Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Rekuperacja: plan, wybór i montaż

Tekst: Tomasz Osuchowski

Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, staje się coraz popularniejszym rozwiązaniem w nowoczesnych budynkach. Dzięki niej możemy cieszyć się czystym powietrzem w domu przy jednoczesnej oszczędności energii cieplnej.

Rekuperacja
Rekuperacja
Fot.: VENTIA/KOMFOVENT

Wszystko co robimy na budowie powinno być dobrze, szczegółowo zaplanowane. I nie ma znaczenia czy mówimy o nowym domu czy termomodernizowanym. Dzięki temu znacznie zmniejszymy ryzyko nerwowych sytuacji, błędów czy dodatkowych kosztów. Na potrzeby tego artykułu przyjmijmy, że etap porównywania wentylacji grawitacyjnej z mechaniczną z odzyskiem ciepła mamy już za sobą. Wiemy, jakie korzyści stoją za rekuperacją i podjęliśmy decyzję, że chcemy ją mieć w naszym domu.

Jednak, aby system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła działał efektywnie i bezawaryjnie przez wiele lat, kluczowe jest prawidłowe zaplanowanie działań już na etapie projektowania domu, wybór odpowiedniego instalatora oraz staranny montaż z użyciem odpowiednich materiałów. Również myśląc o termomodernizacji domu, w którym już mieszkamy możemy zastanowić się nad rekuperacją. Wymaga to więcej naszego zaangażowania i będziemy musieli zmierzyć się z pewnymi ograniczeniami, ale nadal jest to możliwe. W tym artykule przedstawimy szczegółowy przewodnik, który obejmuje każdy z tych etapów.

Plan – fundament udanej instalacji 

Pierwszy etap inwestycji to projekt instalacji. Możemy sami próbować go wykonać na podstawie internetowej wiedzy, albo zostawić jego wykonanie profesjonalistom. Pamiętajmy, że to kluczowy krok.

W przypadku domu, w którym już mieszkamy decyzja o zamianie tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej na nowoczesną wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła to ważny krok w kierunku poprawy komfortu życia i efektywności energetycznej. Tutaj absolutną koniecznością jest konsultacja z doświadczonym projektantem wentylacji. To właśnie on, opierając się na swojej wiedzy i praktyce, oceni, czy w naszym domu istnieją odpowiednie warunki techniczne do wdrożenia centralnego systemu wentylacji, który cechuje się zdecydowanie wyższą skutecznością i wygodą użytkowania od systemu decentralnego.

Projektant przeanalizuje szczegółowo projekt lub podczas wizji lokalnej obejrzy nasz dom i weźmie pod uwagę takie aspekty, jak wysokość pomieszczeń, potencjalne przestrzenie do rozmieszczenia kanałów wentylacyjnych, a także lokalizacje czerpni i wyrzutni powietrza. Rola projektanta nie kończy się jednak na ocenie warunków technicznych. Główną częścią jego pracy jest przygotowanie bilansu powietrza, wykonanie niezbędnych obliczeń oraz analiza, którędy poprowadzić kanały wentylacyjne. Jest to podstawa do opracowania szczegółowego projektu instalacji. To właśnie ten projekt stanie się wytyczną dla instalatora, zapewniając, że cały system będzie działał sprawnie, wydajnie i zgodnie z założeniami. Dzięki współpracy z dobrym projektantem masz pewność, że Twoja inwestycja w nowoczesną wentylację będzie przemyślana i dostosowana do specyfiki Twojego domu.

Odpowiednio przygotowany projekt wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła to podstawa, która gwarantuje efektywność systemu, wygodę użytkowania i brak problemów eksploatacyjnych w przyszłości.

 

Uproszczony schemat instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Pokazano na nim najważniejsze elementy systemu: rekuperator, czerpnię i wyrzutnię, skrzynki rozdzielcze, anemostaty oraz sieć kanałów
Uproszczony schemat instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Pokazano na nim najważniejsze elementy systemu: rekuperator, czerpnię i wyrzutnię, skrzynki rozdzielcze, anemostaty oraz sieć kanałów
Fot.: VIESSMANN
Projektant na rzutach kondygnacji określa m.in. trasy prowadzenia kanałów nawiewnych i wywiewnych (zaznaczone odpowiednio na planie domu na niebiesko i czerwono), rozmieszczenie anemostatów w pomieszczeniach oraz miejsce montażu rekuperatora
Projektant na rzutach kondygnacji określa m.in. trasy prowadzenia kanałów nawiewnych i wywiewnych (zaznaczone odpowiednio na planie domu na niebiesko i czerwono), rozmieszczenie anemostatów w pomieszczeniach oraz miejsce montażu rekuperatora
Fot.: INSTEO ADRIAN ZAGULSKI

Co powinien zawierać projekt?

