Ściana dwuwarstwowa na mokro lub sucho
Ściany domu można ocieplić i wykończyć, stosując technologię mokrą lub suchą. Pierwsza polega na nałożeniu tynku cienkowarstwowego, druga - na osłonięciu ocieplenia suchą okładziną montowaną na ruszcie.
Metoda lekka mokra - teraz nazywana BSO, co jest skrótem od "bezspoinowego systemu ocieplenia" - polega na przyklejeniu do ściany (i ewentualnym zamocowaniu także kołkami) płyt materiału izolacyjnego, pokryciu go cienką warstwą zaprawy zbrojącej z siatką, a na koniec - nałożeniu tynku cienkowarstwowego. Gotowy tynk można pomalować farbą elewacyjną, choć nie zawsze jest to konieczne.
Metoda lekka sucha polega na zamocowaniu do ściany drewnianego lub stalowego rusztu; między jego elementami układa się ocieplenie, a następnie do rusztu mocuje okładzinę elewacyjną. Najbardziej popularna to siding winylowy, w którym elewacja wygląda trochę jak wykończona "szalówką" drewnianą i pomalowana farbą kryjącą, ponieważ panele przypominają deski. Długość paneli dochodzi prawie do 400 cm, ich szerokość wynosi od 20 do 30 cm, a grubość - 2 mm.
Oprócz sidingu winylowego można do rusztu mocować także inne rodzaje wykończenia: deski drewniane (droższe i wymagające pracochłonnej konserwacji) oraz okładziny z płyt falistych, włóknocementowych, bitumicznych, z betonu lub ceramiki.
Metoda ocieplania a przygotowanie podłoża
Obydwie metody ocieplania można stosować zarówno w nowych, jak i starych, remontowanych budynkach. Różnią się jednak wymaganiami co do przygotowania powierzchni.
- Lekka mokra. Podłoże, które ma być wykończone tą metodą, musi być bardzo dokładnie przygotowane. Ściany należy oczyścić z luźnych fragmentów tynku, a szpary i nierówności uzupełnić specjalną zaprawą szpachlową. Ze ścian bardzo zniszczonych, z których odpadają fragmenty tynku, należy skuć odspajające się warstwy, po czym ściany pokryć zaprawą i wyrównać. Dopiero do tak przygotowanego podłoża można przyklejać ocieplenie.
- Lekka sucha. Równość podłoża nie ma tak dużego znaczenia (choć jeśli jest to stary zniszczony dom, trzeba skuć obsypujące się tynki). Ewentualne niedokładności powierzchni można zniwelować klinami czy podkładkami podczas układania rusztu.
Wykończenie elewacji a materiał ocieplenia
- Lekka mokra. Tynkować można zarówno ocieplenie ze styropianu, jak i wełny mineralnej. Po okresie, w którym dominowała metoda lekka mokra z użyciem styropianu, na rynku coraz więcej jest systemów ocieplania na mokro wełną mineralną przystosowaną do tynkowania.
- Lekka sucha. Sidingiem można wykończyć zarówno ocieplenie ze styropianu, jak i wełny, jednak styropian występuje w takiej konfiguracji znacznie rzadziej, bo między elementami rusztu wełnę znacznie łatwiej się układa. Styropian jest na to zbyt sztywny, wełna zaś - sprężysta, więc po ułożeniu doskonale wypełnia wolne przestrzenie i dopasowuje się do wszelkich nierówności podłoża.
Montaż ocieplenia i wykańczanie elewacji
- Lekka mokra. Na przyklejoną do ścian (i ewentualnie zamocowaną dodatkowo kołkami) izolację cieplną ze styropianu lub wełny mineralnej nakłada się wyprawę tynkarską. Pierwsza warstwa (grubości 2,5-3,0 mm) to masa klejąca (gotowa do użycia mieszanka) albo zaprawa (do wymieszania z wodą), w którą podczas układania wtapia się siatkę z włókna szklanego. Pasy siatki powinny zachodzić na siebie minimum 10 cm. Po jej wtopieniu w pierwszą warstwę nakłada się kolejną warstwę masy klejącej lub zaprawy tak, by całkowicie pokryła siatkę. Po kilku dniach, gdy masa stwardnieje (i po jej zagruntowaniu, jeśli tak zaleca producent), na ścianę nanosi się tynk cienkowarstwowy.
