Drewniane domy z prefabrykatów

Drewniane domy z prefabrykatów nie zdobyły jeszcze w Polsce zaufania. Nic dziwnego: technologia to u nas młoda, a słowo "prefabrykacja" wciąż źle się kojarzy. Przypomina przede wszystkim bloki z wielkiej płyty, podczas gdy u nas wciąż za najsolidniejsze uchodzą domy murowane w tradycyjny sposób - cegła po cegle.

Bądźmy szczerzy. Poglądy te są przestarzałe i nie na czasie. Dom prefabrykowany można nie tylko wznieść w ekspresowym tempie (zmontowanie elementów do stanu surowego zamkniętego zajmuje 2-3 dni), ale też znacznie łatwiej zapewnić mu wysoką jakość. Elementy domu przygotowane w suchej i ciepłej hali fabrycznej, niezależnie od pogody, są lepsze niż zmontowane na placu budowy. Zwłaszcza gdy dom ma zostać wybudowany w technologii lekkiego szkieletu drewnianego, która wymaga od wykonawców szczególnie dużej precyzji.

Prefabrykacja szkieletu

Prefabrykacja elementów ścian, stropów i dachów może mieć różny zakres. Minimalny to tzw. prefabrykacja otwarta, czyli montowanie w fabryce konstrukcji ścian (słupów, podwalin oraz oczepów) i pokrycie ich płytami poszycia - bez wypełniania ścian izolacją cieplną. Podobnie można prefabrykować elementy stropu.

W najbardziej zaawansowanej prefabrykacji, zwanej zamkniętą, ściany - po wypełnieniu izolacją cieplną - są w fabryce w całości wykańczane: po stronie wewnętrznej płytą gipsowo-kartonową, a po stronie zewnętrznej - warstwą elewacyjną. W prefabrykatach ściennych montuje się też w fabryce stolarkę okienną i drzwiową, a także wszystkie instalacje. Prefabrykowana jest również konstrukcja dachu. Elementy więźby dachowej dostosowane do pokrycia dachowego montuje się na budowie. W najbardziej zaawansowanych systemach prefabrykacji konstrukcji dachowych na plac budowy przywożone są elementy połaci dachu z gotowym pokryciem. Dom o tak zaawansowanej prefabrykacji można zmontować w kilka lub kilkanaście godzin.

Jeszcze bardziej zaawansowana jest prefabrykacja modułowa. Polega ona na przygotowywaniu w fabryce przestrzennych elementów domów bądź też całych małogabarytowych budynków. W mniej zaawansowanych wariantach z modułów składa się kolejne pomieszczenia budynku. W bardziej zaawansowanych moduły mogą obejmować nawet pół budynku lub - gdy jest on nieduży - całą kondygnację, a konstrukcja dachu może stanowić jeden moduł. Dom w konstrukcji modułowej można zmontować w ciągu kilku godzin.

Fundamenty

Prefabrykowane domy drewniane stawia się na gotowym fundamencie - najczęściej na płycie fundamentowej. Powinien być on wykonany z dużą dokładnością, tak aby powierzchnia płyty była równa i płaska, a ewentualne odchylenie od poziomu nie przekroczyło 2 mm na całej długości ściany zewnętrznej budynku. Dlatego też, choć fundament może wykonać ekipa wynajęta przez inwestora, to lepiej zlecić jego przygotowanie firmie, w której został zamówiony dom (nawet gdy nie jest to wliczone w cenę). W ten sposób najłatwiej zapobiec sytuacji, w której niedokładności w wykonaniu fundamentu utrudniają montaż prefabrykatów. Niektóre firmy nie godzą się zresztą na to, by fundament wykonywał ktoś inny. Kiedy robią to same, mają gwarancję, że będzie należytej jakości.

Ściany zewnętrzne

Układ warstw ścian zewnętrznych w technologii prefabrykowanego lekkiego szkieletu drewnianego zapewnia trwałość, "oddychanie", a także energooszczędność budynku. Każda warstwa ściany pełni przypisaną jej funkcję. Pominięcie którejkolwiek z nich może pozbawić ścianę wymienionych właściwości. A oto typowy układ warstw ściany zewnętrznej (zaczynając od wewnątrz):

- płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe; są wewnętrzną warstwą wykończeniową;

- paroizolacja; ogranicza przepływ wilgoci do wnętrza ściany, a tym samym chroni izolację i konstrukcję budynku przed zawilgoceniem;

- izolacja cieplna; warstwa wełny mineralnej bądź też coraz popularniejszej izolacji z włókien celulozowych; minimalna grubość tej warstwy wynosi 140 mm;

- poszycie zewnętrzne; usztywnia konstrukcję szkieletu ścian; stanowi również izolację akustyczną ściany zewnętrznej, a także podkład pod materiały elewacyjne; wykonuje się je zazwyczaj z drewnopochodnych płyt o wysokiej odporności na wilgoć (OSB/3 lub wiórowych V-100);

- wiatroizolacja; chroni płyty poszycia (i dom) przed wodą i wilgocią z zewnątrz; zapewnia też odprowadzanie pary wodnej nagromadzonej wewnątrz ściany na zewnątrz budynku, a ponadto chroni budynek przed wychładzaniem przez wiatr;

- wykończenie zewnętrzne ściany; może to być siding winylowy lub oblicówka drewniana, ale także tynk na styropianie albo obmurówka z cegieł klinkierowych.