  • Lokalizację czerpni i wyrzutni powietrza. Czerpnia i wyrzutnia to elementy, które umożliwiają wymianę powietrza między wnętrzem budynku a jego otoczeniem. Czerpnie wprowadzają świeże powietrze, a wyrzutnie odprowadzają zużyte. Wyznaczenie miejsc montażu powinno też uwzględnić kierunki wiatru oraz unikać źródeł zanieczyszczeń (np. koszy na śmieci, dróg, parkingów).
  • Lokalizację rekuperatora. Więcej o samym rekuperatorze (centrali wentylacyjnej) napiszę w dalszej części artykułu. Teraz w części o planowaniu warto tylko wspomnieć, że projekt musi nam również określać miejsce montażu rekuperatora.  Wybór odpowiedniej lokalizacji ma kluczowe znaczenie, aby urządzenie działało bez zakłóceń i było wygodne w obsłudze. Niezależnie od miejsca montażu, należy zadbać o swobodny dostęp do rekuperatora, co umożliwi regularną konserwację i serwisowanie. Dodatkowo warto unikać lokalizacji bezpośrednio przylegających do sypialni, aby zapewnić odpowiedni komfort akustyczny.

Do montażu rekuperatora można wykorzystać:

  • poddasze - to popularne rozwiązanie, zwłaszcza w domach z nieużytkowym poddaszem. W budynków parterowych poddasze jest szczególnie wygodnym miejscem, ponieważ zarówno rekuperator, jak i kanały wentylacyjne można tam umieścić bez naruszania przestrzeni mieszkalnej. W domach termomodernizowanych możliwość wykorzystania właśnie tej przestrzeni to także często pierwszy wybór. Należy jednak pamiętać, że poddasze musi być ocieplone, aby urządzenie działało poprawnie. Ważne jest również sprawdzenie, czy wybrany model rekuperatora nadaje się do montażu w pomieszczeniach o niższej temperaturze. Kluczowym aspektem jest także odpowiednia izolacja kanałów wentylacyjnych, aby zapobiec stratom ciepła;
  • piwnica - również może być dobrym miejscem na instalację rekuperatora, pod warunkiem zadbania o właściwą izolację przewodów, szczególnie jeśli pomieszczenie nie jest ogrzewane. Warto także zwrócić uwagę na poziom wilgotności – zbyt wysoka jej wartość może negatywnie wpłynąć na pracę urządzenia. Dlatego przed montażem należy upewnić się, że wybrany model rekuperatora jest przystosowany do takich warunków;
  • pomieszczenie techniczne - nowoczesne domy często mają specjalnie wydzielone pomieszczenia techniczne przeznaczone do montażu systemów grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Takie pomieszczenie jest optymalną lokalizacją dla rekuperatora, ponieważ zapewnia wygodny dostęp i warunki sprzyjające jego bezawaryjnej pracy;
  • garaż -  to zwykle suche i stosunkowo ciepłe pomieszczenie, co sprzyja stabilnej i efektywnej pracy urządzenia.
Często, zgodnie z projektem, rekuperator umieszcza się w wydzielonym pomieszczeniu technicznym, na przykład obok urządzeń grzewczych
Często, zgodnie z projektem, rekuperator umieszcza się w wydzielonym pomieszczeniu technicznym, na przykład obok urządzeń grzewczych
Fot.: VAILLANT
  • Rozmieszczenie anemostatów (nawiewników i wywiewników). Anemostaty, czyli potocznie mówiąc nawiewniki i wywiewniki to końcowe elementy systemu rekuperacji, które odpowiadają za dostarczanie lub odprowadzanie powietrza z pomieszczeń. Ich rola w utrzymaniu komfortu i równomiernego rozkładu powietrza jest nie do przecenienia. Wyróżniamy 2 rodzaje anemostatów. Nawiewne - odpowiadają za dostarczanie świeżego powietrza do tzw. pomieszczeń czystych, takich jak sypialnie, pokoje dzienne czy gabinety oraz wywiewne, usuwające brudne zużyte powietrze z takich pomieszczeń jak kuchnia, łazienki, WC, czy przedsionki.
Często garaż lub pomieszczenie gospodarcze jest najlepszym miejscem do umieszczenia rekuperatora. Jeśli zdecydujemy się na inne rozwiązanie, np. montaż na poddaszu, sprawdźmy czy temperatura nie będzie spadać tutaj poniżej tej wartości, którą dopuszcza producent urządzenia
Często garaż lub pomieszczenie gospodarcze jest najlepszym miejscem do umieszczenia rekuperatora. Jeśli zdecydujemy się na inne rozwiązanie, np. montaż na poddaszu, sprawdźmy czy temperatura nie będzie spadać tutaj poniżej tej wartości, którą dopuszcza producent urządzenia
