomieszczenia, w którym są zainstalowane, i nie muszą być podłączone do tradycyjnego komina - wystarczy specjalny, wyprowadzony na zewnątrz przewód powietrzno-spalinowy, który służy zarówno do odprowadzania spalin, jak i do zasysania powietrza do spalania.

Kondensacyjne

To urządzenia grzewcze, które wyróżniają się nadzwyczaj dużą sprawnością, sięgającą nawet 108 proc. Odzyskują ciepło z zawartej w spalinach pary wodnej, dlatego zużywają nawet do 30% gazu mniej niż kotły konwencjonalne (niekondensacyjne). Kotły kondensacyjne są dostępne jako stojące i wiszące, zarówno jedno- jak i dwufunkcyjne.