Wykańczanie domu ocieplanego metodą lekką mokrą jest tym łatwiejsze, im dokładniej ułożono samo ocieplenie. Ważna jest dbałość o detale - właściwa obróbka trudnych miejsc, takich jak np. dolna krawędź ocieplenia, otoczenie okien czy dylatacje, które w ociepleniu powinny przebiegać dokładnie w tych samych miejscach co w konstrukcji budynku.
Producenci zalecają stosowanie kompletnych systemów, w których skład wchodzą wszystkie potrzebne materiały: zaprawy, siatka, kołki do mocowania docieplenia, preparat gruntujący, odpowiednio dobrany tynk, listwy itp. Jeśli się dobiera materiały na własną rękę, nie ma gwarancji, że będą do siebie dopasowane.
Między nakładaniem kolejnych warstw trzeba zachować zalecane przerwy technologiczne. Wykonanie elewacji na domu jednorodzinnym średniej wielkości (ok. 200 m2) zajmuje wykwalifikowanej ekipie 15-20 dni; średni koszt materiałów to 80-90 zł/m2.
- Lekka sucha. Elementy rusztu, między którymi układa się ocieplenie, wykonuje się najczęściej z drewna; powinno to być drewno iglaste, dokładnie zaimpregnowane. Rzadziej stosuje się ruszty metalowe, zwykle dopasowane do konkretnego materiału i stanowiące część systemu ociepleń. Zależnie od planowanego układu paneli sidingu na elewacjach, listwy układa się pionowo (to częściej spotykane rozwiązanie) lub poziomo, zostawiając między nimi 30-40-centymetrowe odstępy. Tylko wtedy, gdy warstwa ocieplenia jest podwójna, listwy układa się w obu kierunkach. Następnie montuje się listwy startowe oraz narożniki i wykonuje obramowania otworów okiennych i drzwiowych. Między listwami rusztu układa się na styk ocieplenie. Jeśli jest to wełna mineralna, przed położeniem sidingu trzeba koniecznie ułożyć wiatroizolację.
Winyl ma znaczną rozszerzalność termiczną, dlatego siding powinno się mocować w taki sposób, by umożliwiać mu ruchy (rozszerzanie się i kurczenie) wywołane zmianami temperatury. W tym celu łączniki (gwoździe lub wkręty) należy mocować pośrodku podłużnego otworu montażowego (znajdującego się w górnej części panelu) i nie dobijać (nie dokręcać) ich do końca.
Wykwalifikowana ekipa może zamontować 60-70 m2 sidingu dziennie, na wykończenie domu o powierzchni ok. 200 m2 (z ociepleniem wełną) trzeba więc 3-4 dni; materiały kosztują średnio 65 zł/m2.
Kiedy można prowadzić prace
- Lekka mokra. Tynkowanie ścian docieplonych metodą lekką mokrą, podobnie jak same roboty dociepleniowe, można wykonywać tylko w okresach, kiedy nie grożą przymrozki. Temperatura powinna być wyższa niż 5°C (ale nie wyższa niż 25°C), pogoda bezdeszczowa i bezwietrzna, a nasłonecznienie - niezbyt intensywne. Niekorzystna jest duża wilgotność powietrza.
Metoda lekka sucha polega na zamocowaniu do ściany drewnianego lub stalowego rusztu; między jego elementami układa się ocieplenie, a następnie do rusztu mocuje okładzinę elewacyjną. Najbardziej popularna to siding winylowy, w którym elewacja wygląda trochę jak wykończona "szalówką" drewnianą i pomalowana farbą kryjącą, ponieważ panele przypominają deski. Długość paneli dochodzi prawie do 400 cm, ich szerokość wynosi od 20 do 30 cm, a grubość - 2 mm.
Oprócz sidingu winylowego można do rusztu mocować także inne rodzaje wykończenia: deski drewniane (droższe i wymagające pracochłonnej konserwacji) oraz okładziny z płyt falistych, włóknocementowych, bitumicznych, z betonu lub ceramiki.