Fot.: KAISAI
Chociaż anemostaty nawiewne i wywiewne wyglądają podobnie, to mają zupełnie inną funkcję w systemie wentylacji mechanicznej
Chociaż anemostaty nawiewne i wywiewne wyglądają podobnie, to mają zupełnie inną funkcję w systemie wentylacji mechanicznej
Fot.: ALNOR
  • Specyfikację skrzynek rozdzielczych i rozprężnych. Skrzynki rozdzielcze są odpowiedzialne za podział powietrza z jednego kanału głównego na wiele przewodów prowadzących do różnych pomieszczeń. Odpowiednia konstrukcja skrzynek umożliwiają efektywny rozkład powietrza w całej instalacji. Analogicznie jak przy anemostatach mamy skrzynki nawiewne i wywiewne. Skrzynki rozprężne z kolei montowane są na końcach przewodów wentylacyjnych, tuż przed anemostatami. Ich głównym zadaniem jest rozprężenie powietrza, co zmniejsza jego prędkość. Dzięki temu redukowane są szumy generowane przez przepływ powietrza, co podnosi komfort akustyczny oraz zapewniana jest stabilność parametrów powietrza nawiewanego do pomieszczeń, co wpływa na utrzymanie komfortu termicznego. W projekcie musimy mieć jasno określone jakie rodzaje skrzynek rozdzielczych i rozprężnych mają być zastosowane w naszej instalacji.
Skrzynki rozdzielcze i rozprężne regulują przepływ powietrza w kanałach wentylacji mechanicznej. Skrzynki wykonuje się zazwyczaj ze stali ocynkowanej. W niektórych systemach wytwarzane są także z odpowiedniego tworzywa sztucznego
Skrzynki rozdzielcze i rozprężne regulują przepływ powietrza w kanałach wentylacji mechanicznej. Skrzynki wykonuje się zazwyczaj ze stali ocynkowanej. W niektórych systemach wytwarzane są także z odpowiedniego tworzywa sztucznego
Fot.: ALNOR
  • Ułożenie, rodzaj i średnice kanałów głównych i przewodów systemu rozdzielczego. To właśnie kanały odpowiadają za transport powietrza w naszej instalacji. Odpowiedni wybór i zaplanowanie jak mają być rozłożone ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego działania systemu. Dlaczego jest to tak ważne? Rekuperator można w razie potrzeby wymienić, prze Projekt_#117_v3.0-Parter insteowody systemu rozdzielaczowego zwykle są trwale ukryte – zalewane w posadzce lub przykrywane warstwą izolacji na poddaszu. A zdecydowana większość instalatorów tak rozłoży te przewody jak zostanie to zaplanowane przez projektanta.
Instalację rekuperacji prowadzi się zgodnie z wytycznymi podanymi w projekcie. Kanały ze wzmocnionego polietylenu PE-HD można układać na stropach zalewanych betonem
Instalację rekuperacji prowadzi się zgodnie z wytycznymi podanymi w projekcie. Kanały ze wzmocnionego polietylenu PE-HD można układać na stropach zalewanych betonem
Fot.: ALNOR
  • Bilans powietrza. To jedna z najważniejszych rzeczy w domowej wentylacji. Ilość powietrza usuwanego powinna być wyrównywana ilością powietrza dostarczanego. W przeciwnym razie będziemy mieli w domu negatywnie wpływające na nasze zdrowie i samopoczucie pod- lub nadciśnienie. Projekt musi więc zawierać szczegółowe obliczenia ilości powietrza dostarczanego i wywiewanego z każdego pomieszczenia. To bardzo ważny element, który gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie systemu. Ilości powietrza jakie powinny być odbierane i nawiewane do poszczególnych pomieszczeń w domu regulują konkretne przepisy - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2022 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami oraz powołana w tym rozporządzeniu norma PN-83/B-03430/Az3 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania.

Projekt instalacji rekuperacji w nowym domu a w istniejącym budynku

Nowo budowany dom: Projekt instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła powstaje na etapie projektowanie budynku, co umożliwia swobodne wyznaczenie trasy kanałów oraz lokalizacji rekuperatora. Instalacja może być idealnie dopasowana do potrzeb domowników.
Termomodernizacja istniejącego budynku: Projekt musi uwzględniać ograniczenia przestrzenne i minimalizować ingerencję w istniejące struktury. Istnieje większa potrzeba zastosowania elastycznych rozwiązań.

