Czy opaska betonowa wokół domu izoluje od wilgoci?
W Polsce większość właścicieli domów układa wokół nich opaskę z betonu. Czy ten sposób ochrony przed wilgocią rzeczywiście dobrze służy domowi?
Zwyczaj wylewania wokół domu szczelnych betonowych opasek jest u nas tak zakorzeniony, że wahającym się zapewne doradzą je sami wykonawcy. "Będzie porządnie i ładnie wyglądało" - powiedzą i dodadzą jeszcze, że opaska ochroni izolację pionową budynku przed uszkodzeniami, a mury - przed zawilgoceniem. Tymczasem taki monolityczny chodnik utrudnia parowanie wilgoci z gruntu, a sam z czasem pęka, co nie tylko szpeci budynek, ale również może zniszczyć izolację przeciwwilgociową. Skutki będą więc odwrotne do zamierzonych!
Jak zatem należy zagospodarować pas działki przylegający bezpośrednio do budynku?
- Po pierwsze - trzeba pamiętać, że grunt wokół domu osiada przez wiele lat, co może skutkować powstawaniem zagłębień, w których będzie się zatrzymywać woda. Dlatego pas wokół domu (o szerokości co najmniej metra) niezależnie od rodzaju wykończenia, czyli opaski, trzeba zawsze uformować ze spadkiem około 2% na zewnątrz, zapewniającym samoczynny spływ wody.
- Po drugie - dla trwałości każdej opaski duże znaczenie ma przepuszczalność gruntu wokół fundamentów oraz jego odpowiednie zagęszczenie. Po budowie rzadko kiedy pozostaje wokół domu nienaruszona wierzchnia warstwa urodzajnej ziemi, ale jeśli gdzieś jest, trzeba ją koniecznie usunąć i oczywiście nie wolno takiej ziemi użyć do zasypywania fundamentów. Humus nie daje się bowiem zagęścić, a ponadto utrzymuje w sobie wilgoć, co byłoby niekorzystne dla ścian budynku.
- Po trzecie - w odległości metra od ścian budynku nie powinno się sadzić drzew, krzewów ani innych wysokich roślin, które utrudniałyby odparowywanie wilgoci ze ścian fundamentów lub piwnic. Uszkodzić je może również system korzeniowy zbyt blisko posadzonych roślin.
Resztę decyzji w sprawie wykończenia terenu wokół murów należy uzależnić od tego, na jakim gruncie stoi dom.
Dom na gruncie przepuszczalnym
- Jeśli budynek ma szerokie okapy (powyżej 50 cm), nie ma potrzeby zabezpieczania w szczególny sposób gruntu wokół jego murów. Często tworzy się tam pas suchej ziemi, na której nie chce rosnąć nawet trawa, więc prędzej czy później opanowują ją odporne na suszę chwasty. Zważywszy na to, opaskę wykonuje się głównie ze względów estetycznych. Wystarczy podsypka z piasku grubości 3-5 cm i utwardzenie terenu na przykład kostką kamienną lub betonową ułożoną ze spadkiem 2% w kierunku ogrodu. Kolor kostki można dobrać do pozostałych elementów wykończenia budynku - elewacji oraz cokołu.
- W domach bez szerokich okapów najlepiej zastosować opaskę szerokości 50-70 cm usypaną ze żwiru płukanego w warstwie grubości 10-15 cm. Na takim podłożu nie będą rosły chwasty, a nawet jeśli się pojawią, łatwo je będzie wyrwać. Warstwa żwiru nie powinna mieszać się z podłożem, dlatego warto najpierw ułożyć oddzielającą obie warstwy geowłókninę (i wywinąć ją na ściany), a dopiero wtedy nasypać kruszywo. Aby żwir nie rozsypywał się na terenie działki, można go oddzielić od otaczającego gruntu płytami krawężnikowymi.
Opaska żwirowa stanowi bardzo dobre wykończenie budynków otoczonych drenażem. Żwir ułatwia przenikanie wód opadowych do rur drenażowych. Odprowadzana drenażem woda nie zatrzymuje się wokół fundamentów i nie zagraża zawilgoceniem piwnic.
