Czapki i daszki do ogrodzeń

Jak każda budowla w naszym klimacie, słupy ogrodzeniowe są narażone na deszcz, śnieg, wiatr i mróz, a także na niszczące działanie zmian temperatury. W ogrodzeniach ze słupami murowanymi najmniej odporne na takie warunki są spoiny między cegłami. Wprawdzie z pionowych płaszczyzn murów woda szybko spływa, ale na poziomych długo zatrzymuje się między cegłami, zanim wyschnie, często tam zamarzając i rozsadzając zaprawę. Dlatego spoiny w słupach murowanych szybko się wykruszają, a wskutek tego i cegły ulegają stopniowemu niszczeniu. Aby temu zapobiec, słupy murowanych ogrodzeń nakrywa się różnego rodzaju daszkami, gotowymi czapkami lub wykańcza specjalnymi cegłami kształtowymi, najczęściej z klinkieru. Nakrycia chroniące słupy przed szkodliwym oddziaływaniem wody mogą być z różnych materiałów: betonowe, ceramiczne, a nawet drewniane, ale zawsze muszą pasować do słupów.

Jaki słup, takie nakrycie

Murowane słupy ogrodzeniowe mają najczęściej po cztery cegły w każdej warstwie. Jeśli powstały z elewacyjnych cegieł klinkierowych, nie tynkuje się ich i taki nieotynkowany słup ma wymiary 38×38 cm, 36,5×36,5 cm lub 32×32 cm (półtorej cegły położonej płasko). Słupy ze zwykłej cegły pełnej (o wymiarach 25×12×6 cm) po otynkowaniu będą miały wymiary około 41×41 cm.

Uwaga! Cegły, zarówno klinkierowe, jak i pełne, są różnej wielkości. Prawie każda firma produkuje cegły o nieco innych wymiarach.

Słupy z kamienia mają zazwyczaj wymiary podobne do wymiarów słupów ceglanych; najczęściej są na planie kwadratu o boku 40-50 cm, rzadziej mają przekrój prostokąta o bokach: 40-50 cm lub 50-60 cm.

Daszki

Jeśli budynek pokryty jest dachówką lub gontem, słupy ogrodzenia dobrze jest nakryć daszkami z tego samego materiału. Czasem na słupach ogrodzeń widuje się daszki z łupka kamiennego lub nawet wiórów osikowych. Dzięki wspólnym akcentom takie ogrodzenie zwykle dobrze pasuje do domu, a jego kształt, forma i barwa nie są zbyt konkurencyjne w stosunku do architektury budynku.

Na daszki nie poleca się tylko tych materiałów pokryciowych, które choć doskonale sprawdzają się na dachu budynku, z bliska wyglądają mniej atrakcyjnie (jak np. dachówki bitumiczne).

Kształt

Daszki mogą być jedno- lub dwuspadowe. Choć czasem stosuje się daszki płaskie, nie są one godne polecenia, bo nie spełniają swego najważniejszego zadania, jakim jest możliwie szybkie odprowadzanie wody ze szczytu słupa. Ponieważ nakrycie powinno wystawać poza jego ścianki, dobrze do tego celu nadają się dachówki. Po ułożonych ze spadkiem dachówkach oraz innych odpowiednio wysuniętych daszkach woda spływa i skapuje, nie zaciekając na ściany słupów. Z wysunięciem nie należy jednak przesadzać, by dachówki nie były narażone na uszkodzenia i nie wyglądały nienaturalnie: daszek typowego słupa o wymiarach 38×38 cm powinien mieć wysięg nie większy niż 8 cm.

Materiały

Dachówki. Na dwuspadowy daszek najczęściej używa się czterech lub sześciu dachówek (np. esówki, holenderki czy marsylki). Na daszki z karpiówki potrzeba więcej dachówek, zwłaszcza gdy będą ułożone w koronkę. Takie daszki wyglądają lepiej na grubszych słupach.

Gonty. Gontem drewnianym, deskami lub połówkami żerdzi wykańcza się zazwyczaj ogrodzenia, które mają drewniane przęsła, albo wówczas gdy budynek na posesji jest także kryty gontem. W innych sytuacjach takie ogrodzenie może razić; trzeba się też liczyć z tym, że daszki z drewna są mniej trwałe i trzeba je konserwować. Ale... ładnie wyglądają - zwłaszcza w krajobrazie wiejskim lub na Podhalu, gdzie gonty stanowią od dawna tradycyjny materiał pokryciowy.

Nietypowe pokrycia. Wióry osikowe czy łupek kamienny podobnie jak gonty powinno się stosować tylko wtedy, gdy również dach budynku kryty jest takim materiałem.

Gotowe czapki

Dobra nakrywa powinna chronić przed ściekaniem wody z czapki na ściany słupa - musi więc nie tylko wystawać poza ich lico (jak daszek), ale mieć także odpowiednio uformowany spód. Ze względu na to, że nie jest on pochyły jak w daszku, lecz poziomy, musi mieć przy brzegu kapinos, dzięki któremu krople wody odrywają się od brzegu czapki, a nie ściekają po murze.