Wybór - klucz do sukcesu 

Wykonawca 

Dobry projekt to fundament, który odpowiada za 20% sukcesu, dobrze dobrany rekuperator to kolejne 20%. Jednak aż 60% zależy od profesjonalnego montażu. Dobry instalator to nie tylko osoba, która zamontuje rekuperator. To specjalista, który zadba o to, aby cała instalacja działała optymalnie przez wiele lat. Z mojego doświadczenia wynika, że nawet budżetowy rekuperator zamontowany poprawnie działa lepiej niż najdroższy model połączony z nieprawidłowo wykonaną instalacją. Rynek rekuperacji w Polsce przypomina niestety „dziki zachód”. Wielu pseudoekspertów oferuje swoje usługi, mimo że nie mają odpowiednich kwalifikacji. Powietrze wydaje się łatwiejszym medium do pracy niż woda czy prąd, co sprawia, że wykonawcy instalacji wodno-kanalizacyjnych, grzewczych czy elektrycznych często proponują także montaż systemów rekuperacyjnych. Kuszą atrakcyjną ceną, twierdząc, że wszystko można obsługiwać jednym panelem sterowania. Brzmi dobrze, ale to jedyna zaleta. Z mojego doświadczenia wynika, że instalacje wykonywane przez takie osoby są często pełne błędów: niewłaściwe temperatury nawiewu, wysokie zużycie energii, brak komfortu, a w skrajnych przypadkach – zalane sufity i cieknąca woda z anemostatów.

W praktyce instalatorów można najbardziej ogólnie podzielić na dwie grupy. Pierwsza to wykonawcy pracujący na bazie projektu. Jeśli go nie masz, mogą zaoferować jego przygotowanie lub wskazać miejsce, gdzie można to zamówić. Do drugiej grupy zaliczamy „fachowców” Ignorujących projekt i robiących „na bazie swojego doświadczenia”. Już teraz możesz się domyślić, którą z tych grup opisałem powyżej i którą należy omijać szerokim łukiem. Powtórzę to - choć oferty przygotowane bez projektu będą atrakcyjną ceną, ryzyko błędów w instalacji jest tutaj ogromne.

Dobry fachowiec przed przystąpieniem do wykonania instalacji mechanicznej zawsze zapyta o projekt. Jeśli go nie mamy, zaoferuje jego opracowanie
Dobry fachowiec przed przystąpieniem do wykonania instalacji mechanicznej zawsze zapyta o projekt. Jeśli go nie mamy, zaoferuje jego opracowanie
Fot.: ZEHNDER

Oferta – klucz do oceny wykonawcy 

Dla większości inwestorów analiza oferty na rekuperację kończy się na urządzeniu, czyli rekuperatorze. To naturalny odruch – podobnie, jak w przypadku ofert na instalacje wodno-kanalizacyjne czy grzewcze, gdzie najwięcej uwagi poświęcamy piecowi lub pompie ciepła, nie zastanawiając się szczegółowo nad jakością rur czy innych elementów systemu. Skupiamy się na opinii o głównym urządzeniu, szukamy recenzji w internecie, pytamy znajomych. Jednak w przypadku rekuperacji, jak już wspominałem, rekuperator odpowiada jedynie za około 20% sukcesu całej instalacji!

To właśnie dlatego kluczowe znaczenie ma wybór odpowiedniego wykonawcy. A jak go ocenić? Bardzo wiele można wyczytać z samej oferty. Jej dokładność, zawartość, sposób przygotowania i estetyka mogą powiedzieć więcej o profesjonaliście, który za nią stoi, niż kilka godzin rozmów. Zwróćmy też uwagę czy oferta zawiera jedynie cenę końcową, czy precyzyjny wykaz materiałów, które zostaną użyte. Czy podaje szczegółowy opis komponentów lub przynajmniej poszczególnych bloków systemu. Czy wygląda schludnie, jest przejrzysta i przygotowana w sposób profesjonalny. To wszystko odzwierciedla podejście wykonawcy do swojej pracy.

Oczywiście zdarzają się wybitni fachowcy, których oferty ograniczają się do jednej kartki. Ale jak inwestor, który dopiero poznaje rynek, może wiedzieć, że ma do czynienia z mistrzem, a nie osobą, która nie poświęciła czasu na staranne przygotowanie dokumentu?