Metoda ocieplania a przygotowanie podłoża
Obydwie metody ocieplania można stosować zarówno w nowych, jak i starych, remontowanych budynkach. Różnią się jednak wymaganiami co do przygotowania powierzchni.
- Lekka mokra. Podłoże, które ma być wykończone tą metodą, musi być bardzo dokładnie przygotowane. Ściany należy oczyścić z luźnych fragmentów tynku, a szpary i nierówności uzupełnić specjalną zaprawą szpachlową. Ze ścian bardzo zniszczonych, z których odpadają fragmenty tynku, należy skuć odspajające się warstwy, po czym ściany pokryć zaprawą i wyrównać. Dopiero do tak przygotowanego podłoża można przyklejać ocieplenie.
- Lekka sucha. Równość podłoża nie ma tak dużego znaczenia (choć jeśli jest to stary zniszczony dom, trzeba skuć obsypujące się tynki). Ewentualne niedokładności powierzchni można zniwelować klinami czy podkładkami podczas układania rusztu.
Wykończenie elewacji a materiał ocieplenia
- Lekka mokra. Tynkować można zarówno ocieplenie ze styropianu, jak i wełny mineralnej. Po okresie, w którym dominowała metoda lekka mokra z użyciem styropianu, na rynku coraz więcej jest systemów ocieplania na mokro wełną mineralną przystosowaną do tynkowania.
- Lekka sucha. Sidingiem można wykończyć zarówno ocieplenie ze styropianu, jak i wełny, jednak styropian występuje w takiej konfiguracji znacznie rzadziej, bo między elementami rusztu wełnę znacznie łatwiej się układa. Styropian jest na to zbyt sztywny, wełna zaś - sprężysta, więc po ułożeniu doskonale wypełnia wolne przestrzenie i dopasowuje się do wszelkich nierówności podłoża.
Montaż ocieplenia i wykańczanie elewacji
- Lekka mokra. Na przyklejoną do ścian (i ewentualnie zamocowaną dodatkowo kołkami) izolację cieplną ze styropianu lub wełny mineralnej nakłada się wyprawę tynkarską. Pierwsza warstwa (grubości 2,5-3,0 mm) to masa klejąca (gotowa do użycia mieszanka) albo zaprawa (do wymieszania z wodą), w którą podczas układania wtapia się siatkę z włókna szklanego. Pasy siatki powinny zachodzić na siebie minimum 10 cm. Po jej wtopieniu w pierwszą warstwę nakłada się kolejną warstwę masy klejącej lub zaprawy tak, by całkowicie pokryła siatkę. Po kilku dniach, gdy masa stwardnieje (i po jej zagruntowaniu, jeśli tak zaleca producent), na ścianę nanosi się tynk cienkowarstwowy.
Wykańczanie domu ocieplanego metodą lekką mokrą jest tym łatwiejsze, im dokładniej ułożono samo ocieplenie. Ważna jest dbałość o detale - właściwa obróbka trudnych miejsc, takich jak np. dolna krawędź ocieplenia, otoczenie okien czy dylatacje, które w ociepleniu powinny przebiegać dokładnie w tych samych miejscach co w konstrukcji budynku.
Producenci zalecają stosowanie kompletnych systemów, w których skład wchodzą wszystkie potrzebne materiały: zaprawy, siatka, kołki do mocowania docieplenia, preparat gruntujący, odpowiednio dobrany tynk, listwy itp. Jeśli się dobiera materiały na własną rękę, nie ma gwarancji, że będą do siebie dopasowane.
Między nakładaniem kolejnych warstw trzeba zachować zalecane przerwy technologiczne. Wykonanie elewacji na domu jednorodzinnym średniej wielkości (ok. 200 m2) zajmuje wykwalifikowanej ekipie 15-20 dni; średni koszt materiałów to 80-90 zł/m2.
- Lekka sucha. Elementy rusztu, między którymi układa się ocieplenie, wykonuje się najczęściej z drewna; powinno to być drewno iglaste, dokładnie zaimpregnowane. Rzadziej stosuje się ruszty metalowe, zwykle dopasowane do konkretnego materiału i stanowiące część systemu ociepleń. Zależnie od planowanego układu paneli sidingu na elewacjach, listwy układa się pionowo (to częściej spotykane rozwiązanie) lub poziomo, zostawiając między nimi 30-40-centymetrowe odstępy. Tylko wtedy, gdy warstwa ocieplenia jest podwójna, listwy układa się w obu kierunkach. Następnie montuje się listwy startowe oraz narożniki i wykonuje obramowania otworów okiennych i drzwiowych. Między listwami rusztu układa się na styk ocieplenie. Jeśli jest to wełna mineralna, przed położeniem sidingu trzeba koniecznie ułożyć wiatroizolację.