Gotowe do montażu elementy mają kanały instalacyjne, które znacznie ułatwiają podłączenie rur wodno-kanalizacyjnych oraz prowadzenie przewodów elektrycznych.

Stropy

Ich konstrukcję stanowią belki drewniane lub prefabrykowane elementy stropowe. Zwykle wypełnia się je wełną mineralną pełniącą funkcję izolacji akustycznej i obija od góry płytami OSB/3, a od dołu - płytami gipsowo-kartonowymi lub gipsowo-włóknowymi.

Jak kupować prefabrykowane domy drewniane

Budowa domu drewnianego z prefabrykatów nie jest dużo droższa niż w innych technologiach. Ponieważ jednak dom powstaje bardzo szybko, nie można wydatków rozłożyć w czasie. Trzeba od razu dysponować odpowiednią sumą lub wziąć pożyczkę. Prefabrykowany dom szkieletowy jest więc dobrym rozwiązaniem dla osób zapracowanych oraz dla każdego, komu zależy na szybkiej przeprowadzce.

Ofertom firm proponujących domy gotowe powinni się przyjrzeć także ci, którzy mają na budowę skromne środki - ceny domu pod klucz są zwykle niższe niż mieszkań oddawanych bez podłóg, drzwi wewnętrznych i białego montażu.

Projekt. Większość firm oferuje od kilkunastu do kilkudziesięciu gotowych projektów, według których buduje domy. Są też jednak i takie firmy, które przygotowują elementy według projektu dostarczonego przez klienta. To atut, ale trzeba pamiętać, że cena takiego domu może wzrosnąć, a wtedy oferta przestaje być tak atrakcyjna.

Zakres usług. Powinien być precyzyjnie określony w umowie, co polega na zapisaniu:

- zakresu prac, jakie mają być przeprowadzone,

- rodzaju materiałów konstrukcyjnych i wykończeniowych, jakie mają być użyte, oraz

- terminu oddania budynku do użytku.

Warto też określić w umowie, czy dodatkowo płacić się będzie za montaż, transport, rozładunek, roboty wykończeniowe. Większość wykonawców wlicza to w cenę domu, ale lepiej być tego pewnym.

W miarę możliwości dobrze zlecić firmie całość robót, nawet gdy będzie to droższe niż zatrudnienie lokalnych wykonawców. Nie opłaca się szukać oszczędności, rezygnując z montażu elementów przez autoryzowaną ekipę.

Czas trwania budowy:

- projektowanie i prace przygotowawcze (wykonanie fundamentu, gotowych elementów ścian): około 4-5 tygodni;

- montaż elementów do stanu surowego zamkniętego: 2-4 dni;

- wykończenie domu pod klucz: 6-8 tygodni.

Cena. Oferty firm znacznie się różnią. Dom może być oddany w stanie surowym otwartym bądź też w wersji pod klucz: z płytkami na ścianach, a często nawet z wyposażeniem kuchni i łazienki. Najlepiej zatem dokładnie sprawdzić, co obejmuje cena. A potem koniecznie dodać do niej koszt wszelkich niezbędnych, a nieuwzględnionych w cenniku firmy materiałów i prac.

Jakość drewna

Aby dom drewniany z prefabrykatów był równie trwały jak murowany, jego szkielet musi być wykonany z drewna wysokiej jakości - bez wad, które zmniejszają jego wytrzymałość, jak chore sęki albo pęknięcia. Powinno być ono wysuszone komorowo i czterostronnie ostrugane, a jego krawędzie - sfazowane.

- Dlaczego ważne jest suszenie komorowe? Bo stosowana w suszarniach temperatura powyżej 60°C eliminuje z drewna wszelkie bakterie, zarodniki grzybów i larwy owadów. W czasie suszenia zostaje też całkowicie zatrzymany proces sinienia drewna.

- A po co czterostronne struganie drewna, które i tak zostanie zasłonięte? Bo ostrugane ma gładką powierzchnię, która utrudnia owadom żerowanie i uodparnia elementy na działanie ognia. Ponieważ płomienie ślizgają się po gładkich powierzchniach, ostrugane drewno jest trudno zapalne.