Dlatego warto poświęcić chwilę na ocenę oferty jako całości – to pierwszy krok do podjęcia świadomej decyzji, która zadecyduje o komforcie użytkowania systemu na lata.

Analizując ofertę otrzymaną od wykonawcy, warto nie tylko skupić się na cenie rekuperatora, ale także zwrócić uwagę, czy zawiera ona zestawienie materiałów, które zostaną użyte
Analizując ofertę otrzymaną od wykonawcy, warto nie tylko skupić się na cenie rekuperatora, ale także zwrócić uwagę, czy zawiera ona zestawienie materiałów, które zostaną użyte
Fot. VIESSMANN

Co powinna zwierać dobra oferta?

  • zestawienie materiałowe - nie należy mylić go z opisem rozwiązań czy materiałów. Zestawienie to zazwyczaj przejrzysta tabela, która punkt po punkcie wyszczególnia wszystkie elementy użyte w instalacji. Dzięki temu inwestor dokładnie wie, za co płaci, co minimalizuje ryzyko nieporozumień na dalszych etapach realizacji.

W dobrze przygotowanym zestawieniu powinny znaleźć się informacje takie, jak: przewidywana długość kanałów wentylacyjnych, ilość izolacji, liczba i rodzaj skrzynek rozprężnych, kolan, redukcji i innych komponentów. Takie dane dają inwestorowi jasny obraz tego, co obejmuje oferta, a wykonawcy zapewniają możliwość późniejszego uzasadnienia ewentualnych dodatkowych kosztów w razie zmian w projekcie. Z doświadczenia wynika, że tylko nieliczne firmy instalacyjne dostarczają zestawienia materiałowe bez uprzedniego zapytania ze strony klienta. Dlaczego? Istnieje kilka powodów. Pierwszym jest czasochłonność przygotowania. Stworzenie szczegółowego zestawienia wymaga dodatkowej pracy, co dla wielu wykonawców oznacza większe zaangażowanie na etapie przygotowania oferty. Kolejny powód to obawa przed kontrolą.
Firmy obawiają się, że inwestor będzie analizował każdą pozycję w zestawieniu i negocjował ceny poszczególnych elementów. Na koniec zostaje sama elastyczność wykonawcy. Brak szczegółowych informacji o użytych materiałach pozwala firmie na większą swobodę w trakcie realizacji projektu, co bywa wykorzystywane do zwiększenia zysków, np. przez stosowanie tańszych rozwiązań bez wiedzy klienta. Brak precyzyjnego zestawienia materiałowego w ofercie może prowadzić do różnych interpretacji zapisów przez obie strony. Aby uniknąć konfliktów, warto upewnić się, że wszystkie istotne elementy instalacji są jasno określone już na etapie analizy oferty. Dzięki temu łatwiej będzie weryfikować, czy realizacja przebiega zgodnie z ustaleniami.

  • zakres usług – upewnijmy się czy oferta w podanej cenie obejmuje sam montaż instalacji, czy również późniejszy montaż i pierwsze uruchomienie rekuperatora oraz regulację  całego systemu.
  • warunki gwarancji – to ważne abyśmy mieli jasno określone zasady wsparcia technicznego i serwisowego. Czy są jakieś ograniczenia w ilości ewentualnych przyjazdów, czy instalator bierze pełną odpowiedzialność za działanie instalacji, czy jeśli popsuje się urządzenie to samy mamy to zgłaszać producentowi czy on w tym nam pomoże.
  • rekuperator - wskazanie proponowanych modeli, ich wydajności oraz rodzaju wymiennika ciepła (przeciwprądowy, entalpiczny, obrotowy).

Wybór rekuperatora – klucz do komfortu 

Tutaj na moment się zatrzymam. Rekuperator, czyli centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła, jest jednym z najważniejszych komponentów każdej oferty na system rekuperacji dlatego warto poświecić jej więcej czasu. Tym bardziej, że w zdecydowanej większości, jak już wspominałem, uwaga inwestora skupia się przede wszystkim na wyborze tego urządzenia. Zazwyczaj instalator zaproponuje kilka modeli do wyboru, dlatego warto wiedzieć, jakie różnice mogą występować między poszczególnymi urządzeniami. Na rynku znajdziemy obecnie szeroką gamę rekuperatorów – od marek premium, które wyróżniają się solidnym wykonaniem, niezawodnością, wysokiej klasy podzespołami i zaawansowaną automatyką sterującą, aż po urządzenia budżetowe, w których priorytetem jest wyłącznie niska cena. Niestety, dla inwestora porównującego oferty „na papierze” różnice między nimi mogą wydawać się niewielkie. Dlatego warto poświęcić czas na zdobycie informacji o poszczególnych markach i modelach, by podjąć świadomą decyzję. O rekuperatorze można napisać osobny artykuł, dlatego tutaj skupię się wyłącznie na jego sercu – czyli wymienniku ciepła.

