Wymiary cegły budowlanej

Budowa domu może odbyć się również przy użyciu różnych rodzajów cegieł i pustaków. Wykonuje się z nich zarówno ściany zewnętrzne, działowe oraz nośne, jak i stropy. Zanim kupimy cegły i pustaki ceramiczne, powinniśmy sprawdzić, czy w projekcie jest uwzględniony ich konkretny format. Niektórzy architekci tak rozliczają wymiary ścian, aby zminimalizować konieczność docinania elementów. Zastosowanie się do ich sugestii będzie opłacalne - sprawi, że mniejsze będą straty materiału i ryzyko powstania mostków termicznych.

Wymiary cegły pełnej

Najpopularniejsza w Polsce jest cegła pełna. Wykonuje się ją z mieszanki gliny, piasku i wody, formuje i wypala. Cegły pełne nie mają otworów, ale mogą je mieć - ich łączna powierzchnia nie może przekraczać 10% podstawy i maksymalnej powierzchni otworu 2,0 cm. To cegły o największej wytrzymałości na ściskanie, stosowane przede wszystkim w miejscach, które muszą przenieść największe obciążenia (na przykład słupy lub pierwsze warstwy elewacji) oraz tam, gdzie cegły są widoczne z różnych stron i narażone na zawilgocenie (na przykład górne warstwy w kominie). Wymiary standardowe cegły pełnej (cegły czerwonej, cegły zwykłej) produkowanej w Polce wynoszą 25 x 6,5 x 12 cm (format zwany polskim). Na rynku dostępne są też cegły niemieckie o wymiarach 24 x 11,5 x 7,1 cm oraz ręcznie formowane, które mogą mieć inne wymiary, ale bardzo zbliżone do tradycyjnej cegły pełnej (na przykład 24 x 11,5 x 5,2 cm, 22,8 x 10,8 x 7 cm, 22,8 x 5,4 x 7 cm, 22 x 10,5 x 5,2 cm, 21 x 10 x 6,5 cm, 21 x 10 x 5 cm). Tak niewielki format sprawia, że murowanie jest bardzo pracochłonne i wymaga większego zużycia zaprawy. Dlatego obecnie zwykłe cegły wykorzystuje się najczęściej do budowy kominów (część wewnątrz domu, ponad dachem zazwyczaj stosuje się klinkier).

Jeśli już jesteśmy przy cegle pełnej to warto wspomnieć o cegle dziewiątce. Dawniej typowa cegła miała długość 12 cali. Do uzupełnienia stosowano cegły ¾ tej długości, czyli 9 cali. Stąd wzięła się jej nazwa.

Wymiary cegły drążonej

Cegły drążone - kratówki i dziurawki - wykonuje się tak samo jak cegły pełne z tą różnicą, że mają one otwory o łącznej powierzchni ponad 10% i nie więcej niż 40% powierzchni podstawy. Drążenia w kratówkach są prostopadłe do podstawy i mają kształt rombów. Dziurawki mają dwa lub trzy otwory prostokątne, owalne, okrągłe biegnące wzdłuż podstawy lub pięć-sześć prostopadłych do niej.

Wymiary cegły dziurawki są takie same jak wymiary cegły zwykłej. Wynoszą więc 25 x 12 x 6,5 cm.

Wymiary cegły kratówki podzielono natomiast na cztery na oznaczenia:

·        K1: 25 x 12 x 6,5 cm,

·        K2: 25 x 12 x 14 cm,

·        K3: 25 x 12 x 18,8 cm,

·        K4: 25 x 12 x 22 cm.

Wymiary cegły klinkierowej

Cegła klinkierowa jest produkowana jako pełna lub z otworami. Mają dużą wytrzymałość mechaniczną i niewielką nasiąkliwość (do 6%). Dzięki temu jest trwała i ma bardzo dużą odporność na zabrudzenia i szkodliwe działanie czynników atmosferycznych (szczególnie na niską temperaturę). Stosuje się je nie tylko na elewacje, ale czasem także do murowania ścian działowych we wnętrzach.

