Dach w kalenicy
W kalenicy powinno się pozostawić szczelinę, umożliwiającą odprowadzenie powietrza spod pokrycia. to samo dotyczy grzbietów, czyli wypukłych naroży. miejsca te są więc potencjalnym źródłem przecieków. Wystarczy drobna nieszczelność i deszczówka zacznie dostawać się pod połać, zawilgacając ocieplenie i więźbę.
Kalenica to najwyższa linia, utworzona w miejscu przecięcia się dwóch przeciwległych połaci dachowych. Dawniej, dopóki przestrzeń pod dachem była nieużytkowa - wykonanie dachu w kalenicy nie sprawiało większych problemów. Napływające z wnętrza domu ciepłe i wilgotne powietrze naturalnie ulatywało przez nieszczelności w pokryciu. Od kiedy jednak poddasza wykorzystywane są jako mieszkalne, a ocieplanie układane jest na całej powierzchni połaci, zabezpieczenie dachu w kalenicy wymaga właściwych rozwiązań.
Przede wszystkim, należy umożliwić odprowadzanie powietrza, które napływa przez otwory pozostawione w okapie, do szczeliny wentylacyjnej pod pokryciem. Wraz z tym powietrzem przemieszcza się para wodna, przenikająca z wnętrza domu. Jeśli nie będzie mogła odparować, wykropli się, a wtedy niemożliwa będzie właściwa wentylacja warstw dachu. Może to doprowadzić do gnicia elementów drewnianej konstrukcji dachu, a w konsekwencji - nawet do jej awarii.
Zapewnienie przepływu powietrza nie oznacza jednak, że dach ma w tym miejscu przeciekać. Pozostawione w kalenicy otwory wylotowe wystarczająco dobrze zabezpieczy przed zawiewaną pod pokrycie wodą opadową właściwie wykonane wstępne krycie dachu i odpowiednie akcesoria dekarskie.
Konstrukcja dachu w kalenicy
Prawidłowa wentylacja i odprowadzanie wilgoci z wnętrza domu odbywa się nie tylko przez kominy i ciągi wentylacyjne, ale także przez szczeliny wentylacyjne, utworzone pomiędzy warstwami dachu. Aby takie szczeliny mogły spełniać swoją funkcję, muszą mieć otwory: przy okapie - wlotowe, a w kalenicy - wylotowe. Właściwą cyrkulację powietrza zapewni w kalenicy otwór o przekroju 0,05% wentylowanej powierzchni dachu - przy czym dla dachów dwuspadowych dotyczy to każdej połaci osobno.
Na przykład, w dachu dwuspadowym na jednej połaci o szerokości 1 m i długości 10 m, efektywny przekrój otworów wylotowych powinien wynosić co najmniej 50 cm2.
Wstępne krycie. Zależnie od rodzaju pokrycia dachowego, warunków klimatycznych oraz decyzji inwestorów, może nim być pełne deskowanie kryte papą lub membrana dachowa (folia wysokoparoprzepuszczalna).
Pełne deskowanie wymaga pozostawienia szczeliny wentylacyjnej pomiędzy nim a ociepleniem. Aby zapewnić wylot powietrza, deskowania nie układa się aż do szczelnego zamknięcia w kalenicy, a papę przecina się wzdłuż niej, umożliwiając w ten sposób przewietrzanie połaci dachu.
Membrana dachowa ma wysoką przepuszczalność, więc bez obaw o zawilgocenie warstwy ocieplenia i konstrukcji dachu układa się ją szczelnie. Sposób wykonania dachu w kalenicy zależy głównie od specyfiki dachu i zaleceń producenta folii dachowej. Zwykle kalenicę przykrywają dwie warstwy membrany. Jej pasy powinny być przełożone przez kalenicę i zachodzić na przeciwną stronę dachu na co najmniej 20 cm. Jeżeli nie jest możliwe wykonanie takiego zakładu, można położyć na kalenicy dodatkowy pas membrany.
Łaty. Po ułożeniu kontrłat o wysokości co najmniej 2,4 cm, które w kalenicy powinny się stykać, przymocowuje się łatę podkalenicową (krawędziową). Jest to łata najwyżej położona na połaci. Aby to zrobić, trzeba najpierw zaznaczyć miejsce jej mocowania. Odległość tej łaty od punktu wierzchołkowego kontrłat zależy od kąta nachylenia połaci i od rodzaju pokrycia dachowego.
Od położenia łaty podkalenicowej zależy wysokość usytuowania łaty kalenicowej. Opiera się ją na uchwytach (wspornikach), których typ dobiera się do rodzaju więźby dachowej.
Jeśli krokwie opierają się na płatwi kalenicowej, stosuje się mocowane do niej uchwyty gwoździowe (wbijane).
Gdy nie ma płatwi kalenicowej, wykorzystuje się uchwyty uniwersalne (nakładane) z odginanymi "łapkami", które przytwierdza się do kontrłat. Obydwa rodzaje mają możliwość regulacji wysokości. Zaleca się, aby maksymalna odległość między uchwytami nie przekraczała 60 cm. Po zamocowaniu uchwytów, układa się w nich łatę kalenicową, którą mocuje się wkrętami.
Akcesoria wentylacyjne
Do zabezpieczenia styku połaci w kalenicy zwykle stosuje się taśmy kalenicowe lub - rzadziej - profile kalenicowe, zwane szczotkami. Te produkty pełnią dwie funkcje - zapewniają wentylację (dzięki perforacji lub szczotkom) i uszczelniają styk połaci. Prawidłowo zastosowane, zabezpieczają przed wnikaniem śniegu lub deszczu pod połać - woda spływa po taśmie lub profilu na pokrycie.
Taśmy kalenicowe wykonuje się głównie z aluminium połączonego z tkaniną; spotykane są także taśmy miedziane i - coraz rzadziej - ołowiane (wycofywane ze względu na szkodliwość ołowiu). Od spodu mają one naniesione pasma kleju butylowego, ułatwiające montaż. Wiąże się z tym bardzo istotna kwestia, o której często się zapomina. Przed ułożeniem taśmy, pokrycie przy kalenicy należy oczyścić z pyłu. Taśmę kalenicową można bowiem kleić jedynie do suchego i pozbawionego brudu pokrycia. W przeciwnym razie klej nie będzie dobrze trzymał, a wtedy przeciekanie dachu jest prawie pewne.
Gąsiory na dachu
Gąsiory to specjalnie uformowane dachówki lub blaszane kształtki, dopasowane do rodzaju pokrycia dachowego. Osłania się nimi styki połaci, zabezpieczając dach przed wodą opadową. Jeśli dach jest wielospadowy i ma więcej niż jedną kalenicę, wtedy w miejscu ich styku montuje się gąsior-łącznik - w zależności od liczby kalenic, jest to trójnik lub czwórnik.
Dawniej układano gąsiory szczelnie na zaprawę; obecnie zaleca się ich mocowanie na sucho. Montaż gąsiorów rozpoczyna się, gdy zostanie ułożone pokrycie dachowe. Gąsiory opiera się wtedy na łacie kalenicowej. Bardzo ważne jest właściwe ustalenie położenia jej górnej krawędzi. Zbyt niskie usytuowanie uniemożliwi osadzenie gąsiorów, a zbyt wysokie spowoduje nieszczelności, przez które mogą przedostawać się nie tylko deszcz i śnieg, ale również owady i ptaki.
Gdy połacie dachowe są dłuższe niż 6-7 m, dla lepszej wentylacji zaleca się ułożenie dachówek wentylacyjnych. Montuje się je w drugim i trzecim rzędzie pokrycia poniżej kalenicy. Zwykle jedna taka dachówka przypada na 13 m2 dachu.
Skośne grzbiety
Naroża (grzbiety) - pochyłe krawędzie dwóch przyległych połaci dachu - wykonuje się bardzo podobnie jak kalenicę. Podstawowa różnica jest jednak taka, że o ile dachówek przy kalenicy szczytowej nie docina się, o tyle przy grzbietach jest to konieczne. W wyniku tego otrzymuje się czasem małe elementy, które wymagają stabilnego zamocowania do łaty specjalną spinką lub drutem.
Przepływ powietrza w grzbietach jest zakłócony z powodu braku wlotów w koszu. Można go usprawnić przez specjalne nacięcia skróconych krokwi (kulawek). Dlatego niezwykle ważne jest, aby pustą przestrzeń między pokryciem dachowym a gąsiorami odpowiednio zwiększyć. Trzeba przy tym uważać, aby zastosowana w tym miejscu taśma lub profil kalenicowy były odpowiednio szerokie.
Kolejna różnica polega na doborze gąsiorów - na krawędziach grzbietów stosowane są gąsiory początkowe, ukształtowane inaczej niż te montowane na początku i końcu kalenicy.
Przede wszystkim, należy umożliwić odprowadzanie powietrza, które napływa przez otwory pozostawione w okapie, do szczeliny wentylacyjnej pod pokryciem. Wraz z tym powietrzem przemieszcza się para wodna, przenikająca z wnętrza domu. Jeśli nie będzie mogła odparować, wykropli się, a wtedy niemożliwa będzie właściwa wentylacja warstw dachu. Może to doprowadzić do gnicia elementów drewnianej konstrukcji dachu, a w konsekwencji - nawet do jej awarii.
Zapewnienie przepływu powietrza nie oznacza jednak, że dach ma w tym miejscu przeciekać. Pozostawione w kalenicy otwory wylotowe wystarczająco dobrze zabezpieczy przed zawiewaną pod pokrycie wodą opadową właściwie wykonane wstępne krycie dachu i odpowiednie akcesoria dekarskie.
Konstrukcja dachu w kalenicy
Prawidłowa wentylacja i odprowadzanie wilgoci z wnętrza domu odbywa się nie tylko przez kominy i ciągi wentylacyjne, ale także przez szczeliny wentylacyjne, utworzone pomiędzy warstwami dachu. Aby takie szczeliny mogły spełniać swoją funkcję, muszą mieć otwory: przy okapie - wlotowe, a w kalenicy - wylotowe. Właściwą cyrkulację powietrza zapewni w kalenicy otwór o przekroju 0,05% wentylowanej powierzchni dachu - przy czym dla dachów dwuspadowych dotyczy to każdej połaci osobno.
Na przykład, w dachu dwuspadowym na jednej połaci o szerokości 1 m i długości 10 m, efektywny przekrój otworów wylotowych powinien wynosić co najmniej 50 cm2.
Wstępne krycie. Zależnie od rodzaju pokrycia dachowego, warunków klimatycznych oraz decyzji inwestorów, może nim być pełne deskowanie kryte papą lub membrana dachowa (folia wysokoparoprzepuszczalna).
Pełne deskowanie wymaga pozostawienia szczeliny wentylacyjnej pomiędzy nim a ociepleniem. Aby zapewnić wylot powietrza, deskowania nie układa się aż do szczelnego zamknięcia w kalenicy, a papę przecina się wzdłuż niej, umożliwiając w ten sposób przewietrzanie połaci dachu.
Membrana dachowa ma wysoką przepuszczalność, więc bez obaw o zawilgocenie warstwy ocieplenia i konstrukcji dachu układa się ją szczelnie. Sposób wykonania dachu w kalenicy zależy głównie od specyfiki dachu i zaleceń producenta folii dachowej. Zwykle kalenicę przykrywają dwie warstwy membrany. Jej pasy powinny być przełożone przez kalenicę i zachodzić na przeciwną stronę dachu na co najmniej 20 cm. Jeżeli nie jest możliwe wykonanie takiego zakładu, można położyć na kalenicy dodatkowy pas membrany.
Łaty. Po ułożeniu kontrłat o wysokości co najmniej 2,4 cm, które w kalenicy powinny się stykać, przymocowuje się łatę podkalenicową (krawędziową). Jest to łata najwyżej położona na połaci. Aby to zrobić, trzeba najpierw zaznaczyć miejsce jej mocowania. Odległość tej łaty od punktu wierzchołkowego kontrłat zależy od kąta nachylenia połaci i od rodzaju pokrycia dachowego.
Od położenia łaty podkalenicowej zależy wysokość usytuowania łaty kalenicowej. Opiera się ją na uchwytach (wspornikach), których typ dobiera się do rodzaju więźby dachowej.
Jeśli krokwie opierają się na płatwi kalenicowej, stosuje się mocowane do niej uchwyty gwoździowe (wbijane).
Gdy nie ma płatwi kalenicowej, wykorzystuje się uchwyty uniwersalne (nakładane) z odginanymi "łapkami", które przytwierdza się do kontrłat. Obydwa rodzaje mają możliwość regulacji wysokości. Zaleca się, aby maksymalna odległość między uchwytami nie przekraczała 60 cm. Po zamocowaniu uchwytów, układa się w nich łatę kalenicową, którą mocuje się wkrętami.
Akcesoria wentylacyjne
Do zabezpieczenia styku połaci w kalenicy zwykle stosuje się taśmy kalenicowe lub - rzadziej - profile kalenicowe, zwane szczotkami. Te produkty pełnią dwie funkcje - zapewniają wentylację (dzięki perforacji lub szczotkom) i uszczelniają styk połaci. Prawidłowo zastosowane, zabezpieczają przed wnikaniem śniegu lub deszczu pod połać - woda spływa po taśmie lub profilu na pokrycie.
Taśmy kalenicowe wykonuje się głównie z aluminium połączonego z tkaniną; spotykane są także taśmy miedziane i - coraz rzadziej - ołowiane (wycofywane ze względu na szkodliwość ołowiu). Od spodu mają one naniesione pasma kleju butylowego, ułatwiające montaż. Wiąże się z tym bardzo istotna kwestia, o której często się zapomina. Przed ułożeniem taśmy, pokrycie przy kalenicy należy oczyścić z pyłu. Taśmę kalenicową można bowiem kleić jedynie do suchego i pozbawionego brudu pokrycia. W przeciwnym razie klej nie będzie dobrze trzymał, a wtedy przeciekanie dachu jest prawie pewne.
Gąsiory na dachu
Gąsiory to specjalnie uformowane dachówki lub blaszane kształtki, dopasowane do rodzaju pokrycia dachowego. Osłania się nimi styki połaci, zabezpieczając dach przed wodą opadową. Jeśli dach jest wielospadowy i ma więcej niż jedną kalenicę, wtedy w miejscu ich styku montuje się gąsior-łącznik - w zależności od liczby kalenic, jest to trójnik lub czwórnik.
Dawniej układano gąsiory szczelnie na zaprawę; obecnie zaleca się ich mocowanie na sucho. Montaż gąsiorów rozpoczyna się, gdy zostanie ułożone pokrycie dachowe. Gąsiory opiera się wtedy na łacie kalenicowej. Bardzo ważne jest właściwe ustalenie położenia jej górnej krawędzi. Zbyt niskie usytuowanie uniemożliwi osadzenie gąsiorów, a zbyt wysokie spowoduje nieszczelności, przez które mogą przedostawać się nie tylko deszcz i śnieg, ale również owady i ptaki.
Gdy połacie dachowe są dłuższe niż 6-7 m, dla lepszej wentylacji zaleca się ułożenie dachówek wentylacyjnych. Montuje się je w drugim i trzecim rzędzie pokrycia poniżej kalenicy. Zwykle jedna taka dachówka przypada na 13 m2 dachu.
Skośne grzbiety
Naroża (grzbiety) - pochyłe krawędzie dwóch przyległych połaci dachu - wykonuje się bardzo podobnie jak kalenicę. Podstawowa różnica jest jednak taka, że o ile dachówek przy kalenicy szczytowej nie docina się, o tyle przy grzbietach jest to konieczne. W wyniku tego otrzymuje się czasem małe elementy, które wymagają stabilnego zamocowania do łaty specjalną spinką lub drutem.
Przepływ powietrza w grzbietach jest zakłócony z powodu braku wlotów w koszu. Można go usprawnić przez specjalne nacięcia skróconych krokwi (kulawek). Dlatego niezwykle ważne jest, aby pustą przestrzeń między pokryciem dachowym a gąsiorami odpowiednio zwiększyć. Trzeba przy tym uważać, aby zastosowana w tym miejscu taśma lub profil kalenicowy były odpowiednio szerokie.
Kolejna różnica polega na doborze gąsiorów - na krawędziach grzbietów stosowane są gąsiory początkowe, ukształtowane inaczej niż te montowane na początku i końcu kalenicy.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