Winyl ma znaczną rozszerzalność termiczną, dlatego siding powinno się mocować w taki sposób, by umożliwiać mu ruchy (rozszerzanie się i kurczenie) wywołane zmianami temperatury. W tym celu łączniki (gwoździe lub wkręty) należy mocować pośrodku podłużnego otworu montażowego (znajdującego się w górnej części panelu) i nie dobijać (nie dokręcać) ich do końca.
Wykwalifikowana ekipa może zamontować 60-70 m2 sidingu dziennie, na wykończenie domu o powierzchni ok. 200 m2 (z ociepleniem wełną) trzeba więc 3-4 dni; materiały kosztują średnio 65 zł/m2.
Kiedy można prowadzić prace
- Lekka mokra. Tynkowanie ścian docieplonych metodą lekką mokrą, podobnie jak same roboty dociepleniowe, można wykonywać tylko w okresach, kiedy nie grożą przymrozki. Temperatura powinna być wyższa niż 5°C (ale nie wyższa niż 25°C), pogoda bezdeszczowa i bezwietrzna, a nasłonecznienie - niezbyt intensywne. Niekorzystna jest duża wilgotność powietrza.
- Lekka sucha. Siding można układać w dowolnej porze roku, bo na żadnym etapie robót nie jest wrażliwy na mróz (nie ma żadnych prac mokrych, niepotrzebne też są przerwy technologiczne).
Wygląd elewacji
- Lekka mokra. W systemach BSO stosuje się cienkowarstwowe tynki mineralne albo polimerowe (akrylowe, silikonowe).
Tynki mineralne dostępne są w odcieniach jasnych, pastelowych. Często wykonuje się tynki mineralne białe, później maluje je farbami elewacyjnymi.
Tynki polimerowe są trwalsze i dostępne w kilkuset kolorach; zwykle nie ma potrzeby dodatkowego ich wykańczania farbą.
Tynk nakładać można ręcznie kielnią i pacą lub (jeśli pozwala na to jego konsystencja) - agregatem tynkarskim. Można mu nadać dowolną fakturę; używa się do tego różnego rodzaju wałków, pac i pędzli. Faktura może być gładka, zacierana, ciągniona, rowkowana, drapana, nakrapiana.
- Lekka sucha. Siding winylowy może być gładki albo mieć fakturę imitującą słoje drewna. Od niedawna są też na rynku panele naśladujące bale drewniane. Siding oferowany jest w kilkunastu kolorach - dominują jasne, pastelowe (błękitny, beżowy, kawa z mlekiem, oliwkowy). Producenci sidingu proponują wiele akcesoriów wykonanych z winylu, m.in. podbitkę, gzymsy, pokrywy wentylacyjne. Zastosowanie tych akcesoriów ułatwia estetyczne wykończenie detali.
Konserwacja i naprawy
- Lekka mokra. Jak wszystkie tynki także tynki na ociepleniach mogą w niesprzyjających warunkach (zacienienie, zawilgocenie) porastać glonami, mchem itp. Organizmy te tworzą na elewacjach skupiska zielonkawych, nieregularnych plam. Ze względu na stosunkowo miękkie podłoże tynku (styropian, wełna mineralna) tynki na ociepleniach są też podatne na uszkodzenia mechaniczne (uderzenia ciężkimi przedmiotami, wgniecenia). Dlatego wykończone tynkiem ocieplenie należy co roku dokładnie sprawdzać - czy nie ma ewentualnych uszkodzeń, ubytków, zawilgoceń, zielonych nalotów lub pęknięć, by w porę zająć się naprawą. Co kilka lat elewację trzeba zbadać dokładniej, przede wszystkim pod kątem wytrzymałości mechanicznej oraz zachowania właściwości hydrofobowych i w razie potrzeby tynk pomalować odpowiednią farbą lub substancją hydrofobową.