Oprócz płukanego żwiru można na opaski stosować także keramzyt lub kruszywa skalne, na przykład grysy bazaltowe, granitowe lub inne, nietrudno więc dobrać materiał o barwie najlepiej pasującej do elewacji domu.
Dom na gruncie nieprzepuszczalnym
Wokół domu posadowionego na takim gruncie dobrze sprawdzają się opaski z kostki betonowej lub kamiennej albo z kamienia polnego. Po takiej nawierzchni - jeśli ułoży się ją z odpowiednim spadkiem - woda szybko odpłynie z otoczenia budynku, a ta, która wsiąka między kostki czy kamienie, łatwo paruje. Kostkę układa się na podsypce piaskowej grubości co najmniej 10 cm, wyrównanej i zagęszczonej wibratorem. Od strony działki powinno się zakopać krawężniki lub inne elementy uniemożliwiające rozsuwanie się kostki pod wpływem osiadania gruntu, ale nie powinny one wystawać ponad jej powierzchnię, aby nie blokowały spływu wody. Spadek nawierzchni w stronę ogrodu powinien wynosić około 2%.
Opaskę trzeba oddzielić od ściany szczeliną dylatacyjną. W przeciwnym razie mogłaby napierać na ścianę, na przykład pod wpływem mrozu czy chodzenia po niej, a osiadając, niszczyłaby izolację na zewnętrznej powierzchni ściany. Skuteczną dylatacją jest odsunięcie pierwszego rzędu kostki na odległość około 2 cm od ściany budynku i wypełnienie piaskiem powstałej szczeliny.
W pasie wokół domu można również położyć ażurowe płyty betonowe, a w ich otworach zasiać trawę lub posadzić drobne rośliny płożące. Pod płytami trzeba wtedy ułożyć warstwę geowłókniny, aby zapobiec przenikaniu urodzajnej gleby (nasypanej w otwory płyt) do podłoża, a jednocześnie nie utrudnić podsiąkania wody z głębszych warstw i odprowadzania jej ku powierzchni. Jeśli dom ma szerokie okapy, trawa lub inne posadzone wokół niego rośliny będą wymagały systematycznego nawadniania, inaczej wyschną. Najlepsze w tym celu byłoby nawilżanie linią kroplującą. Jak widać, obsadzanie domu roślinami czy utrzymanie tuż pod jego ścianami trawnika jest kłopotliwe. Kto więc woli nie mieć takich kłopotów, może puste przestrzenie ażurowych elementów po prostu wypełnić żwirem w kolorze dobranym do elewacji.
Jak zatem należy zagospodarować pas działki przylegający bezpośrednio do budynku?
- Po pierwsze - trzeba pamiętać, że grunt wokół domu osiada przez wiele lat, co może skutkować powstawaniem zagłębień, w których będzie się zatrzymywać woda. Dlatego pas wokół domu (o szerokości co najmniej metra) niezależnie od rodzaju wykończenia, czyli opaski, trzeba zawsze uformować ze spadkiem około 2% na zewnątrz, zapewniającym samoczynny spływ wody.
- Po drugie - dla trwałości każdej opaski duże znaczenie ma przepuszczalność gruntu wokół fundamentów oraz jego odpowiednie zagęszczenie. Po budowie rzadko kiedy pozostaje wokół domu nienaruszona wierzchnia warstwa urodzajnej ziemi, ale jeśli gdzieś jest, trzeba ją koniecznie usunąć i oczywiście nie wolno takiej ziemi użyć do zasypywania fundamentów. Humus nie daje się bowiem zagęścić, a ponadto utrzymuje w sobie wilgoć, co byłoby niekorzystne dla ścian budynku.
- Po trzecie - w odległości metra od ścian budynku nie powinno się sadzić drzew, krzewów ani innych wysokich roślin, które utrudniałyby odparowywanie wilgoci ze ścian fundamentów lub piwnic. Uszkodzić je może również system korzeniowy zbyt blisko posadzonych roślin.
Resztę decyzji w sprawie wykończenia terenu wokół murów należy uzależnić od tego, na jakim gruncie stoi dom.
