Ściana z wełną w środku

Ściana warstwowa to układ dwóch warstw muru: wewnętrznej i zewnętrznej, między którymi znajduje się izolacja termiczna oraz - jeśli jest potrzebna - szczelina wentylacyjna, zwana też często pustką powietrzną.

Co od wewnątrz

Warstwą wewnętrzną ściany trójwarstwowej jest odpowiedniej grubości ściana konstrukcyjna (nośna), którą buduje się z materiałów o odpowiednich parametrach wytrzymałościowych, najczęściej - z pustaków lub cegieł ceramicznych, betonu komórkowego, silikatów, drewna lub żelbetu.

Od wewnątrz pomieszczeń ściany warstwowe wykańcza się na przykład tynkiem - gipsowym lub cementowo-wapiennym - albo okładziną z płyt gipsowo-kartonowych; niekiedy zostawia się je w stanie surowym, bez tynkowania.

Co w środku

W środku ściany trójwarstwowej umieszcza się ocieplenie. Najczęściej używanym materiałem termoizolacyjnym jest wełna mineralna w płytach mająca gęstość 50 kg/m3 (a więc o parametrach lepszych niż zalecane 35 kg/m3 i więcej). Do ścian warstwowych producenci polecają płyty: Polterm Uni (ISOVER), Paroc WAS 50 (PAROC), Rockton (ROCKWOOL).

Grubość izolacji zapewniająca spełnienie wymagań cieplnych stawianych ścianom zewnętrznym wynosi od 80 do 150 mm - zależnie od parametrów zastosowanych materiałów. Dlatego płyty wełny mineralnej układa się w jednej lub dwóch warstwach.

Wełna mineralna nie utrudnia przepływu pary wodnej na zewnątrz ścian nośnych, ale jednocześnie jest odporna na zawilgocenie, bo dzięki dodatkowi środków hydrofobowych staje się trudna do zwilżenia i nie chłonie wilgoci z powietrza. Płyty łatwo docinać i dopasowywać do nierównego podłoża i sąsiednich płyt, zatem nawet w izolacji układanej jednowarstwowo łatwo zapobiec powstaniu mostków termicznych. Ponadto wełna mineralna znacznie poprawia właściwości akustyczne ściany i ma tę niewątpliwą zaletę, że jest niepalna.

Uwaga! W technologii trójwarstwowej szczególnie łatwo zmniejszać do minimum współczynnik przenikania ciepła ścian, co ma szczególne znaczenie, kiedy buduje się domy energooszczędne.

Co od zewnątrz

Izolacja termiczna ścian trójwarstwowych osłonięta jest od zewnątrz warstwą elewacyjną (osłonową).

Zadania. Warstwa elewacyjna chroni wewnętrzne warstwy ściany przed opadami, dużymi zmianami temperatury, wiatrem, spalinami oraz uszkodzeniami mechanicznymi.

Materiały. Na warstwę elewacyjną nadają się cegły klinkierowe, licowe, silikatowe, betonowe, z betonu komórkowego lub kamienia naturalnego.

Dylatacje. Silne nagrzewanie się elewacji w lecie powoduje jej znaczne odkształcenia. Dlatego też musi ona mieć zapewnioną możliwość ruchów. W tym celu wykonuje się w niej dylatacje, to znaczy przerwy między dwoma fragmentami muru. Dylatację taką maskuje się specjalną taśmą rozprężną.

Ze względu na znaczne odkształcenia termiczne ściana osłonowa nie może być związana ze ścianą nośną za pośrednictwem wieńców czy nadproży, lecz jedynie kotwami metalowymi. W ścianach ceramicznych odstępy między dylatacjami nie powinny być większe niż 12 m; w pozostałych - 8 m.

Wykończenie. Ściany osłonowe można wykańczać tynkiem dekoracyjnym dobranym do rodzaju ściany. Oczywiście, tynk na elewacje musi być mrozoodporny, wytrzymały na zarysowania i spękania, a także odporny na zawilgocenie i uderzenia. Najczęściej stosuje się zaprawy tynkarskie w postaci przygotowanych fabrycznie mieszanek spoiwa i wypełniaczy mineralnych oraz domieszek poprawiających właściwości użytkowe. Niekiedy przed tynkowaniem trzeba stosować zaprawy wyrównujące, które stanowią podłoże do nanoszenia tynków cienkowarstwowych (takich, jakie układa się na odpowiednio do tego przygotowanym ociepleniu ścian dwuwarstwowych).

Kotwy

Warstwa osłonowa jest mało sztywna, dlatego musi być trwale połączona z warstwą wewnętrzną muru kotwami ze stali nierdzewnej: ocynkowanej, galwanizowanej lub mającej inne zabezpieczenie antykorozyjne. Grubość warstwy osłonowej nie powinna być mniejsza niż 70 mm.

