Dziewięć błędów popełnianych podczas ocieplania domu

Jednym z istotnych aspektów przy budowie domu jest energooszczędność. Coraz częściej zdajemy sobie sprawę, że zastosowanie materiałów o dobrej izolacyjności ograniczy ucieczkę ciepła z domu, a tym samym sprawi, że rachunki za ogrzewanie będą niższe. W tym kontekście najczęściej zwracamy uwagę na grubość ocieplenia. Przy zastosowaniu obecnie dostępnych materiałów jego warstwa nie powinna być cieńsza niż 10 cm. Coraz więcej inwestorów decyduje się jednak na izolację grubszą -20 cm dla ścian zewnętrznych i 30 cm dla dachu.  Jednak decyzja o zastosowaniu ponadstandardowej warstwy nie daje pewności, że dom będzie dobrze ocieplony. Błędy popełnia się podczas projektowania i układania izolacji termicznej. Ich konsekwencje nie zawsze są widoczne od razu. Mogą pojawić się nawet po kilku latach -dlatego tak ważne jest, aby uniknąć wszelkich możliwych niedociągnięć i oszczędzić sobie kłopotów. I tak w projekcie powinny się znaleźć wszystkie niezbędne informacje dotyczące izolacji przegród i rysunki detali newralgicznych miejsc. Jeśli w dokumentacji znajdziemy nieścisłości, najlepiej od razu je wyjaśnić. Doprecyzowanie detali i dopilnowanie robót należy do obowiązków kierownika budowy lub inspektor nadzoru budowlanego (jeśli jest ustanowiony).

Błąd 1: Źle dobrany materiał izolacji termicznej

Materiały do izolacji termicznej - podobnie jak wszystkie materiały budowlane - mają odpowiednie przeznaczenie. Nie są to wyroby uniwersalne "do wszystkiego". Od ich parametrów cieplnych i wytrzymałościowych zadeklarowanych przez producentów zależy miejsce zastosowania. O wyborze materiału zawsze powinien decydować projektant. Na przykład do ocieplenia ścian zewnętrznych stosuje się styropian oznaczony jako "fasada". Nie nadaje się on jednak do ocieplania ścian fundamentowych (w tym cokołu), które są narażone na działanie wody. Jej długotrwałe działanie może pogorszyć parametry termoizolacyjne materiału. Do ocieplania fundamentów - a także dachów płaskich odwróconych -należy zastosować styropian (EPS) o niskiej nasiąkliwości lub -najlepiej! -polistyren ekstrudowany (XPS).

Zwykły styropian nie nadaje się do ocieplenia ścian fundamentowych/fot. Tomasz Rybarczyk

Błąd 2: Zbyt mała grubość ocieplenia

Większość inwestorów decyduje się na ocieplenie grubsze niż wymagają przepisy. Zdarzają się jednak miejsca, w których grubość tej izolacji może być za mała, na przykład wokół okna połaciowego. Powodem jest zbyt mała przestrzeń na ułożenie materiału izolacyjnego pod oknem. Jeśli dodatkowo wykonawcy źle ukształtują wnękę wokół okna, ocieplenia jest niewiele. Podobnie jest z elementami żelbetowymi. Miejsca te przemarzają - temperatura powierzchni ściany wewnątrz jest niższa niż w jej pozostałej części. Przy podwyższonej wilgotności powoduje to wykraplanie pary wodnej, co tworzy warunki sprzyjające rozwojowi pleśni.

Błąd 3: Źle zamocowana do ścian termoizolacja

Najczęściej ściany ociepla się metodą ETICS, co oznacza, że płyty ocieplenia - ze styropianu lub wełny mineralnej - trzeba trwale zamocować do warstwy nośnej (muru). Należy to zrobić zgodnie z zaleceniami producenta danego systemu ociepleń. Aby ocieplenie ścian zewnętrznych było trwałe, płyty izolacji trzeba przede wszystkim zamocować na zaprawę klejową. Łączniki mechaniczne pełnią jedynie funkcję pomocniczą. Jeśli są konieczne, informacja o tym jest podana w aprobacie technicznej. Zdarza się jednak, że system przewiduje zamocowanie płyt za pomocą kleju i kołków. Rezygnacja z zamocowania za pomocą kołków może spowodować oderwanie się warstwy ocieplenia od ściany. Niedopuszczalne jest też zastosowanie mniejszej liczby kołków.

Innym najczęściej popełnianym błędem jest źle przygotowane podłoże. Od nierównego i nieoczyszczonego muru izolacja może być odrywana przez wcale niemałe siły ssące wiatru.

Źle przygotowane podłoże to jeden z częstszych błędów, jego skutkiem jest odklejanie izolacji/FOT. WŁODZIMIERZ KRUPA

Błąd 4: Źle dobrane warstwy przy wykonywaniu izolacji termicznej

Przy ociepleniu ścian jednowarstwowych i połaci dachu warstwy powinny być ułożone w takiej kolejności (od wewnątrz do zewnątrz), aby każda następna miała mniejszy opór dyfuzyjny od poprzedniej. Jest to konieczne, aby przenikająca na zewnątrz para wodna nie zatrzymywała się wewnątrz przegrody i nie wykraplała się w niej. To pogorszyłoby jej izolacyjność oraz mogłoby doprowadzić do trwałego zawilgocenia ściany lub dachu.

Przy planowaniu ocieplania ścian zewnętrznych wełną mineralną często źle dobiera się rodzaj wykończenia -tynk cienkowarstwowy. Do nakładania na wełnę nie nadają się niskoparoprzepuszczalne tynki akrylowe. Powłoka z nich utworzona tworzy dość szczelną warstwę, która może powodować zawilgocenie ocieplenia.

