Oszczędzanie wody bez rezygnacji z komfortu - Druga debata Akademii Budowlanej

Polska zalicza się do krajów o niewielkich zasobach wodnych, wynoszących w przeliczeniu na mieszkańca około 1600 m3. W latach suchych wskaźnik ten spada nawet poniżej 1000 m3. Tymczasem jako próg odnawialnych zasobów wodnych, powodujących jedynie sporadyczne zagrożenie lokalnymi niedoborami wody, przyjmuje się 1700 m3 na osobę.

Według oceny dokonanej w międzynarodowym programie "Populacja i Środowisko" w 1993 roku zasoby wodne stawiały Polskę na 72 miejscu listy analizowanych 100 krajów świata. Jesteśmy jedynym europejskim krajem zagrożonym deficytem wody. To zagrożenie potęguje jeszcze nie najlepsza jakość wody w naszych rzekach. W lepszej sytuacji od nas są takie kraje, jak Etiopia, Indie, Iran czy Syria, a w Egipcie, uważanym potocznie za kraj mający deficyt wody, na jednego mieszkańca przypada 1400 m3 wody, czyli tylko niewiele mniej niż u nas.

Zobacz:

Strukturę dziennego zużycia wody przeznaczonej na potrzeby bytowo-gospodarcze 1 osoby

Wniosek z przedstawionej oceny może być tylko jeden: konieczne jest wdrażanie rozwiązań umożliwiających oszczędne gospodarowanie wodą, aby w niedalekiej przyszłości jej brak nie stał się barierą w zrównoważonym rozwoju gospodarczym naszego kraju.

Racjonalne zużycie wody a jej marnotrawstwo

Na wielkość zużycia wody składa się zużycie racjonalne (niezbędne) oraz straty wody. Pod pojęciem racjonalnego zużycia wody rozumie się tę jej ilość, która w pełni zaspokaja wszystkie potrzeby człowieka. Straty natomiast powstają w wyniku przecieków wody, spowodowanych nieszczelnością urządzeń wodociągowych, oraz marnotrawstwa wody, będącego wynikiem rozrzutnego i niepotrzebnego jej zużycia. Kapiący kran to roczne straty od 5 do 15 m3 wody, a cieknąca spłuczka to od 150 do 300 m3 zmarnowanej wody rocznie! Bardziej złożonym zagadnieniem niż przecieki jest marnotrawstwo wody. Pojęcie to jest względne i zależy od potrzeb oraz przyzwyczajeń użytkownika. Trudno jest przykładowo uznać za marnotrawstwo dwukrotną kąpiel w ciągu dnia, natomiast jest nim niewątpliwie mycie rąk pod baterią wannową zamiast pod baterią nad umywalką, ponieważ przy tym samym efekcie zużywa się znacznie większą ilość wody.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że średnia wielkość zużycia wody w budynkach wyposażonych w niesprawne instalacje wodociągowe oraz baterie czerpalne bez możliwości oszczędzania wody może wynosić 260 l na osobę, a nawet więcej. Dzienne zużycie wody w granicach 100-150 l na osobę można przyjąć dla mieszkań i domów, w których zastosowano racjonalizację zużycia wody polegającą na prawidłowej eksploatacji instalacji, wyeliminowaniu przecieków i wyposażeniu jej w oszczędną armaturę czerpalną i takież urządzenia techniczne (np. spłuczki).

Czytaj też:

Jak oszczędzać wodę w domu

Wielkość zużycia wody potrzebnej człowiekowi zależy od jego indywidualnych przyzwyczajeń, wieku, charakteru pracy wykonywanej w domu i poza domem. Badania nad wielkością niezbędnego zużycia wody, które w pełni zaspokaja wszystkie potrzeby człowieka (bez uwzględnienia strat i marnotrawstwa), wykazały, że wynosi ona średnio 125 l (tabela 1).

Rozwiązania techniczne wpływające na oszczędność wody

Techniczne sposoby oszczędzania wody w gospodarstwach domowych można podzielić na następujące grupy:

* stosowanie oszczędnych urządzeń do poboru wody w powiązaniu z kształtowaniem właściwych nawyków ich wykorzystywania,

* usprawnienie obiegów ciepłej wody oraz instalowanie urządzeń zapewniających utrzymanie pożądanej jej temperatury,

* centralne zredukowanie ciśnienia wody na poszczególnych piętrach,

* wyposażenie mieszkań w wodomierze ciepłej i zimnej wody,

* wykorzystywanie wody zużytej (ścieków szarych),

* wykorzystywanie deszczówki (wód opadowych).

Czytaj też:

Baterie termostatyczne - bezpieczne i oszczędne

Wszystkie te sposoby są istotne, lecz jako zasadniczy należy traktować sposób pierwszy. Główny udział w zużyciu wody w gospodarstwie domowym mają kąpiel (ok. 30%) i spłukiwanie miski ustępowej (także ok. 30%). W związku z tym oszczędzanie wody właśnie w tych zakresach jest najbardziej efektywne, niemniej nie należy pomijać również innych elementów zużycia wody i dążyć do ich racjonalizacji. Oczekiwanym efektem może być obniżenie jednostkowego zużycia wody w gospodarstwach domowych do 100, a nawet 80 l dziennie.

Należy podkreślić, że efekt ten można osiągnąć dość prostymi środkami technicznymi (np. zastosowanie ograniczników wypływu w bateriach czerpalnych, zastosowanie baterii termostatycznych lub bezdotykowych, spłuczek ustępowych o zmniejszonych pojemnościach itp.). Dalsze zmniejszanie jednostkowego zużycia wody jest możliwe, jednak nakład środków inwestycyjnych i modernizacyjnych (np. zastosowanie instalacji dualnych) będzie dużo wyższy i przy obecnych cenach wody może okazać się jeszcze nieopłacalny.

Instalacja dualna

Z etycznego, ale i ekonomicznego punktu widzenia można kwestionować wykorzystywanie wody o bardzo dobrej jakości, nadającej się do picia przez ludzi, do spłukiwania misek ustępowych w toaletach. Dlatego w dążeniu do dalszej racjonalizacji zużycia wody w gospodarstwach domowych rozpatruje się możliwość wykorzystywania do różnych celów wody o różnej jakości. I tak do spłukiwania misek ustępowych można wykorzystać ścieki szare, pochodzące z umywalek, natrysków, wanien czy pralek automatycznych, a w drugiej kolejności - wodę deszczową.

W instalacji dualnej przewidziano wykorzystanie dwóch rodzajów wody: wodociągowej (pitnej) oraz zużytej (ścieki szare). Ta ostatnia jest wykorzystywana (po uprzednim przefiltrowaniu i odpowiedniej dezynfekcji) do spłukiwania misek ustępowych.

Zobacz też::

Schemat instalacji dualnej

Schemat instalacji tradycyjnej

Każdy rodzaj wody jest doprowadzany do odpowiednich punktów czerpalnych lub przyborów oddzielnymi przewodami; należy rygorystycznie przestrzegać zasady, że woda zużyta nie powinna mieć kontaktu z wodą pitną. Instalacje dualne umożliwiają, w porównaniu do instalacji standardowych, obniżenie dziennego zużycia wody o około 20-30 l na osobę. Przy obecnych cenach zimnej wody, zwłaszcza gdy korzystamy z kanalizacji zbiorczej, a nie własnego zbiornika na ścieki, może to dawać efekt finansowy zbyt mały, by uzasadnić opłacalność wydatków na dodatkowy zbiornik, filtr, pompę i podwójną instalację.

***

Żyjemy w przekonaniu, że w Polsce nie brakuje wody. Coroczne alarmy o suszy w lesie (i czasem w rolnictwie), równoważą medialne doniesienia o powodziach w różnych miejscach kraju. Tymczasem dane statystyczne są inne i być może niedługo zacznie nam wody po prostu brakować. Dlatego wprowadzanie już teraz, nawet w niewielkim stopniu, technik oszczędzających zużycie wody bezpośrednio u użytkowników przyczynia się w sposób bezpośredni nie tylko do obniżenia ich wydatków za wodę oraz energię zużytą na jej podgrzanie, ale przede wszystkim do bardziej racjonalnego wykorzystania naszych naturalnych zasobów wodnych.



Tabela 1. Struktura dziennego zużycia wody przeznaczonej na potrzeby bytowo-gospodarcze 1 osoby

Struktura zużycia wody	Zużycie w litrach: min÷max	Zużycie w litrach: średnie	Procentowy udział
Picie i gotowanie	3÷5	4	3%
Mycie naczyń	10÷15	12	10%
Mycie ciała	10÷15	12	10%
Kąpiel pod prysznicem lub w wannie	25÷40	33	26%
Spłukiwanie miski ustępowej	30÷45	38	30%
Pranie	16÷20	18	15%
Sprzątanie i inne potrzeby	6÷10	8	6%
Razem	100÷150	1253	100

Czytaj także:

Baterie wannowe, a oszczędzanie wody