Jak wykonać kosz dachowy?

Każde połączenie dwóch połaci schodzących się pod kątem mniejszym niż 180°, jest miejscem szczególnie narażonym na powstawanie nieszczelności, przez które deszcz i topniejący śnieg mogą przedostać się do wnętrza domu. Dotyczy to nie tylko skomplikowanych dachów wielospadowych, ale również prostych dwuspadowych, urozmaiconych zadaszonymi lukarnami. Na styku takich połaci tworzy się rodzaj rynny, czyli kosz.

Najmniejszym problemem w tym załamaniu są gromadzące się takie zanieczyszczenia, jak liście, igliwie czy gałęzie, które - jeśli nie będą systematycznie usuwane - mogą stać się podłożem dla kolejnych okazów zieleni.

Największym zagrożeniem dla kosza jest woda spływająca z obydwu przylegających do siebie połaci. Jeśli nie zostanie ona we właściwy sposób odprowadzona do rynien i rur spustowych lub znajdzie na swojej drodze choćby najmniejszą szczelinę, dach może zacząć przeciekać.

Kosz wymaga więc wyjątkowo starannego wykonania. Obróbka kosza dachowego? Na układane w nim obróbki blacharskie - nazywane rynną koszową - należy użyć trwałego materiału i ukształtować go w odpowiedni sposób. Niezwykle ważne są również właściwe przygotowanie podłoża i mocowanie rynny koszowej. Im szczelniej to zrobimy, tym mniejsze ryzyko wystąpienia przecieków.

Obróbki osłaniające kosz wykonuje się przed ułożeniem pokrycia dachowego. Wcześniej jednak konieczne jest odpowiednie przygotowanie podłoża (podkładu).

Podkład. Jego rodzaj należy dostosować do długości kosza, kąta nachylenia dachu, wielkości połaci oraz strefy obciążenia śniegiem (przeciętnych opadów śniegu). Zwykle wykonuje się podkłady z kilku desek koszowych zamocowanych do krokwi koszowej i skróconych krokwi (kulawek). Deskowanie kosza dachowego powinno być nieco szersze niż rynna koszowa. Na nim układa się wysokoparoprzepuszczalną folię dachową (membranę). Jej pas rozwija się najpierw w koszu - od okapu do kalenicy, później - na przylegających do załamania połaciach. Dopiero wtedy mocuje się kontrłaty, a do nich łaty, najlepiej w zagęszczonym rozstawie.

Rynna koszowa. Arkusze blachy odpowiednio wymierza się, przycina i formuje, dopasowując do kształtu kosza. Dekarze nazywają te czynności trasowaniem.

Szerokość kosza dachowego? Rynna powinna mieć taką szerokość, aby po ułożeniu była wsunięta pod pokrycie dachowe przynajmniej 25 cm z obu stron. Wtedy woda nie będzie przelewała się ponad brzegami rynny i nie będzie przedostawała się pod pokrycie. Przy długich, płaskich koszach zapobiega się temu, odginając do góry na około 2-3 cm boczne krawędzie blachy.

Niezwykle ważne jest mocowanie rynny koszowej. Nie wolno do tego stosować gwoździ ani wkrętów! Przytwierdza się ją do łat za pomocą specjalnych klamer (zwanych haftrami lub żabkami).

Ten etap kończy się przyklejeniem wzdłuż bocznych krawędzi kosza gąbek uszczelniających, które zostaną zasłonięte pokryciem dachowym. Gąbki zapobiegną zawiewaniu pod pokrycie śniegu i zanieczyszczeń.

Pokrycie dachowe. Po zamocowaniu rynny koszowej, układa się pokrycie dachowe. Przy koszu elementy - dachówki lub arkusze - odpowiednio przycina się i mocuje do łat spinkami lub klamrami. Choć tak byłoby najłatwiej, w żadnym razie nie można ich przybijać gwoździami do desek koszowych. W ten sposób można jedynie przedziurawić membranę w obrębie kosza, przez co stanie się on nieszczelny.

Podczas układania pokrycia dachowego, szczególnej uwagi wymaga szczelina, jaka tworzy się wzdłuż osi kosza. Nie powinna ona być zbyt wąska, ponieważ zimą może doprowadzić do zatamowania spływu wody przez nagromadzony w koszu śnieg i lód. Wtedy jest bardzo prawdopodobne, że podczas odwilży woda przedostanie się pod pokrycie dachowe mimo uszczelnienia obróbki.

Rynna koszowa jest elementem, którego wymiana jest dosyć kłopotliwa. Z tego względu najlepiej, by został wykonany z materiału o trwałości zbliżonej do pokrycia dachowego. Najpopularniejszym, bo najtrwalszym zabezpieczeniem kosza, jest wykonanie obróbki z blachy stalowej ocynkowanej, cynkowo-tytanowej, miedzianej lub aluminiowej. Ten ostatni materiał, jeśli jest powlekany, dostępny jest w wielu kolorach (niemal całej palety RAL), dzięki czemu łatwo go dopasować do pokrycia dachowego.

Z tych materiałów dekarze mogą wykonać rynnę koszową tradycyjnie, na budowie, docinając i łącząc poszczególne pasy blachy od okapu do kalenicy, czyli zgodnie z kierunkiem spływu wody. Można jednak użyć systemowych elementów oferowanych wraz z pokryciem dachowym. Mamy wtedy pewność, że obróbka będzie miała odpowiednią szerokość i sztywność. Łatwiej też dopasować jej kolor do barwy pokrycia.

Tradycyjną obróbkę z blachy można zastąpić gotowym elementem z plisowanej i obustronnie malowanej blachy aluminiowej. Powierzchnię takiej rynny koszowej zabezpiecza się folią przed mechanicznymi uszkodzeniami podczas transportu i montażu. Taką obróbkę - dzięki fabrycznemu przygotowaniu linii gięcia - można formować, dopasowując ją dokładnie do kształtu kosza bezpośrednio na dachu, bez użycia dodatkowych narzędzi.

Materiał obróbki blacharskiej i sposób jej zamocowania mają bardzo duży wpływ na trwałość i szczelność kosza. Wiele jednak zależy od kwalifikacji dekarzy. To od ich wiedzy i umiejętności zależy ostatecznie jakość wykonania tego elementu dachu.

Na jednym dachu może być nawet kilka koszy, które łączą się ze sobą. Trzeba wiedzieć, jaką zamontować obróbkę z blachy, jak poprawnie przyciąć i zamocować elementy pokrycia dachowego (każdy jego rodzaj układa się inaczej) oraz czym uszczelnić miejsce styku dwóch takich załamań dachu. Ich wykonanie wymaga więc bardzo dużej wiedzy i doświadczenia. Błędy, które wynikają z braku przygotowania dekarskiego (a często też z pośpiechu), uwidaczniają się z czasem, a ich naprawa może naprawdę drogo kosztować.