Dom na gruncie przepuszczalnym
- Jeśli budynek ma szerokie okapy (powyżej 50 cm), nie ma potrzeby zabezpieczania w szczególny sposób gruntu wokół jego murów. Często tworzy się tam pas suchej ziemi, na której nie chce rosnąć nawet trawa, więc prędzej czy później opanowują ją odporne na suszę chwasty. Zważywszy na to, opaskę wykonuje się głównie ze względów estetycznych. Wystarczy podsypka z piasku grubości 3-5 cm i utwardzenie terenu na przykład kostką kamienną lub betonową ułożoną ze spadkiem 2% w kierunku ogrodu. Kolor kostki można dobrać do pozostałych elementów wykończenia budynku - elewacji oraz cokołu.
- W domach bez szerokich okapów najlepiej zastosować opaskę szerokości 50-70 cm usypaną ze żwiru płukanego w warstwie grubości 10-15 cm. Na takim podłożu nie będą rosły chwasty, a nawet jeśli się pojawią, łatwo je będzie wyrwać. Warstwa żwiru nie powinna mieszać się z podłożem, dlatego warto najpierw ułożyć oddzielającą obie warstwy geowłókninę (i wywinąć ją na ściany), a dopiero wtedy nasypać kruszywo. Aby żwir nie rozsypywał się na terenie działki, można go oddzielić od otaczającego gruntu płytami krawężnikowymi.
Opaska żwirowa stanowi bardzo dobre wykończenie budynków otoczonych drenażem. Żwir ułatwia przenikanie wód opadowych do rur drenażowych. Odprowadzana drenażem woda nie zatrzymuje się wokół fundamentów i nie zagraża zawilgoceniem piwnic.
Oprócz płukanego żwiru można na opaski stosować także keramzyt lub kruszywa skalne, na przykład grysy bazaltowe, granitowe lub inne, nietrudno więc dobrać materiał o barwie najlepiej pasującej do elewacji domu.
Dom na gruncie nieprzepuszczalnym
Wokół domu posadowionego na takim gruncie dobrze sprawdzają się opaski z kostki betonowej lub kamiennej albo z kamienia polnego. Po takiej nawierzchni - jeśli ułoży się ją z odpowiednim spadkiem - woda szybko odpłynie z otoczenia budynku, a ta, która wsiąka między kostki czy kamienie, łatwo paruje. Kostkę układa się na podsypce piaskowej grubości co najmniej 10 cm, wyrównanej i zagęszczonej wibratorem. Od strony działki powinno się zakopać krawężniki lub inne elementy uniemożliwiające rozsuwanie się kostki pod wpływem osiadania gruntu, ale nie powinny one wystawać ponad jej powierzchnię, aby nie blokowały spływu wody. Spadek nawierzchni w stronę ogrodu powinien wynosić około 2%.
Opaskę trzeba oddzielić od ściany szczeliną dylatacyjną. W przeciwnym razie mogłaby napierać na ścianę, na przykład pod wpływem mrozu czy chodzenia po niej, a osiadając, niszczyłaby izolację na zewnętrznej powierzchni ściany. Skuteczną dylatacją jest odsunięcie pierwszego rzędu kostki na odległość około 2 cm od ściany budynku i wypełnienie piaskiem powstałej szczeliny.
W pasie wokół domu można również położyć ażurowe płyty betonowe, a w ich otworach zasiać trawę lub posadzić drobne rośliny płożące. Pod płytami trzeba wtedy ułożyć warstwę geowłókniny, aby zapobiec przenikaniu urodzajnej gleby (nasypanej w otwory płyt) do podłoża, a jednocześnie nie utrudnić podsiąkania wody z głębszych warstw i odprowadzania jej ku powierzchni. Jeśli dom ma szerokie okapy, trawa lub inne posadzone wokół niego rośliny będą wymagały systematycznego nawadniania, inaczej wyschną. Najlepsze w tym celu byłoby nawilżanie linią kroplującą. Jak widać, obsadzanie domu roślinami czy utrzymanie tuż pod jego ścianami trawnika jest kłopotliwe. Kto więc woli nie mieć takich kłopotów, może puste przestrzenie ażurowych elementów po prostu wypełnić żwirem w kolorze dobranym do elewacji.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
</>- Więcej o:
