Dach z blachy - ważne miejsca w układaniu

Największa sztuka w tym, by zapewnić szczelność całej połaci, a zarazem nie utrudnić przewietrzania jej spodniej strony, oraz by nie zablokować możliwości ruchów arkuszy, które na przemian rozgrzewane i chłodzone, stale rozszerzają się i kurczą.

Mocowanie blach

Pierwszy potencjalny problem to sposób wzajemnego łączenia arkuszy lub zwojów blach oraz ich mocowania do poszycia dachu. Trzeba pamiętać, że arkusze blachy zmieniają wymiary pod wpływem temperatury. W upalny dzień blacha może rozgrzać się do 75oC, nocą - ochłodzić do -35oC. Proporcjonalnie do tych wahań zmieniają się wymiary blachy. Mocowanie nie powinno utrudniać związanych z tym ruchów arkuszy. Groziłoby to bowiem rozszczelnieniem i uszkodzeniami pokrycia (szczególnie wrażliwe na błędy mocowania są pokrycia z blach płaskich układanych ze zwojów, bo wstęgi mają długość równą całej połaci dachu). Tak samo ważna jak ta swoboda ruchów jest szczelność wzajemnych połączeń blachy oraz trwałość jej mocowania do poszycia.

- Blachy płaskie. Łączy się je między sobą na rąbki pojedyncze lub podwójne, zaginając krawędzie obu arkuszy. Do mocowania blach płaskich do poszycia dachu służą specjalne uchwyty - haftry (czasem zwane też żabkami lub łapkami). Umożliwiają przesuwanie się blach względem podłoża; bez tego w pokryciu powstawałyby naprężenia powodujące deformację arkuszy, a wskutek tego - rozszczelnianie się, a nawet odrywanie pokrycia.

Niektóre nowoczesne blachy płaskie mają podłużne otwory w bocznej wypustce arkuszy; wkręt mocuje się w środku otworu i nie dokręca go zbyt mocno. Zapewnia to swobodę ruchu blachy wzdłuż osi otworu.

- Blachodachówka. Rozszerzalność, która stanowi utrudnienie w układaniu blach płaskich, nie zagraża szczelności pokryć z blach dachówkowych. Mają one poprzeczne przetłoczenia pozwalające na ruchy blach pod wpływem temperatury bez naruszania szczelności połączeń.

Arkusze mocuje się do łat nierdzewnymi albo ocynkowanymi wkrętami samogwintującymi z podkładką metalową i uszczelką z gumy EPDM. Wkręt jest właściwie dokręcony, jeśli uszczelka wystaje spod niego na szerokość 1 mm. Zbyt mocne dokręcanie wkrętów może powodować zniszczenie uszczelek i powstanie nieszczelności.

Wentylacja spodniej powierzchni pokrycia

- Z blach płaskich. Blachy te układa się na deskowaniu pełnym lub ułożonym z odstępami wynoszącymi 2-5 cm. Deskowanie z przerwami jest lepsze, zapewnia bowiem swobodną cyrkulację powietrza pod pokryciem, a to z kolei umożliwia osuszanie blachy oraz usuwanie na zewnątrz wilgoci pochodzącej ze skroplin (na spodzie blachy łatwo skrapla się para). Brak wentylacji spodniej strony pokrycia blaszanego mógłby doprowadzić do trwałego zawilgocenia desek, a w konsekwencji - do rozwoju grzybów oraz pleśni.

Uwaga! Deskowanie pod pokrycie koszy i innych miejsc, którymi może płynąć woda, zawsze należy wykonać na styk, bez odstępów.

Wentylację spodu pokrycia z blachy płaskiej można też zapewnić, układając między poszyciem dachu a arkuszami blachy specjalną trójwarstwową matę. Jej górna warstwa, zbudowana ze splątanych włókien, zapewnia ciągłą wentylację blachy, a jednocześnie tłumi odgłosy deszczu. Pozostałe dwie warstwy chronią poszycie przed zawilgoceniem skroplinami skapującymi z blachy i zapewniają odprowadzenie pary, która przedostała się do tych warstw z wnętrz budynku.

Uwaga! Mata jest konieczna, gdy deskowanie pod blachę płaską wykonano na styk, bez przerw. Nie jest potrzebna na poszyciu ażurowym, zapewniającym wentylację spodu blach.

- Z blachodachówki. Blachodachówkę mocuje się do poziomo ułożonych łat, przybitych - co bardzo ważne - nie bezpośrednio do krokwi, lecz do kontrłat biegnących z góry do dołu wzdłuż pochyłości dachu na warstwie wstępnego krycia. Kontrłaty zapewniają swobodny przepływ powietrza od okapu do kalenicy - zabiera ono ze sobą parę wodną, która inaczej skraplałaby się na spodzie blachy. Krople, którym mimo to uda się zebrać i oderwać od blachy, spływają po folii w dół, wzdłuż kontrłat.

W przestrzeni utworzonej dzięki układowi kontrłat i łat powinno stale płynąć powietrze, poruszające się od okapu ku kalenicy. W tym celu trzeba zapewnić odpowiednią ilość otworów wlotowych - w okapie dachu, oraz wylotowych - pod gąsiorami kalenicowymi. W niektórych miejscach trzeba montować dodatkowe elementy wspomagające przepływ powietrza pod pokryciem (np. w obrębie długich połaci tam, gdzie wskutek przecięcia przestrzeni powietrznej kominem tworzyłyby się obszary zamknięte "na głucho").

Obróbki

Woda spływająca po dachu wnika we wszystkie szczeliny, jakie napotka na swojej drodze. Dlatego wszystkie miejsca przejścia różnych elementów przez dach oraz brzegi pokrycia dachu trzeba zabezpieczyć obróbkami z blachy płaskiej. Muszą one być przygotowane i zamocowane bardzo starannie, bo jeśli woda dostanie się pod nieszczelną obróbkę, nie będzie mogła łatwo odparować, a zatem będzie długo zalegać pod pokryciem. Najlepiej zamawiać gotowe obróbki, przygotowane na wymiar. Oto miejsca, gdzie są niezbędne.

Kosze. Kosze to miejsca połączeń połaci dachu, schodzących się pod kątem mniejszym niż 180°. Do koszy spływa woda z przylegających do siebie części dachu, dlatego trzeba je uszczelnić szczególnie starannie. Arkusze blachy, którymi będzie wyłożony kosz, łączy się na rąbki podwójne, zagięte zgodnie z kierunkiem spływu wody. Zakład pod blachą dachówkową powinien wynosić co najmniej 15 cm. Układanie pasa koszowego rozpoczyna się do okapu w kierunku kalenicy. Po rozłożeniu blachy dopasowuje się ją do kształtu kosza. Górną krawędź pasa dopasowuje się do kształtu kalenicy, a dolną - przylegającą do rynny - równolegle do okapu.

Obróbka okapu, czyli blacha osłonowa dachowo-rynnowa (pas nadrynnowy). Układa się ją z ok. 10-centymetrowymi zakładami. W jej styku z blachą dachówkową można zastosować profilowaną uszczelkę. Tak wykonana obróbka zabezpiecza drewniany okap dachu przed wilgocią i jednocześnie kieruje wodę opadową do rynny.

Obróbka wiatrownicy. Jej wysokość uzależniona jest od wysokości grzbietu fali. Obróbka blacharska powinna licować z górną powierzchnią blachy dachówkowej.

Kominy. Kolejne trudne miejsce to połączenia kominów z pokryciem z blachy. Stosuje się tam kołnierze, które po pierwsze mają ochronić kominy przed spływającą po dachu wodą deszczową, a po drugie - zakryć szczeliny między kominem a podkładem. Kołnierze te są to pasy blachy, zagięte pod odpowiednim kątem, połączone na odpowiednie zakłady z blachą pokryciową - lutowane albo na rąbki podwójne.

Wywietrzniki. Ich zadaniem jest wentylowanie przestrzeni między pokryciem z blachy a warstwą wstępnego krycia. Mają uniwersalne kołnierze, które łatwo dopasować do różnych profili blach; przykręca się je do blachy pokryciowej.

Kominki wentylacyjne. Ich zadaniem jest wyprowadzanie ponad dach zanieczyszczonego powietrza z budynku. Dostępne są różne typy kominków, z kołnierzami wyprofilowanymi do konkretnej blachodachówki - dlatego kupując kominek, należy podać rodzaj blachy (np. niska fala, wysoka fala). Mocuje się je do blachy pokryciowej wkrętami, uszczelniając jednocześnie kołnierz za pomocą uszczelniacza, zazwyczaj dołączanego do zestawu.