Najpopularniejsze są dwa wymiary cegieł:

• RF (nazywany też polskim) - 25 × 12 × 6,5 cm,
• NF - 24 ×11,5 ×7,1 cm.

Asortyment producentów klinkieru nie kończy się na tych dwóch wymiarach. Dostępne są też między innymi takie formaty, jak:

• 29 × 9 × 5,2 cm (wąski i długi LDF),
• 24 × 11,5 × 11,3 cm (wysoki i masywny 2DF),
• 24 x 11,5 x 7,1 cm,
• 20,7 x 9,8 x 5 cm.

Większość z nich jest produkowana na zamówienie.

Wymiary cegły licowej

Cegła licowa jest często mylona z cegłą klinkierową. To jednak dwa inne produkty. Cegła licowa to klasyczna cegła pełna o nasiąkliwości ponad 6% (często od 8 do 18%), ale również mrozoodporna. Ma mniejszą wytrzymałość na ściskanie niż cegła klinkierowa, dlatego nie nadaje się do budowy elementów konstrukcyjnych domu (na przykład słupów podtrzymujących strop). Tego rodzaju cegłę stosuje się przy budowie ścian, murów zewnętrznych, wewnętrznych i murów licowych, ścian osłonowych oraz konstrukcji kominowych. Wymiary cegły licowej wynoszą 25 x 12 x 6,5 cm.

Wymiary cegły szamotowej

Cegła szamotowa jest produkowana z mieszanki zmielonej gliny surowej ze zmieloną i wypaloną wcześniej gliną lub łupkami. Dzięki temu cegła jest ogniotrwała i odporna wysoką temperaturę oraz jej zmiany. Bardzo dobrze też akumuluje ciepło. Stąd nie powinno dziwić jej przeznaczenie – jest stosowana do wykonania kominów, palenisk, pieców i kominków, czyli wszędzie, gdzie konstrukcja jest narażona na kontakt z ogniem.

Cegła szamotowa ma najczęściej wymiary 23 x 11,4 x 6,4 cm lub 25 x 12,4 x 2 cm.

Wymiary pustaków ceramicznych

Oprócz cegieł zwykłych i drążonych na rynku dostępne są również materiały z ceramiki zwykłej i poryzowanej. Te ostatnie powstają przez dodanie do wyrabianej podczas produkcji masy mączki drzewnej lub trocin. Wypalają się one, a w ich miejscu zostają widoczne gołym okiem pory. Otrzymana w ten sposób ceramika ma mniejszą masę i lepszą izolacyjność termiczną niż tradycyjna, ponieważ powietrze wypełniające mikropory jest bardzo dobrym izolatorem.

Wytwarzane z ceramiki elementy są większe niż cegły i nazywa się je pustakami (nie ma więc takiego produktu jak cegła Max lub cegła Porotherm). Pustaki są elementami o średnich i dużych wymiarach, więc potrzeba ich mniej niż cegieł. Pustaki mają różną długość i wysokość, co często jest pomijane przez projektantów jako nieistotne ze względów konstrukcyjnych. Zawsze jednak podają oni szerokość pustaków, od której zależy rodzaj i grubość ściany. I tak pustaki o szerokości 8-12 cm stosuje się do wznoszenia ścian działowych, jako osłonę wieńca stropowego i - rzadziej - na warstwę zewnętrzną ścian trójwarstwowych (wymagają otynkowania). Na ściany wewnętrzne nośne i zewnętrzne z ociepleniem wykorzystuje się pustaki o szerokości 17,5-30 cm. Do budowy ścian zewnętrznych jednowarstwowych (bez ocieplenia) przeznaczone są pustaki o szerokości od 36,5 cm. W domach jednorodzinnych zwykle stosowane są te o szerokości ponad 40 cm.