Baterie, które szanują wodę

Tekst: Marek Lewicki03-04-2008 02:00

Racjonalne zużycie wody do codziennej higieny, przygotowania posiłków i prania stanowi pożytek nie tylko dla naszej kieszeni, ale i dla środowiska. Aby to osiągnąć bez większych starań, warto zamontować baterie, które będą pilnowały za nas oszczędnego poboru wody.

Zużycie wody w gospodarstwach domowych w Polsce od około 15 lat stale maleje. Z 209 l zużywanych w ciągu doby przez jedną osobę w 1990 roku spadło do 104 l w 2005 roku i utrzymuje się poniżej średniego zużycia w krajach Unii Europejskiej, które wynosi 130 l. Tak duże oszczędności wymusiła przede wszystkim podwyżka cen zimnej i ciepłej wody w latach 90. Zaczęliśmy wtedy zamieniać nawyki (np. zakręcać krany podczas mycia zębów), dbać o szczelność instalacji oraz montować wodomierze.

Stosując jednak tego typu oszczędności, nie można popaść w przesadę - myć się trzeba. Dlatego, aby płacić mniej za wodę, a jednocześnie by odbywało się to bez uszczerbku dla higieny i naszego komfortu, powinniśmy zainwestować w odpowiednie baterie zmniejszające zużycie wody.

Pomożemy Ci zaplanować budowę Twojego domu!

Baterie umywalkowe

Duży wpływ na zużycie wody ma zarówno rodzaj zamontowanej baterii (jedno- czy dwuuchwytowa), jak i zastosowanie perlatora oraz ograniczników wielkości strumienia.

Perlator. Element ten mocuje się na końcu wylewki baterii, a jego zadaniem jest zwiększenie strumienia wody przez jego napowietrzenie. Dzięki temu następuje ograniczenie zużycia wody nawet o 50%, mimo że wydaje się, iż z baterii wypływa jej tyle samo. Co ważne, taka zamiana nie zmniejsza skuteczności mycia, a napowietrzony strumień nie powoduje rozchlapywania wody po "zderzeniu się" z ręką lub umywalką.

Jednouchwytowe kontra dwuuchwytowe. Pobór wody z baterii dwuuchwytowej wymaga za każdym razem odkręcenia dwóch pokręteł w celu nastawienia odpowiedniego strumienia i temperatury wody. Marnuje się wtedy bezpowrotnie dużo wody - tym więcej, im więcej czasu potrzeba na tę regulację. Natomiast uruchomienie baterii jednouchwytowej za pomocą jednej dźwigni ustawiamy zarówno siłę strumienia, jak i jego temperaturę) jest znacznie prostsze i trwa znacznie krócej. Dzięki temu baterie jednouchwytowe pozwalają zaoszczędzić około 30% wody w stosunku do dwuuchwytowych.

Ograniczenie wypływu. Wiele baterii jednouchwytowych jest wyposażonych w inne funkcje redukujące zużycie wody o około 40-50%. Elementem ograniczającym może być:

- dwustopniowa dźwignia mieszacza. Pierwszy stopień pozwala na uzyskanie jedynie połowy wielkości strumienia. Dopiero pokonanie oporu w pionowym ruchu dźwigni i pełne otwarcie umożliwiają większy przepływ wody. Niestety, wadą tego rozwiązanie jest fakt, iż wraz z upływem czasu (3-5 lat) opór potrzebny do uruchomienia pełnego wypływu maleje, więc oszczędności wynikające z użytkowania takiej baterii są pozorne;

- mały przycisk umieszczony na dźwigni (inaczej: eko-przycisk). Dopiero po jego wciśnięciu uzyskamy maksymalny przepływ wody z baterii. Po zamknięciu przycisk powraca do wyjściowego położenia - nie musimy pamiętać o jego wyłączeniu;

- blokada mechaniczna. Umożliwia ona stałe ograniczenie wypływu wody, a także jej maksymalnej temperatury. Blokada w postaci pierścienia lub regulacyjnej śruby zakładana jest w momencie montażu baterii przez instalatora.

Elektroniczne (bezdotykowe). Woda wypływa z nich wówczas, kiedy pod wylewkę podsunie się ręce, a wyłączenie następuje po zabraniu dłoni.

Są zasilane bateriami, takimi jakich używa się w aparacie fotograficznym (komplet wystarcza zazwyczaj na 4-5 lat bezawaryjnej pracy), albo niskim napięciem za pośrednictwem transformatora podłączanego do gniazdka elektrycznego.

W bateriach elektronicznych wielkość przepływu jest ustawiona fabrycznie w ten sposób, że zwykle nie przekracza 6 l/min, a do określenia temperatury wody służy mieszacz umieszczony z boku korpusu baterii lub na wylewce.

Baterie bezdotykowe utrzymują ustawione parametry, nie trzeba zatem ich regulować przy każdym korzystaniu z nich. W ten sposób ograniczają zużycie wody o około 40-50%. Niestety, są dość drogie. Cena markowej baterii elektronicznej jest co najmniej trzykrotnie wyższa niż baterii jednouchwytowej. Taka inwestycja raczej się więc nie zwróci - chyba że mamy w domu "pięcioro dzieci i coś". Dzięki takiej baterii nie trzeba pilnować, dzieci, czy po wyjściu z łazienki zakręciły kran.

Samozamykające się. Uruchamia się je ręcznie przez przyciśnięcie oznaczonego miejsca na korpusie. Zamknięcie zaś odbywa się automatycznie, po upływie określonego czasu (np. 15 s). Oszczędność w zużyciu wody nie jest co prawda tak duża, jak w przy baterii elektronicznych, ale są one znacznie tańsze. Montuje się je jednak częściej w toalecie niż w łazience rodzinnej.

Bateria prysznicowa

Do kąpieli pod natryskiem raczej nie powinniśmy stosować baterii dwuuchwytowych. Wyregulowanie odpowiedniej temperatury za pomocą obydwu pokręteł to nieuzasadnione marnotrawstwo wielu litrów wody każdego dnia. Poza tym każda zmiana ciśnienia i temperatury (np. kiedy inny domownik odkręci wodę w drugiej łazience) spowoduje konieczność ponownej regulacji. Dlatego stosuje się tu najczęściej baterie jednouchwytowe. Jednak gorąca kąpiel to kwestia nie tylko rachunku za wodę, ale również za prąd czy gaz zużyte do jej podgrzania. Rachunki można znacznie obniżyć, stosując baterię termostatyczną.

Termostatyczne. Serce baterii stanowi zamontowana w niej głowica termostatyczna, której zadaniem jest zmieszanie wody gorącej z zimną - tak, by na wyjściu z wylewki uzyskać wodę o zadanej wcześniej temperaturze w jak najkrótszym czasie.

W droższych typach baterii (z głowicą z ciekłym woskiem) można ustawić temperaturę z dokładnością do +/-1°C. Czas reakcji wynosi w nich poniżej 0,5 s, co oznacza że zmiana jakiegokolwiek parametru (temperatury bądź ciśnienia wody zasilającej baterię) nie jest zauważana przez osobę biorącą prysznic. Baterie termostatyczne mają dwa pokrętła: do ustawienia temperatury wody i do regulacji natężenia strumienia. Na pokrętle do regulacji znajduje się blokada (np. zielony lub czerwony przycisk) ustawiona na poziomie 38°C, czyli temperatury uznawanej za komfortową. Nie bez znaczenia jest też i to, że termostat zablokuje wypływ gorącej wody, nie dopuszczając do poparzenia, gdy na skutek awarii instalacji nie będzie w niej zimnej wody.

Uwaga! Kupując baterię termostatyczną, nie skuśmy się na najtańszą - taka za około 100 zł ma termostat tylko w nazwie. Jeżeli nie możemy wydać kilkuset złotych na markowy produkt, dużo lepszym rozwiązaniem będzie nabycie zwykłej baterii jednouuchwytowej.

Słuchawki z ogranicznikiem przepływu. Przez standardową rączkę prysznicową przy ciśnieniu trzech barów może przepłynąć 18-20 i więcej litrów wody w ciągu minuty. Oznacza to, że biorąc dziesięciominutowy prysznic, zużyjemy 200l. Producenci baterii mają już jednak w swojej ofercie słuchawki, które dzięki wbudowanemu ogranicznikowi przepływu minimalizują zużycie wody. Stosując je, uzyskujemy taki sam komfort jak w standardowej rączce, podczas gdy wody wypłynie tylko 9 l/min, czyli o ponad połowę mniej (10×9 l = 90 l wody). W ten sposób jedna osoba w domu może zaoszczędzić ponad 40 tys. l wody rocznie! Warto więc zainwestować w taką słuchawkę, tym bardziej że z reguły zapewni ona również większy komfort kąpieli (przez możliwość wyboru różnych strumieni wody).

Baterie wannowe

Oczywiście gdy bierzemy kąpiel w wannie, słowo "oszczędność" jest nie na miejscu. Zależy nam przecież na jak najszybszym napełnieniu jej wodą. Stosowanie zaś perlatorów i innych rozwiązań ograniczających przepływ, tylko wydłuży czas tej operacji i spowoduje, że zanim ją napełnimy, woda zacznie stygnąć. Optymalnym rozwiązaniem będzie zatem montaż baterii o przepływie co najmniej 35 l/min - termostatycznej lub tradycyjnej. Warto też zauważyć, że jako baterie wannowe równie dobrze sprawdzą się zarówno baterie jedno-, jak i dwuuchwytowe.

Baterie kuchenne

Wybierając baterię do kuchni, powinniśmy kierować się przede wszystkim wygodą korzystania z niej. Zależy nam bowiem na tym, żeby w jak najkrótszym czasie napełnić garnek wodą lub nalać pełny czajnik. Niektórzy producenci proponują baterie z dwoma wylewkami - górna działa na pokrętła, a dolna na czujnik ruchu (). Inni proponują wyciągane słuchawki, w których można zmieniać strumień między zwykłym a prysznicowym, co ułatwia spłukiwanie dużych powierzchni oraz, na przykład, mycie warzyw i owoców. Jedynym rozwiązaniem, które faktycznie pomoże nam w kuchni obniżyć zużycie wody, będzie montaż baterii jednouchwytowej - z tego samego powodu co w łazience: szybszego zamykania i otwierania wypływu.

Ile to kosztuje

Bateria umywalkowa

- jednouuchwytowa: 20-5000 zł (i więcej)

- samozamykająca się: 360-1300 zł

- bezdotykowa: 800-1800 zł

Bateria prysznicowa

- termostatyczna natynkowa: 400-3000 zł

- termostatyczna podtynkowa: 700-5000 zł

- ze słuchawką z ogranicznikiem wypływu: 600-1500 zł

Bateria wannowa

- jednouchwytowa: 250-6000 zł

- dwuuchwytowa: 150-3000 zł

Tab. 1 Ile wody zużywa czteroosobowa rodzina przy umywalce w zależności od zamontowanej baterii oraz wynikające z tego koszty. Założono, że podczas mycia zębów i golenia się nie zakręca się wody.

Rodzaj baterii	dwuuchwytowa	jednouchwytowa	jednouchwytowa z blokadą	przyciskowa	bezdotykowa
Miesięczne zużycie wody	17,8 m3	16,4 m3	8,2 m3	2,8 m3	3,4 m3
Miesięczny koszt wody i ścieków	225 zł	205 zł	103 zł	35 zł	43 zł*)
Miesięczna oszczędność kosztów eksploatacji**)	-	20 zł	122 zł	190 zł	182 zł
Przeciętna cena baterii	180 zł	200 zł	350 zł	450 zł	1200 zł
Czas zwrotu kosztów	-	1 mies.	1,3 mies.	1,4 mies.	5,6 mies.

*) woda ogrzewana gazem ziemnym

**) w porównaniu z tradycyjną baterią dwuuchwytową

Rodzaj baterii	dwuuchwytowa	jednouchwytowa	jednouchwytowa z blokadą	termostatyczna	bezdotykowa	przyciskowa
Miesięczne zużycie wody	18 m3	17 m3	7,6 m3	7,6 m3	4,8 m3	1,6 m3
Miesięczny koszt wody i ścieków	225 zł	212 zł	95 zł	95 zł	60 zł	20 zł
Miesięczna oszczędność kosztów	-	13 zł	130 zł	130 zł	165 zł	205 zł
Cena baterii	200 zł	300 zł	600 zł	900 zł	1500 zł	1300 zł
Czas zwrotu kosztów baterii*)	-	7,5 mies.	3 mies.	5,3 mies.	7,8 mies.	5,3 mies.