- Jakie znaczenie mają zaokrąglone lub sfazowane krawędzie? Zapobiegają odkształceniom powierzchni ścian (płyt gipsowo-kartonowych), gdy drewno się wypaczy.

- Jaką powinno mieć wilgotność? Na wilgotność wysuszonego drewna wpływ mają warunki atmosferyczne. W upalne dni może ono zmniejszyć wilgotność do 16% (co zapewnia maksymalną wytrzymałość i niezmienność wymiarów elementów), a w dni deszczowe - zwiększyć nawet do 20-22%. Jednak drewno zamykane w konstrukcji ściany nie powinno mieć wilgotności większej niż 19%.

Domy gotowe - za i przeciw

+ Większość prac wykonuje się w fabryce, niezależnie od pogody, więc łatwiej o precyzję i dobrą jakość;

+ seryjne wykonanie elementów sprawia, że firma wykonująca prefabrykaty może kupić taniej materiały budowlane, co z kolei obniża cenę domu;

+ dom powstaje bardzo szybko i jeśli jest wykonywany pod klucz, to można się do niego wprowadzić niemal natychmiast po zakończeniu montażu;

- oferta projektów jest ograniczona;

- indywidualne zamówienie jest droższe.

Zdaniem specjalisty - domy z prefabrykatów

Kupując dom gotowy, należy:

- Poszukać wiarygodnej i rzetelnej firmy. W tym celu najlepiej skierować się do organizacji skupiającej firmy budujące domy z drewna. Można skorzystać z informacji, jakimi dysponują Stowarzyszenie Dom Drewniany (www.domydrewniane.org) lub Centrum Budownictwa Szkieletowego (www.szkielet.com.pl).

- Zebrać oferty kilku firm i porównać je. Zarówno co do ceny, jak i zawartości oferty, w tym - jakości zastosowanych materiałów. Trzeba bowiem pamiętać, że na przykład określenia "tynk mineralny" czy "dachówka bitumiczna" mogą wskazywać materiał zarówno złej, jak i dobrej jakości (dachówki bitumiczne mogą mieć gwarancję dziesięcio- lub czterdziestoletnią, co nie zawsze jest określone w ofercie). W umowie powinna się znaleźć nie tylko nazwa producenta, ale też dokładne parametry techniczne materiału.

- Nie sugerować się posiadanymi przez firmę certyfikatami zagranicznymi. Są one ważne tylko w tych krajach,

w których zostały wydane. Bardzo często się zdarza, że takie firmy budują w Polsce, wcale nie uwzględniając wymagań stawianych przez te certyfikaty.

Jeśli jednak chcemy uwzględnić te certyfikaty, należy sprawdzić ich aktualność. Nie wystarczy jednokrotne uzyskanie takiego certyfikatu przez firmę: ważny jest też tzw. audyt, któremu firma powinna poddawać się raz na pół roku.

- Zapoznać się z dotychczasowymi realizacjami poszczególnych firm, a w miarę możliwości skontaktować się z inwestorami, którzy korzystali z usług danej firmy. Pozwoli to nie tylko określić jakość wykonywanych usług, ale także podejście firmy wykonawczej do inwestora.

- Zwrócić uwagę na to, czy w trakcie montażu elementy są zabezpieczone przed wpływami atmosferycznymi - zwłaszcza gdy na budowę przyjeżdżają z zamocowanym styropianem jako okładziną elewacyjną. Niedopuszczalne jest, by woda dostała się pod warstwę styropianu, gdzie bez możliwości odparowania może zagrozić konstrukcji budynku.

Słowniczek terminów

Oczep - pozioma belka łącząca górne końce słupów ściany szkieletowej i mająca taką samą jak one szerokość. Jej zadaniem jest przeniesienie na słupy obciążenia z wyżej położonych elementów budynku. W konstrukcji szkieletowej ściana każdej kondygnacji ma zazwyczaj dwa oczepy: dolny - łączący słupy każdej ramy ściennej, i górny - spinający ramy ścienne na kondygnacji.

Podwalina - pozioma belka przenosząca obciążenia ze słupów na niżej położony element konstrukcyjny budynku: podwalina ściany - na strop i ścianę niższej kondygnacji, podwalina budynku (wykonywana zawsze z drewna impregnowanego ciśnieniowo) - na ścianę fundamentową.

Poszycie - płyty OSB/3 albo sklejka wodoodporna, mocowane do szkieletu konstrukcyjnego ścian, stropów i dachu; zadaniem poszycia jest usztywnienie konstrukcji budynku oraz utworzenie podłoża pod warstwy wykończenia.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>