Przy ociepleniu dachu stromego istotna jest także ochrona ocieplenia folią paroizolacyjną. Powinna być szczelnie ułożona pod izolacją (od strony wnętrza). Umieszczenie jej w niewłaściwym miejscu, na przykład między dwiema warstwami ocieplenia z wełny mineralnej jest niezgodne ze sztuką budowlaną.

Błąd 5: źle dobrany system ociepleń

Decydując się na ocieplenie domu metodą ETICS, trzeba wiedzieć, że każdy producent takiego systemu ma swój własny przebadany i rekomendowany zestaw wyrobów, tworzących wzajemnie uzupełniającą się całość. Każdy zamiennik albo przypadkowy dobór elementów może powodować, że system nie będzie miał wymaganych parametrów. Uniemożliwia to dochodzenie jakichkolwiek roszczeń, jeśli roboty zostaną niewłaściwie wykonane.

Innym błędem wynikającym z niedostosowania się do zaleceń wykonawczych jest przerywanie ocieplenia domu w niewłaściwym momencie. Dotyczy to styropianu. Pozostawienie go bez pokrycia warstwą zbrojącą powoduje niszczenie jego struktury, wykruszanie się i konieczność wymiany fragmentów płyt.

Błąd 6 : Brak dobrze rozwiązanych detali

Projekt domu jednorodzinnego powinien zawierać szczegóły konstrukcji i izolacji słabych termicznie miejsc w przegrodach zewnętrznych budynku. Jednym z nich jest balkon. Łatwo o błąd przy jego izolacji, jeśli w płycie żelbetowej nie zastosuje się wciąż jeszcze mało popularnych wkładek termoizolacyjnych (łączników izolacyjnych). Taką płytę należy właściwie ocieplić - od dołu, od góry i od boków. W ten sposób wydłuża się, a nawet likwiduje drogę ucieczki ciepła. Podobnymi miejscami  jak żelbetowa płyta balkonu są: podparcie podcienia budynku na słupie, przejście komina przez połać dachową, podciąg przechodzący przez ścianę zewnętrzną.

Żelbetowa płyta balkonowa jest cienka, co oznacza, że na pewno nie została ocieplona z każdej strony/fot. Rafał Polak-Kuchta

Błąd 7: Źle wymurowane ściany

Przy poszczególnych robotach trzeba pamiętać o tych, które będą robione później. Takim przykładem w kontekście ocieplenia jest wykonanie ścian szczytowych. Jeśli nie pozostawi się wystarczająco przestrzeni między górną powierzchnią muru a dachem, nie da się ułożyć odpowiednio grubej izolacji termicznej. Ponieważ jest ona przerwana, powstaje mostek termiczny. Jeśli poddasze jest mieszkalne, na wychłodzonej ścianie może wykraplać się para wodna, powodując jej zawilgocenie i rozwój pleśni.

Brak miejsca na styku ścian szczytowych i dachu powoduje, że nie da się ułożyć ocieplenia/fot. Grzegorz Otwinowski

Błąd 8: Braki w warstwie izolacji termicznej

Warstwa ocieplenia domu powinna być ciągła na całej swojej długości. Od ścian fundamentowych i podłogi na gruncie, przez ściany zewnętrzne, balkony, tarasy, po dach. Podczas ocieplania budynku zdarza się jednak, że izolacja termiczna nie jest układana we wszystkich miejscach, w których powinna się znaleźć.

Bardzo często spotykaną "usterką" na budowach są nieprawidłowo ocieplone murłaty. Wielu wykonawców nawet nie zadaje sobie trudu, żeby ułożyć wzdłuż tej belki od zewnątrz izolację termiczną.

Drugim takim miejscem jest połać dachu z tradycyjną więźbą. Drewniane krokwie uniemożliwiają wykonanie jednej, ciągłej warstwy ocieplenia.  Oznacza to, że te elementy należy również ocieplić dostateczną warstwą ocieplenia, układając drugą warstwę. Bywa też, że ocieplenie układane jest między krokwiami, ale już nie między krokwiami a ścianami szczytowymi.

Ocieplenie połaci dachowej powinno być wykonane również w miejscach, gdzie są krokwie i inne elementy konstrukcyjne/fot. Jacek Sternowski

Przy ociepleniu ścian często pomijane są boczne powierzchnie wokół okien (glify). Żeby były skutecznie zaizolowane, należy przewidzieć odpowiednią grubość ocieplenia na tych fragmentach muru. Jeśli miejsca jest mało, można zastosować materiał o lepszej izolacyjności cieplnej.

Błąd 9: Złe połączenia płyt izolacji termicznej

Przy układaniu izolacji termicznej na ścianach trzeba umiejętnie zaplanować rozmieszczenie połączeń płyt. Na jednej powierzchni poszczególne płyty muszą do siebie ściśle przylegać, tak aby nie powstawały mostki termiczne. Obowiązkowo należy stosować wzajemne mijanie się płyt w kolejnych warstwach ocieplenia. Przesunięcie powinno wynosić połowę długości płyt.

Częstym błędem jest niewłaściwe dopasowanie płyt w narożach otworów okiennych i drzwiowych. Absolutnie nie wolno mocować przy nich dociętych, wąskich (!) kawałków, ponieważ mogą zostać łatwo oderwane przez wiatr. W tych miejscach płyty powinny być całe i zachodzić na siebie (kształt litery L).