Dawniej nakrywy, czyli czapki nakrywające murowane słupy ogrodzeniowe, wykonywało się przeważnie z betonu, w deskowaniu. Deskowanie musiało być zrobione precyzyjnie, zwłaszcza gdy czapka miała mieć specjalnie ukształtowane brzegi, np. podcięcia i profilowania zapobiegające ściekaniu wody na słup.

Dziś ten sposób wykonywania nakryć uchodzi za zbyt pracochłonny (zwłaszcza gdy ogrodzenie jest długie), dlatego przeważnie stosuje się betonowe albo ceramiczne nakrycia gotowe - mrozoodporne, estetyczne i trwałe. Mają odpowiednio wykonane brzegi i z góry określony wysięg, bo są zawsze przystosowane do konkretnego wymiaru słupów. Nakrywa słupa często stanowi element całego systemu ogrodzeń oferowanego przez producenta; pozioma podstawa nakrywy zawsze więc pasuje do takiego "systemowego" słupa.

Kształt

W sprzedaży są rozmaite czapki (czterospadowe, dwuspadowe, jednospadowe) przystosowane do różnych wymiarów słupów.

- Czterospadowe są najpopularniejsze, najczęściej mają kwadratową podstawę, ale dostępne są także prostokątne.

- Dwuspadowe przeznaczone są głównie na mury ogrodzeniowe różnej grubości: 12 cm, 19 cm, 25 cm, 38 cm - ale ponieważ produkuje się drążone albo pełne (końcowe), nadają się też na słupy ogrodzeniowe. Nakrywę składa się wtedy z trzech lub czterech elementów, z których skrajne powinny być pełne.

- Jednospadowe są przeznaczone do przykrywania murów ogrodzeniowych, dlatego używa się ich rzadziej i raczej do przykrywania cieńszych słupów.

Materiały

Gotowe nakrycia słupów mogą być wykonane z różnych materiałów.

- Ceramiczne produkowane są w rozmaitych kolorach - od białego po czarny; mogą być błyszczące (pokryte szkliwem) lub matowe (nieszkliwione). Najpopularniejsze są nakrywy w tradycyjnych odcieniach klinkieru - od czerwieni po brąz.

- Betonowe pasują do słupów z różnych materiałów, ale najczęściej są elementami gotowych słupów prefabrykowanych (). Czasem mają powierzchnię z płukanego grysu kamiennego, który nadaje im ładną fakturę i kolor.

Nakrycia z cegieł kształtowych

Słupy murowane najprościej wykończyć gotowymi kształtkami, które wymiarami pasują do cegieł użytych do wymurowania słupów. Są one ładne i bardzo trwałe, ale pod warunkiem że spoiny między poszczególnymi elementami takiego nakrycia będą starannie wypełnione.

- Kształtki klinkierowe. Producenci klinkieru oferują kompletne zestawy materiałów ogrodzeniowych, których elementy doskonale do siebie pasują. Są mrozoodporne, o niskiej nasiąkliwości, mogą mieć różne kolory i kształty.

- Inne kształtki. Oprócz klinkieru dostępne są też cegły kształtowe (w zestawach z cegłami elewacyjnymi do ogrodzeń) z innych materiałów, np. z mielonego łupka kamiennego (wyrób nazywany ekoklinkierem). Ekoklinkier jest mrozoodporny; można go kupić w kilku kolorach.

Dostępne są też prefabrykowane przykrycia murów, które mają złożoną budowę: rdzeń nośny z odpornego na wilgoć betonu oraz zewnętrzną warstwę ceramiczną. Warstwa zewnętrzna takiego elementu sprawia, że nakrycie słupa wygląda jak ceramiczne, a wypełnienie betonowe chroni przed wnikaniem wilgoci pod spoiny łączące poszczególne elementy.

Klinkier bez plam;

Gdy zdarza się zabrudzić zaprawą licowe powierzchnie kształtek czy cegieł, murarze często mówią "to się zmyje kwasem". Nie należy na to pozwalać - murowanie słupów powinno być bardzo staranne, bo zabrudzony klinkier trudno odczyścić.

Czyszczenie cegieł kwasami czy jakimikolwiek żrącymi preparatami niszczy ich powierzchnię, a więc zmniejsza trwałość.

Najlepiej korzystać z gotowych zapraw do murowania klinkieru, do których dodaje się wody (tylko tyle, by zaprawa uzyskała konsystencję ugotowanej na sypko kaszy, gdyż wtedy rzadko dochodzi do zanieczyszczenia lica klinkieru, a ewentualne plamy dają się bez śladu zetrzeć). Po ułożeniu kształtek spoiny powinno się wypełnić zaprawą do spoinowania (szczególnie dokładnie należy to zrobić na powierzchniach o niewielkim spadku). Wprawdzie można sobie ułatwić pracę, używając tylko jednej zaprawy (specjalnie przeznaczonej do murowania i jednoczesnego spoinowania, w kilku kolorach), ale niektórzy wykonawcy to odradzają.





Uwaga na kapinosy

Kupując nakrywy na słupy ogrodzeniowe, sprawdź, czy mają uformowany od spodu kapinos - wgłębienie zapewniające bezpieczne skapywanie wody deszczowej. Jeśli nakrywy nie mają kapinosa, woda będzie z nich spływać na słupy i zawilgacać je.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>