Centrala wentylacyjna z wymiennikiem przeciwprądowo-krzyżowym. W urządzeniu zastosowano wentylatory o niskim zużyciu energii elektrycznej
Centrala wentylacyjna z wymiennikiem przeciwprądowo-krzyżowym. W urządzeniu zastosowano wentylatory o niskim zużyciu energii elektrycznej
Fot. Vaillant
Wybierając rekuperator renomowanego producenta zamiast modelu „no name”, mamy większe prawdopodobieństwo, że urządzenie będzie niezawodne, praktycznie bezobsługowe i zapewni nam odpowiednie parametry powietrza w domu
Wybierając rekuperator renomowanego producenta zamiast modelu „no name”, mamy większe prawdopodobieństwo, że urządzenie będzie niezawodne, praktycznie bezobsługowe i zapewni nam odpowiednie parametry powietrza w domu
Fot.: STIEBEL ELTRON

Rodzaje wymienników ciepła w rekuperatorach. W rekuperatorach stosuje się różne typy wymienników ciepła, z których każdy charakteryzuje się odmiennym działaniem i wpływem na komfort użytkowania. Na rynku dominują cztery
główne rozwiązania, różniące się konstrukcją, efektywnością oraz sposobem odzysku ciepła i wilgoci:

  • przeciwprądowy – wyróżnia się najwyższą efektywnością odzysku ciepła, sięgającą nawet 95%. Strumienie powietrza przepływają w przeciwnych kierunkach przez oddzielne kanaliki, co pozwala na maksymalne wykorzystanie różnicy wartości temperatury. Dzięki temu powietrze nawiewane jest ogrzewane niemal do poziomu temperatury powietrza wywiewanego, minimalizując straty energii. Niestety, wymiennik przeciwprądowy nie odzyskuje wilgoci, co zimą często prowadzi do przesuszenia powietrza w pomieszczeniach. Dodatkowo wymaga zabezpieczenia przed zamarzaniem, co zwykle realizuje się za pomocą elektrycznej nagrzewnicy wstępnej;

  • entalpiczny – jego konstrukcja przypomina wymiennik przeciwprądowy, jednak jego dodatkową zaletą jest odzysk wilgoci. Dzięki zastosowaniu specjalnej membrany umożliwiającej przenikanie pary wodnej, powietrze nawiewane jest nie tylko ogrzewane, ale także nawilżane. To rozwiązanie idealne w okresie zimowym, gdy powietrze w pomieszczeniach staje się suche. Jednak efektywność odzysku ciepła w wymienniku entalpicznym spada wraz ze wzrostem przepływu powietrza. Przy dużych wydajnościach jego parametry mogą być niższe niż w przypadku innych typów wymienników. Ponadto wymaga zabezpieczenia przed zamarzaniem, choć przy niższych temperaturach niż wymiennik przeciwprądowy;

  • obrotowy – w tym wymienniku ciepło i wilgoć są przekazywane za pomocą rotującego bębna. Aluminiowa konstrukcja rotora akumuluje energię cieplną z powietrza wywiewanego, a następnie przekazuje ją do powietrza nawiewanego. Co ważne, wymiennik obrotowy odzyskują również wilgoć, dzięki czemu zimą nawilżaja powietrze w domu w sposób pasywny. Podmieszanie powietrza wynosi w ich przypadku jedynie 1–3%, co jest praktycznie niezauważalne. Chociaż ich efektywność odzysku ciepła jest nieco niższa niż wymiennika przeciwprądowego, to nadal przewyższa parametry wymiennika entalpicznego. Dodatkowym atutem jest brak potrzeby stosowania systemów przeciwzamrożeniowych – ich realna temperatura szronienia wynosi około -15°C;

  • obrotowy II generacji (znane również jako sorpcyjno-entalpiczne) – jest ulepszoną wersją klasycznego wymiennika obrotowego. Zastosowanie minerału zeolit na powierzchni rotora znacząco zwiększa efektywność odzysku wilgoci, która może sięgać aż 90%. To rozwiązanie działa przez cały rok – zimą zapewnia pasywne nawilżanie powietrza, a latem jego osuszanie. Dzięki temu pomaga obniżyć koszty użytkowania klimatyzacji nawet o 30%. Wymiennik ten, podobnie jak klasyczny model obrotowy, nie wymaga zabezpieczenia przed zamarzaniem. Jego temperatura szronienia wynosi -25°C, co czyni go wyjątkowo efektywnym i niezawodnym w trudnych warunkach.

    Każdy z wymienników ciepła ma swoje unikalne właściwości, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze rekuperatora, dostosowując go do indywidualnych potrzeb i warunków użytkowania.

Wymiennik ciepła obrotowy II generacji sorpcyjny entalpiczny ma powierzchnię pokrytą minerałem adsorbującym wodę z powietrza usuwanego
Wymiennik ciepła obrotowy II generacji sorpcyjny entalpiczny ma powierzchnię pokrytą minerałem adsorbującym wodę z powietrza usuwanego
Fot.: VENTIA/KOMFOVENT

Montaż – przechodzimy do realizacji 

Montaż to ostatni etap, podczas którego teoria zamienia się w praktykę. Niezależnie od rodzaju budynku, staranność wykonania decyduje o efektywności i trwałości systemu. W nowym domu sprawa powinna być dość prosta. Bazując na projekcie i własnym doświadczeniu profesjonalny wykonawca poradzi sobie bez żadnych problemów. Montaż systemu wentylacyjnego w zamieszkałym domu to z kolei jedno z największych wyzwań w instalacji centralnej wentylacji. Mimo wizji lokalnej i projektu trasa prowadzenia kanałów może się na bieżąco zmieniać. Możemy bowiem trafić na wcześniej nie zaznaczone na żadnych planach elementy konstrukcji budynku.

Prace związane z bezpośrednim montażem wentylacji mechanicznej dzieli się na kilka etapów. Najpierw rozprowadza się kanały i w razie potrzeby zabudowuje płytami gipsowo-kartonowymi lub ukrywa w warstwach posadzki. Anemostaty i rekuperator montuje się dopiero na etapie wykańczania domu
Prace związane z bezpośrednim montażem wentylacji mechanicznej dzieli się na kilka etapów. Najpierw rozprowadza się kanały i w razie potrzeby zabudowuje płytami gipsowo-kartonowymi lub ukrywa w warstwach posadzki. Anemostaty i rekuperator montuje się dopiero na etapie wykańczania domu
Fot. Shutterstock

Poniżej znajdziecie opis głównych elementów instalacji, która zostanie rozłożona w Waszym domu.

Kanały główne i przewody systemu rozdzielaczowego 

Już wiemy, że to którędy będą prowadzone, jakie mają mieć przekroje  i rodzaj powinniśmy mieć zaznaczone w projekcie. Teraz skupmy się więc na przybliżeniu czym się charakteryzują i co warto o nich wiedzieć:

  • kanały stalowe SPIRO - wykonane ze stali, są trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki swojej wytrzymałości nadają się idealnie na główne odcinki instalacji, takie jak połączenia z czerpnią, wyrzutnią powietrza oraz skrzynkami rozdzielczymi. Choć są cięższe i trudniejsze w montażu niż przewody aluminiowe czy plastikowe, ich izolacja jest prosta. W budynkach wielokondygnacyjnych wykorzystuje się je również jako piony wentylacyjne;
  • kanały elastyczne z izolacją - lekkie i łatwe w montażu, przewody elastyczne często stosuje się w trudno dostępnych miejscach, gdzie ich elastyczność jest atutem. Mimo to ich trwałość i higiena pozostawiają wiele do życzenia – łatwo ulegają uszkodzeniom mechanicznym, generują większe opory powietrza, a ich czyszczenie jest niemożliwe. Z tego względu można je stosować wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach;
  • przewody z tworzyw sztucznych -Te lekkie i elastyczne kanały najlepiej sprawdzają się w rozprowadzaniu powietrza nawiewanego i wywiewanego do poszczególnych pomieszczeń. Warto wybierać produkty z powłoką antybakteryjną i antygrzybiczną, które zapewniają wysoki poziom higieny w całym systemie.
Aby nie dochodziło do „pocenia się” instalacji ułożonej ze sztywnych rur ocynkowanych typu spiro, należy je koniecznie dokładnie zaizolować np. wełną mineralną
Aby nie dochodziło do „pocenia się” instalacji ułożonej ze sztywnych rur ocynkowanych typu spiro, należy je koniecznie dokładnie zaizolować np. wełną mineralną
Fot.: REKUPERATORY.PL
Niektóre przewody z tworzyw sztucznych mają wewnętrzną warstwę pokrytą jonami srebra. Dzięki temu system jest odporny na powstawanie grzybów, pleśni czy innych niekorzystnych czynników
Niektóre przewody z tworzyw sztucznych mają wewnętrzną warstwę pokrytą jonami srebra. Dzięki temu system jest odporny na powstawanie grzybów, pleśni czy innych niekorzystnych czynników
Fot.: INGREMIO

Czerpnia i wyrzutnia 

Te elementy mogą być instalowane na elewacji czy dachu budynku, jak również w samej podbitce dachu. Warto zadbać o to aby instalator założył ich odpowiednią wersję – czerpnia powinna być wyposażona w daszek zapobiegający dostawaniu się wody do instalacji oraz okapnik chroniący elewację przed zaciekami. Coraz popularniejsze są modele trapezowe, które wystają poza obrys budynku, co dodatkowo ułatwia ich konserwację. Przy wyborze należy zwrócić uwagę na gęstość kratki w czerpni – zbyt małe otwory mogą powodować częste zapychanie się i wymagać częstego czyszczenia.

Trapezowa czerpnia powietrza (po lewej) i wyrzutnia (po prawej) z praktycznymi okapnikami, które chronią elewację domu przed zabrudzeniem
Trapezowa czerpnia powietrza (po lewej) i wyrzutnia (po prawej) z praktycznymi okapnikami, które chronią elewację domu przed zabrudzeniem
Fot.: VENTIA/KOMFOVENT

Anemostaty 

Na rynku dostępne są anemostaty wykonane z ocynkowanej stali, które są popularne ze względu na swoją trwałość, a także alternatywne nawiewniki gipsowe. Warto wybierać modele, które zapewniają efekt Coandy – kierują powietrze wzdłuż sufitu, co eliminuje uczucie przeciągu i wiania bezpośrednio w dół. Wywiewne - służą do usuwania zużytego powietrza z tzw. pomieszczeń brudnych, takich jak kuchnie, łazienki czy pralnie. Ich konstrukcja jest podobna do nawiewnych, ale działają odwrotnie – zasysają powietrze z dołu pomieszczeń.

Anemostaty do rekuperacji są jedyną widoczną w pomieszczeniach częścią systemu rekuperacji. Umieszczane są najczęściej na suficie, a niekiedy na ścianie pod sufitem
Anemostaty do rekuperacji są jedyną widoczną w pomieszczeniach częścią systemu rekuperacji. Umieszczane są najczęściej na suficie, a niekiedy na ścianie pod sufitem
Fot. Shutterstock

Rekuperator 

W budynkach jednorodzinnych jak już wspomniałem rekuperator zazwyczaj instaluje się na poddaszu (ważne, aby było ocieplone!), w piwnicy, garażu lub w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu technicznym, takim jak kotłownia. Gdzie rekueprator będzie znajdował się u nas określi to nam projekt. Pamiętajmy, że montaż rekuperatora odbędzie się na samym końcu naszej inwestycji, na etapie już wykończonego domu. Dopiero jak mamy już za sobą wszystkie brudne prace i dom jest posprzątany możemy montować rekuperator i go uruchamiać. Jeśli zrobimy to wcześniej ryzykujemy, że w instalację i samo urządzenie zostanie zassany cały brud i pył budowlany. A wtedy mamy i całą instalację do czyszczenia i w wielu wypadkach rekuperator do wymiany.

Po zakończonym montażu systemu wentylacji mechanicznej fachowiec powinien wyjaśnić nam zasady obsługi instalacji i rekuperatora – m.in. pokazać, w jaki sposób wymieniać filtry powietrza
Po zakończonym montażu systemu wentylacji mechanicznej fachowiec powinien wyjaśnić nam zasady obsługi instalacji i rekuperatora – m.in. pokazać, w jaki sposób wymieniać filtry powietrza
Fot. Zehnder

Skuteczna rekuperacja, z której codziennej pracy będziemy zadowoleni to zawsze suma wielu czynników. Zaczynamy od dobrze przeprowadzonego etapu planowania, skupiając się tutaj na odpowiednim projekcie naszej instalacji. Następnie szukamy wykonawcy, przede wszystkim analizując dokładnie oferty jakie otrzymaliśmy. Po wyborze i rozpoczęciu współpracy przychodzi wyczekiwany dzień montażu instalacji, a po kilku miesiącach, jak już mamy wykończony dom samego rekuperatora. To ile zainwestujemy swojego czasu pierwszych dwóch etapach zaprocentuje w trzecim. A to z kolei przełoży się na nasz komfort, oszczędności i zdrowe środowisko w naszym domu na lata.

    Więcej o:

Skomentuj:

Rekuperacja: plan, wybór i montaż