Opaska wokół domu z kostki betonowej i nie tylko

Dawid Kuptz, MP06-02-2023 12:32

Fachowcy mają różne zdania na temat opaski wokół domu. Jedni twierdzą, że chroni ona mury przed zawilgoceniem, drudzy podkreślają, że dzięki niej elewacja dłużej pozostaje czysta. Zdaniem trzecich, nie ma innego uzasadnienia jak estetyczne, bo pozwala ładnie wykończyć styk budynku z gruntem. Są też tacy, którzy uważają, że utwardzona opaska wokół domu wcale nie jest potrzebna.

Opaska wokół domu - po co?

Niegdyś utwardzony pas wokół budynku obowiązkowo wykonywano z betonu, a temat wykończenia tej powierzchni, jeśli w ogóle był, odkładano na przyszłość. W efekcie, pod wpływem czynników atmosferycznych, niezabezpieczony beton pękał i nie stanowił w zasadzie żadnej bariery dla wody deszczowej, za to utrudniał wysychanie gruntu. W ten sposób ściany budynku były narażone na kontakt z mocno zawilgoconą ziemią, a co za tym idzie - na uszkodzenia. Pamiętać trzeba, że podstawowym systemem wspomagającym izolację przeciwwilgociową fundamentów i ścian nie jest opaska, lecz drenaż.

Najważniejszą funkcją opaski jest utrzymanie w czystości dolnej partii ściany. Gdy pozostawimy tu niczym nieosłonięty grunt, po każdym większym deszczu cokół i dolna część ścian parteru będą pokryte błotnymi zaciekami, nanoszonymi przez odbijającą się od ziemi wodę.

Opaska może mieć jeszcze inne zadania, na przykład bywa wygodnym przejściem wokół domu.

Opaska wokół domu zapobiega ubrudzeniu i zawilgoceniu dolnej partii elewacji. To jej zasadnicze zadanie, ale można ją także wykorzystać w charakterze ciekawego detalu ogrodowej aranżacji.

Parametry opaski wokół domu

W zasadzie jedynym niezbędnym do zastosowania parametrem jest nachylenie powierzchni opaski. Spadek powinien wynosić 1-2% i być uformowany od budynku w stronę działki. Nachylenie opisane wartościami procentowymi należy odczytywać jako różnicę poziomów na jednym metrze szerokości opaski. Tak więc 1% spadku oznacza, że przy opasce metrowej szerokości jej zewnętrzna krawędź będzie o 1 cm (0,01 m) niżej niż krawędź przy ścianie budynku.

Poprawnie uformowany spadek jest ważny, bo zapewnia dobre odprowadzenie wody deszczowej. Gdy nawierzchnia ma zbyt małe nachylenie, możemy spodziewać się kałuż na brukowanej powierzchni, albo - co znacznie gorsze - gromadzenia się wody bezpośrednio przy ścianie budynku i zachlapania ścian.

Brukowana opaska może dodatkowo pełnić rolę "technicznej" lub codziennej, ścieżki dookoła domu. Wówczas powinna mieć odpowiednią szerokość - minimalna dla przejścia "technicznego" wynosi około 70 cm. Jeśli zaś chcemy, żeby opaska pełniła rolę normalnej alejki ogrodowej, warto nadać jej odpowiednią szerokość. Na takiej ścieżce dwie osoby powinny minąć się bez "przytulania się" do ściany budynku, czyli opaska powinna mieć szerokość około 120 cm.

Układanie opaski wokół domu z kostki brukowej

Sposób jej wykonania jest bardzo podobny do układania innych nawierzchni z kostki. Zależy on jednak w znacznym stopniu od tego, czy wokół domu istnieje lub jest planowany system drenażu.

Prace należy rozpocząć od wytyczenia obszaru, na którym powstanie opaska.

Korytowanie. Ta część prac polega na wykonaniu odpowiedniego wykopu i usunięciu z niego żyznej gleby. Robi się to tak samo, jak podczas budowy brukowanych ścieżek. Minimalna głębokość koryta dla kostki grubości 4 cm (a taka jest optymalna do wykonania opaski) to 25 cm. Jeśli warstwa humusu okaże się grubsza, należy usunąć ją aż do gruntu rodzimego.
Obrzeża. Następną czynnością jest ustawienie ograniczeń wykopu, czyli krawężników, palisad lub obrzeży. Nie powinny być wysokie, gdyż utrudniłyby spływanie wody z opaski. Osadzamy je na zaprawie cementowej, nie łącząc nią jednak sąsiednich elementów.
Drenaż. Jeśli poniżej nie planujemy wykonania drenażu, możemy zacząć wykonywać podbudowę. Jeżeli jednak wokół domu ma być taka instalacja, trzeba ją wykonać przed opaską. Co prawda nie kolidują ze sobą - drenaż wykonuje się zwykle metr pod ziemią i układając opaskę nie uszkodzi się go - ale w nawierzchni brukowej trzeba uwględnić studzienki w narożnikach.
Podbudowa. Do jej wykonania najczęściej używa się zagęszczonego kruszywa (naturalnego lub łamanego). Gdy układamy kostkę o grubości 4 cm, grubość podbudowy powinna wynosić 20 cm, przy czym należy ją wykonywać warstwami i zagęszczać ubijakiem ręcznym lub wibratorem płaszczyznowym.
Podsypka. Powinna być wykonywana z piasku o grubości około 3 cm. Należy ją starannie wyrównać za pomocą długiej łaty i wyprofilować jej nachylenie, ale nie zagęszczać.

