Gazowy kocioł kondensacyjny - jak kupić?

Kotły wiszące i stojące

Urządzenia wiszące mają niewielkie rozmiary oraz ciężar, dlatego warto je wziąć pod uwagę, jeśli w naszym domu nie chcemy lub nie możemy wygospodarować specjalnego miejsca na montaż kotła (niektóre modele zmieszczą się nawet w szafce kuchennej). Ponadto zawierają one w jednej obudowie wszystkie podzespoły potrzebne do pracy.
Z kolei kotły stojące są większe oraz cięższe (bo często mają wbudowany zasobnik ciepłej wody). Dlatego zwykle montuje się je w odrębnym pomieszczeniu, na przykład wielofunkcyjnym lub technicznym. Kotły stojące, ze względu na ich prostą konstrukcję, uważane są przez niektórych fachowców za urządzenia bardziej niezawodne.
W nowym systemie grzewczym możemy zastosować dowolny model kotła. Natomiast w modernizowanej instalacji centralnego ogrzewania lepiej sprawdzą się urządzenia stojące, gdyż są bardziej odporne na zanieczyszczenia.

Jak dobrać kocioł gazowy?

Bogusław Powaga,Viessmann:

Koszty użytkowania zarówno domu jednorodzinnego, jak i mieszkania w dużej mierze zależą od opłat za ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody. W budynkach energooszczędnych można je podzielić prawie po połowie. W starszych konstrukcjach głównym kosztem pozostaje nadal centralne ogrzewanie. Dlatego inwestorzy poszukują kotłów, które są oszczędne, a jednocześnie mają wysoką sprawność.

Jednym z ważniejszych parametrów, który należy wziąć pod uwagę, dobierając moc kotła, jest zapotrzebowanie na ciepło dla konkretnego budynku. Dla obecnie budowanych domów współczynnik ten można przyjąć orientacyjne na poziomie 40 W/m2, a dla tych z lat 70. i 80. ubiegłego wieku, które nie przeszły jeszcze termomodernizacji – 100 W/m2. Zatem, aby zapewnić odpowiedni komfort cieplny w domu o powierzchni 100 m2, w pierwszej sytuacji kocioł musiałby mieć minimalną moc 4 kW, a w drugiej – 10 kW.
W rzeczywistości wygląda to nieco inaczej. Producenci kotłów grzewczych produkują jednostki, które działają płynnie w pewnym zakresie mocy, np. 1,7-19 kW – mówimy wtedy o modulacji pracy palnika. W nowoczesnych kotłach współczynnik ten może wynosić nawet 1-10. Cecha ta pozwala na bardzo duże ograniczenie mocy kotła np. w okresach przejściowych, czyli wczesną wiosną lub późną jesienią, kiedy budynek nie potrzebuje tyle energii cieplnej co w zimie. Dzięki temu kocioł pracuje w sposób ustalony i ciągły, a to przekłada się na jego żywotność, a także koszty eksploatacji. Między innymi z tego względu przy wyborze kondensacyjnego kotła gazowego, szczególnie dla małych domów lub mieszkań, powinniśmy zwrócić uwagę na zakres mocy urządzenia. Jeżeli minimalna wartość tego parametru będzie dużo wyższa od zapotrzebowania budynku na ciepło, to będzie to powodowało częste włączanie i wyłączanie palnika, a w rezultacie doprowadzi do nadmiernego zużycia urządzenia. W takim przypadku mogą również występować problemy z utrzymaniem we wnętrzach temperatury zadanej przez użytkownika. Jeśli zaś chodzi o ciepłą wodą użytkową, to tu z pomocą przychodzi moc maksymalna kotła kondensacyjnego. Niezależnie od tego, czy będzie on wyposażony w wymiennik płytowy (model dwufunkcyjny), czy dołączony będzie do niego zbiornik ciepłej wody o odpowiedniej objętości (model jednofunkcyjny), kocioł tak dobierze parametry swojej pracy, aby uzyskać temperaturę wody ustawionej przez użytkownika na sterowniku. Warto przy tym zwrócić uwagę na to, że odpowiednio duża moc urządzenia pozwala skrócić czas podgrzewania wody.

Kotły jedno- i dwufunkcyjne

W kotłach jednofunkcyjnych woda podgrzewana jest w osobnym zasobniku. Może on mieć różną wielkość, co zależy np. od liczby domowników, ich nawyków higienicznych (czy raczej korzystają z wanny, czy z prysznica) oraz wyposażenia łazienek.
Zbiorniki różnią się też konstrukcją. Do wyboru mamy modele:
- z wężownicą – są najbardziej popularne. Wykonuje się je ze stali węglowej; wewnątrz mają umieszczoną długą rurę, zwiniętą w kształt spirali. Zasilana jest ona gorącą wodą dostarczaną z kotła i dzięki temu ogrzewa wodę w zasobniku;
- warstwowe – wyposażone są w dodatkową pompę i wymiennik ciepła zasilany z kotła. Pompa pobiera zimną wodę z dna zbiornika i przetłacza ją przez wymiennik, który ogrzewa wodę od razu do wymaganej temperatury. Stąd trafia do górnej części zasobnika i może być pobierana przez użytkownika do mycia;
- płaszczowe – wewnątrz większego zasobnika znajduje się mniejszy (z niego pobierana jest woda do mycia), a pomiędzy nimi krąży woda podgrzewana przez kocioł.
Kotły dwufunkcyjne podgrzewają wodę do mycia w sposób przepływowy, czyli w momencie odkręcania kranu. Jej ilość zależy od mocy urządzenia – przykładowo: kocioł o mocy 24 kW dostarczy około 12 l ciepłej wody na minutę. Umożliwi to jednoczesne korzystanie z natrysku i zlewu w kuchni. Z tego względu urządzenia te sprawdzają się raczej w niedużych domach z jedną łazienką.