Pionowe odstępy między kotwami powinny wynosić 460 mm, poziome zaś - 500 mm. Odpowiada to liczbie 4,3 kotew na 1 m2 powierzchni ściany, a zatem liczba kotew nie powinna być mniejsza niż 4 szt./m2 ściany. Wzdłuż wszystkich swobodnych krawędzi warstwy osłonowej (np. wokół otworów okiennych, w narożach budynku) trzeba zastosować kotwy dodatkowe.

Do łączenia ścian nośnych z elewacyjnymi można stosować kotwy systemowe wykonane z płaskowników lub gotowych prętów zakończonych łącznikami do szybkiego montażu. Tego typu produkty oferują na przykład firmy HABE, HALFEN, JORDAHL, KOELNER i TROY. Kotwy można też wykonać na budowie - z prętów okrągłych o średnicy od 4 do 6 mm, które zagłębia się w murze przynajmniej na głębokość 50 mm (zalecana głębokość zakotwienia to 60-80 mm). Końcówki takich kotew powinny być też zagięte przynajmniej na 30 mm.

Na kotwy należy zakładać krążki z tworzywa sztucznego z kapinosami. Krążki te dociskają warstwy termoizolacji, a dzięki kapinosom woda skraplająca się na zimnym metalu ścieka w dół szczeliny wentylacyjnej, a nie przemieszcza się wzdłuż kotew i nie zawilgaca izolacji.

Wentylacja wnętrza ściany

Do środka ściany trójwarstwowej może przedostać się wilgoć z wnętrza domu lub woda z zacinającego deszczu. Taka wilgoć może też przemieszczać się wzdłuż kotew z jednej warstwy na drugą. Aby mogła szybko odparować, w ścianach trójwarstwowych ocieplanych wełną mineralną zostawia się po jej zewnętrznej stronie szczelinę powietrzną grubości od 2,5 do 4 cm.

Spód szczeliny oddzielającej warstwę zewnętrzną od ocieplenia powinien znajdować się nie niżej niż 30 cm nad terenem. Od tego miejsca prowadzi się szczelinę w sposób nieprzerwany aż pod dach.

Wentylacja takiej szczeliny jest możliwa, jeśli na dole i na górze ściany elewacyjnej zostawione są otwory o łącznej powierzchni 350-750 mm2 na każdy metr kwadratowy ściany. Otwory powstają dzięki zostawieniu bez wypełnienia co trzeciej pionowej spoiny w co trzeciej lub co czwartej warstwie cegieł. Takie puste spoiny powinny być osiatkowane lub osłonięte specjalnymi kratkami, które zabezpieczają pustkę przed zagnieżdżaniem się owadów.

Coraz częściej zamiast zostawiać puste spoiny, stosuje się specjalne puszki z możliwością regulacji dopływu powietrza do szczeliny wentylacyjnej.

Otwory wentylacyjne wykonuje się też nad i pod otworami okiennymi oraz drzwiowymi.

Jak to się robi?

Ekipa, która stawia ściany, powinna być szczególnie staranna. Oto jej najważniejsze powinności:

Właściwie przechowywać materiały. Materiały na poszczególne warstwy powinny być przechowywane w oryginalnych opakowaniach, tak aby żaden z tych materiałów nie uległ zniszczeniu, zabrudzeniu lub zawilgoceniu, bo tylko wtedy jest pełnowartościowy i nadaje się do wykorzystania.

Zachować dokładność przy układaniu termoizolacji. Poprawność wykonania ściany trójwarstwowej zależy od wielu czynników - na przykład od sposobu układania izolacji, dokładności połączeń płyt izolacyjnych, a także od ewentualnych uszkodzeń izolacji w miejscach przebicia jej kotwami. Płyty z wełny powinny być nacinane w miejscu kotew tak, aby można je było mocno docisnąć do płyt poprzednio ułożonych.

Zapobiegać tworzeniu się mostków. Podczas murowania zaprawa nie powinna przypadkowo spadać w przestrzeń między murem wewnętrznym i zewnętrznym, ponieważ w ten sposób tworzą się mostki termiczne.

W ścianie trójwarstwowej trzeba też zwracać szczególną uwagę na montaż okien. Aby wokół nich nie tworzyły się mostki termiczne, okna umieszcza się w obrębie grubości ocieplenia.

- Jednoetapowo. W murze trójwarstwowym można układać wszystkie jego warstwy równocześnie. Oczywiście wiąże się to z osłanianiem kolejno wznoszonych fragmentów ścian przed zabrudzeniem lub opadami atmosferycznymi.

- Dwuetapowo. Warstwę nośną muruje się z dowolnego materiału, najlepiej od razu mocując w niej kotwy. Izolację i elewację można układać dopiero na etapie wykończenia budynku. Wznoszenie ściany warstwowej w dwóch etapach umożliwia rozłożenie w czasie wydatków na materiały i robociznę.