Na tak przygotowanej powierzchni układamy kostkę brukową. Fugi między poszczególnymi elementami wypełniamy piaskiem, a następnie zagęszczamy.

Opaska wokół domu nie tylko z kostki betonowej

Kostka betonowa lub kamienna jest wdzięcznym materiałem na opaski. Przede wszystkim na te, które płynnie łączą się z systemem komunikacyjnym ogrodu - ścieżkami, tarasem, podjazdem. Swoją popularność, kostka zawdzięcza nie tylko funkcjonalności, ale też wielości wzorów, dzięki czemu nawierzchnie można ładnie wkomponować w istniejący lub powstający ogród.

Kostka to jednak niejedyny materiał na opaski. Taką nawierzchnię można wykonać z różnych kruszyw - drobnego żwiru, nieco grubszego grysu lub łamanych kawałków kamienia. Są one dostępne w różnych kolorach, zależnie od tego, z jakich kamieni powstały. Zastosowanie kruszyw warto brać pod uwagę, gdy nasz dom posadowiony jest na słabo przepuszczalnym gruncie (o większej zawartości iłów lub gliny - w taką glebę woda opadowa wsiąka powoli, kałuże mogą stać nawet kilka dni po deszczu). W takich warunkach opaskę lepiej wykonać ze żwiru lub grysu. Wówczas na zagęszczonym i wyprofilowanym podłożu układa się geowłókninę i wysypuje na niej warstwę żwiru o grubości 10-15 cm.

Oba te materiały można zastosować jednocześnie i wielu inwestorów tak właśnie robi. Pas znajdujący się bliżej ścian budynku wysypują przepuszczalnym kruszywem, natomiast kostka brukowa pełni rolę ogranicznika (który utrzymuje żwir w wyznaczonym miejscu), ścieżki lub po prostu dekoracji.

Opaska wokół domu - szerokość

Opaska wokół domu najczęściej ma szerokość od 40 do 60 cm i można ją wykonać w efektowny sposób przy użyciu kostki lub płyt betonowych. Można ją poszerzyć na szerokość większą niż „regulaminowe” 40 do 60 cm, dzięki czemu przekształci się w wygodny chodnik dookoła domu. Podpowiadamy, jak ją zrobić.

Opaska wokół domu z kamyczków - jak zrobić?

Popularnym sposobem na nowoczesną i modną opaskę jest wykonanie jej przy użyciu kostek i płyt betonowych oraz drobnych kamieni w kolorze białym lub szarym. Przypomina to układanie płyt metodą step by step. Montaż takiej opaski nie jest skomplikowany i zasadniczo sprowadza się do podobnych czynności, jak przy układaniu alejek czy podjazdu przed domem.

Na początku należy wyznaczyć przebieg opaski. Później wykonujemy tzw. korytowanie, czyli wybieramy ziemię.
Następnie na zewnętrznej granicy opaski osadza się obrzeża, które stabilizują przyszłą nawierzchnię.
Kolejnym krokiem jest wykonanie podbudowy z kruszywa, a następnie po jego ubiciu - podsypki z piachu.
Później pozostaje już tylko wykończenie warstwy wierzchniej. Przy metodzie step by step dobrze jest najpierw dokładnie przemyśleć rozmieszczenie płyt.
Po ich ułożeniu, należy wypełnić puste przestrzenie drobnymi kamieniami.
Przy budowie opaski trzeba pamiętać o tym, że nachylenie nawierzchni powinno wynosić około 2%. Tylko wtedy będzie spełniała swoją podstawową funkcję czyli odprowadzała wodę oraz chroniła ściany przed zaciekami powstającymi podczas deszczu rozbryzgującego błoto.

Opaska wokół domu z płyt

Do opaski w formule step by step najlepiej nadają się płyty o znacznych rozmiarach i sporej szerokości. Jeśli chodzi o kolorystykę, to polecane są odcienie szarości i beżu, ponieważ są one bardzo uniwersalne i doskonale korespondują z nowoczesnym charakterem domu oraz soczystą zielenią ogrodu. Wybór jest naprawdę bogaty.

Możemy postawić na wielkoformatowe płyty, takie jak Polbruk Magna o rozmiarze 100x75 cm lub 50x75 cm i grubości 8 lub 10 cm. Płyta ta posiada gładką fakturę i jest dostępna w trzech tonacjach szarości: nerino, stalowym i bazaltowym oraz w jednym odcieniu beżu – latte.
Nieco mniejszy jest Polbruk Lamell. Pojedynczy element posiada wymiar 40x60 cm. To, co przemawia na korzyść tej płyty, to dwie faktury – gładka i płukana. Przy czym pierwsza z nich występuje aż w sześciu różnych kolorach! Są to szarości, czyli nerino, stalowy, bazaltowy oraz beże, takie jak latte czy ivory, albo przechodzący w kierunku brązu cortado.
W fakturze płukanej dostępny jest ponadto kolor ritmo_d, czyli nieco ciemniejszy odcień szarości.Jeśli zależy nam na płytach nawiązujących do faktur i wyglądu naturalnych surowców, czyli drewna lub kamienia, to warto poświęcić uwagę takim produktom, jak Linea czy Lira. Pierwsza z płyt posiada wymiar 25x75 cm i przypomina fakturą trawertyn, czyli porowatą skałę osadową o dość ekskluzywnym wyglądzie, z której wybudowano m.in. rzymskie Koloseum, Bazylikę św. Piotra w Rzymie albo znajdującą się wokół placu Św. Piotra kolumnadę.
Z kolei Lira to tzw. deska betonowa, czyli płyta do złudzenia przypominająca wyglądem drewno. Co ciekawe, naturalny jest nie tylko sam wygląd prefabrykatu, ale również jego faktura oraz charakterystyczne słoje i pęknięcia, które są w stanie zmylić dotyk. Lira występuje w dwóch „drewnianych” odcieniach – ciemnobrązowym i beżowym oraz w wymiarze 25x75 cm. Opaski niekoniecznie muszą być jednak wykonane w powyższy sposób. Mogą one również stanowić jedną płaszczyznę zbudowaną z samych prefabrykatów betonowych.

Nowoczesna opaska wokół domu - opaska o kształtach plastra miodu

Jednolita płaszczyzna wcale nie musi oznaczać nudnego designu. Doskonałym przykładem na potwierdzenie tej tezy jest opaska ułożona z płyt Polbruk Exa. Płyty te przypominają kształtem plaster miodu lub heksagon, ale w całkowicie nowej formule. Oryginalny i symetryczny kształt nieco zmodyfikowano poprzez pochylenie niektórych krawędzi lub zmianę długości boków. Pozwoliło to uzyskać całkowicie nowy i „świeży” efekt wizualny. Dzięki niemu Exa świetnie wpasowuje się we współczesne trendy, gdzie heksagon przeżywa swój renesans. Znajdziemy go w licznych realizacjach architektonicznych. W tym m.in. na elewacji instytutu naukowego La Trobe w Melbourne czy National Aquatics Center Water Cube,, pływalni wzniesionej specjalnie na igrzyska olimpijskie w Pekinie w 2008 r. Z tego właśnie powodu wykonanie opaski z płyty Exa wydaje się dość ciekawą propozycją. Zwłaszcza, że występuje ona w melanżowych kolorach taupe (beżowo-szary) i folk (jasnoszary), które wręcz doskonale prezentują się w nowoczesnych aranżacjach. Dodatkowym atutem płyt Exa są ciekawe możliwości wykończenia nawierzchni – opaskę wykonaną z tej płyty można zakończyć standardową prostą linią lub zachować kształt płyt i wynikającą z niego oryginalną nieregularność.

Kostka, chodnik wokół domu ułożona w jodełkę

Kolejnym pomysłem na stworzenie atrakcyjnej opaski jest ułożenie jej w jodełkę. I chodzi tu, nie o konkretny format czy kształt płyt, ale o sposób ich układania. Wzór jodełki, podobnie jak heksagon jest niezwykle modny. W jodełkę można ułożyć na przykład kostkę Metrik. Posiada ona wymiar 7x28 cm, grubość 6 cm., gładką fakturę i jest dostępna w czterech opcjach kolorystycznych będących odcieniami szarości. Najjaśniejszym z nich jest Metrik w kolorze „białym”, nieco ciemniejszymi propozycjami są kolory nerino oraz stalowy. Gamę kolorystyczną zamyka kolor bazaltowy idący w kierunku czerni.

Opaska wokół domu jest rozwiązaniem funkcjonalnym chroniącym ściany zewnętrzne budynku, ale może też być elementem dekoracyjnym, który sprawi, że dom będzie prezentować się efektownie, a teren wokół niego nabierze uporządkowanego charakteru. Forma opaski dookoła domu zależy od dostępnej przestrzeni, potrzeb i wyobraźni. Można ograniczyć się do takiej, która będzie spełniać swoją rolę i posiadać szerokość około 40 – 60 cm lub znacznie ją poszerzyć, przekształcić w minichodnik i sprawić, że stanie się nieodłączną i niezwykle atrakcyjną częścią aranżacji.