Jak dobrać wielkość zasobnika?

Edmund Słupek, Bosch Termotechnika:
Przy wyborze wielkości zasobnika współpracującego z gazowym kotłem kondensacyjnym musimy wziąć pod uwagę kilka kwestii, a przede wszystkim wielkość rodziny, która będzie korzystała z ciepłej wody. Ważne jest też, czy domownicy będą korzystali z niej równocześnie, bo w domu są na przykład dwie łazienki, w tym jedna z prysznicem, a druga – z wanną. Istotne są także możliwości naszego źródła ciepła oraz rodzaj i wielkość punktów poboru (większy przepływ ma prysznic z dużą deszczownicą niż standardowy).  
W danych technicznych zasobników producenci podają zazwyczaj ilość ciepłej wody o określonej temperaturze możliwą do uzyskania w ciągu jednej minuty lub dziesięciu minut. Czas 10 minut nie został wybrany przypadkowo – tyle maksymalnie jest w stanie poczekać przeciętny użytkownik na napełnienie się wanny ciepłą wodą. Jednak w praktyce większość z nas korzysta z ciepłej wody spontanicznie. Zmienne są więc pory i czas poboru ciepłej wody,  liczba osób, które jednocześnie z niej korzystają, i przybory sanitarne. Inną wydajność ma bowiem bateria umywalkowa czy wannowa, a jeszcze inną prysznic lub bateria kuchenna.
Ze względu na różnorodność potrzeb użytkowników oraz rozwiązań oferowanych przez producentów wybór zasobnika konkretnej wielkości, spełniającego potrzeby domowników i dopasowanego do charakterystyki pracy źródła ciepła, najlepiej zlecić projektantowi lub instalatorowi. Można też skorzystać z infolinii producenta.
Jeśli jednak chcemy wstępnie samodzielnie ocenić możliwości danego typu zasobnika i porównać go z innym modelem, warto sprawdzić wartość specjalnego wskaźnika mocy NL ,który jest ustalany wg normy DIN 4708. Im wyższą ma on wartość, tym większy uzyskamy komfort ciepłej wody. Jeśli NL równy jest na przykład 1,2, to urządzenie będzie wystarczające dla pokrycia potrzeb
4–osobowej rodziny, której dom lub mieszkanie wyposażone jest w wannę i dwa inne punkty poboru ciepłej wody do mycia.

Jakie sterowanie wybrać?

Stefan Żuchowski, Vaillant:
Sprawność gazowego kotła kondensacyjnego w dużej mierze zależy od temperatury, do której musi on podgrzewać wodę w instalacji. Niższa temperatura wody oznacza bardziej intensywne schłodzenie spalin opuszczających urządzenie, a więc i lepsze wykorzystanie zawartej w nich energii. Dlatego sterownik kotła kondensacyjnego powinien nie tylko włączać palnik, gdy temperatura w domu spadnie i wyłączać, gdy jest w nim zbyt ciepło. Musi również dostosowywać temperaturę wody w instalacji do aktualnych potrzeb. Taką funkcjonalność zapewnia sterownik pogodowy, który zarządza pracą systemu grzewczego z pewnym wyprzedzeniem. Kontroluje on w sposób ciągły zmiany temperatury zewnętrznej i dostosowuje do nich wydajność pracy systemu grzewczego poprzez zmianę temperatury wody w instalacji. Im chłodniej jest na zewnątrz, tym wyższej temperatury „żąda” od kotła sterownik pogodowy. Dzięki temu system grzewczy dostosowuje się płynnie do zmieniających się potrzeb i utrzymuje wymaganą temperaturę w pomieszczeniu. Jednocześnie kocioł utrzymuje możliwie najniższą temperaturę wody w instalacji, a przez to uzyskuje najwyższą sprawność.
Ciekawym rozwiązaniem w sytuacji, w której trudno jest znaleźć optymalne miejsce do montażu czujnika temperatury zewnętrznej, są sterowniki pogodowe online, które poprzez sieć wi-fi korzystają z pomiaru temperatury zewnętrznej w najbliższej okolicy.
W budynku o niedużej powierzchni lub domu szeregowym możemy też rozważyć zastosowanie sterownika pokojowego z cyfrową komunikacją z kotłem. Urządzenia tego typu nie tylko sterują włączaniem palnika, ale dostosowują też temperaturę pracy kotła kondensacyjnego do potrzeb. Im niższa jest temperatura w domu od wartości, której oczekujemy, tym wyższa jest wymagana temperatura wody w instalacji i tym szybciej uzyskamy odpowiedni efekt. Jeśli zaś komfort cieplny w domu zbliża się do wartości ustawionej przez nas, wówczas sterownik obniża wymaganą temperaturę pracy kotła. Dzięki temu po jego wyłączeniu system grzewczy nie przekazuje już dużej ilości energii do pomieszczeń i nie następuje późniejszy wzrost temperatury, a urządzenie pracuje z wysoką sprawnością.