- Lekka sucha. Elewacje wykończone sidingiem praktycznie nie wymagają konserwacji - są niewrażliwe na wpływ wody i zawilgocenie, nie rozwijają się na nich pleśnie ani mchy. Specjalnie dobrany kształt i konstrukcja połączeń elementów elewacyjnych oraz zastosowanie wiatroizolacji chronią głębsze warstwy ścian przed wnikaniem wilgoci, a przy tym nie utrudniają właściwej ich wentylacji. Sidingu nie trzeba odnawiać ani malować, za to można go zmywać wodą z dodatkiem detergentu, dzięki czemu przybrudzonym ścianom nietrudno przywrócić świeży wygląd. Siding jest odporny na działanie promieni słonecznych i wprawdzie dość łatwo go uszkodzić, ale zniszczone panele można wymienić bez demontowania całej fasady.
Wygląd elewacji
- Lekka mokra. W systemach BSO stosuje się cienkowarstwowe tynki mineralne albo polimerowe (akrylowe, silikonowe).
Tynki mineralne dostępne są w odcieniach jasnych, pastelowych. Często wykonuje się tynki mineralne białe, później maluje je farbami elewacyjnymi.
Tynki polimerowe są trwalsze i dostępne w kilkuset kolorach; zwykle nie ma potrzeby dodatkowego ich wykańczania farbą.
Tynk nakładać można ręcznie kielnią i pacą lub (jeśli pozwala na to jego konsystencja) - agregatem tynkarskim. Można mu nadać dowolną fakturę; używa się do tego różnego rodzaju wałków, pac i pędzli. Faktura może być gładka, zacierana, ciągniona, rowkowana, drapana, nakrapiana.
- Lekka sucha. Siding winylowy może być gładki albo mieć fakturę imitującą słoje drewna. Od niedawna są też na rynku panele naśladujące bale drewniane. Siding oferowany jest w kilkunastu kolorach - dominują jasne, pastelowe (błękitny, beżowy, kawa z mlekiem, oliwkowy). Producenci sidingu proponują wiele akcesoriów wykonanych z winylu, m.in. podbitkę, gzymsy, pokrywy wentylacyjne. Zastosowanie tych akcesoriów ułatwia estetyczne wykończenie detali.
Konserwacja i naprawy
- Lekka mokra. Jak wszystkie tynki także tynki na ociepleniach mogą w niesprzyjających warunkach (zacienienie, zawilgocenie) porastać glonami, mchem itp. Organizmy te tworzą na elewacjach skupiska zielonkawych, nieregularnych plam. Ze względu na stosunkowo miękkie podłoże tynku (styropian, wełna mineralna) tynki na ociepleniach są też podatne na uszkodzenia mechaniczne (uderzenia ciężkimi przedmiotami, wgniecenia). Dlatego wykończone tynkiem ocieplenie należy co roku dokładnie sprawdzać - czy nie ma ewentualnych uszkodzeń, ubytków, zawilgoceń, zielonych nalotów lub pęknięć, by w porę zająć się naprawą. Co kilka lat elewację trzeba zbadać dokładniej, przede wszystkim pod kątem wytrzymałości mechanicznej oraz zachowania właściwości hydrofobowych i w razie potrzeby tynk pomalować odpowiednią farbą lub substancją hydrofobową.
- Lekka sucha. Elewacje wykończone sidingiem praktycznie nie wymagają konserwacji - są niewrażliwe na wpływ wody i zawilgocenie, nie rozwijają się na nich pleśnie ani mchy. Specjalnie dobrany kształt i konstrukcja połączeń elementów elewacyjnych oraz zastosowanie wiatroizolacji chronią głębsze warstwy ścian przed wnikaniem wilgoci, a przy tym nie utrudniają właściwej ich wentylacji. Sidingu nie trzeba odnawiać ani malować, za to można go zmywać wodą z dodatkiem detergentu, dzięki czemu przybrudzonym ścianom nietrudno przywrócić świeży wygląd. Siding jest odporny na działanie promieni słonecznych i wprawdzie dość łatwo go uszkodzić, ale zniszczone panele można wymienić bez demontowania całej fasady.
- Więcej o:
