Boisko w ogrodzie
Mam dużą działkę, którą na razie zagospodarowałem tylko obok domu. Mimo to już teraz muszę poświęcić temu niewielkiemu przecież ogrodowi całkiem sporo czasu, co skutecznie zniechęca mnie do jego powiększania. Ponieważ zdecydowanie wolę uprawiać sport niż pielęgnować rośliny, postanowiłem na pozostałym terenie urządzić boisko. Nie wiem jednak, jakie mu nadać wymiary, aby było możliwie uniwersalne? Z czego najlepiej zrobić nawierzchnię? Jerzy Borkowski, Płock
1. Jakie wymiary nadać boisku w ogrodzie?
2. Z czego wykonać nawierzchnię?
3. Czym wyznaczyć linie pola do gry?
4. Czy pod boiskiem powinno się wykonać drenaż?
5. Jak konserwować boisko?
1. Wymiary boiska
Prywatne boisko nie musi mieć rozmiarów wymaganych do oficjalnych gier (zresztą nawet w nomenklaturze sportowej też przewiduje się boiska o mniejszych rozmiarach). Aby jednak było przystosowane do konkretnych gier, nie powinno być mniejsze niż podano w tabeli poniżej.
Minimalne rozmiary boisk
Zmniejszenie wymiarów boiska odpowiednio do wielkości działki nie oznacza wcale pogorszenia warunków do gry. Najczęściej i tak nie będą na nim grać zespoły w pełnych składach, jak w oficjalnych meczach. Poza tym na przydomowym boisku stosuje się często uproszczone zasady gry, aby mogły w niej uczestniczyć dzieci, a nawet osoby starsze. Uprawianie sportu w ogrodzie ma bowiem służyć zdrowiu i kondycji, a to, że boisko nie będzie pełnowymiarowe, nie ma dla osiągnięcia tego celu żadnego znaczenia.
2. Rodzaje nawierzchni
Trawiasta. Ma wiele zalet: jest łatwa do samodzielnego wykonania oraz korzystna ze względów zdrowotnych dla człowieka - nad murawą utrzymuje się wyższa zawartość tlenu, umiarkowana wilgotność i temperatura. Wadą tej nawierzchni jest wrażliwość na zbyt intensywne deptanie, bo nawet dobrze założony i pielęgnowany trawnik sportowy ulegnie zniszczeniu, jeśli będzie użytkowany więcej niż 4-8 godzin w tygodniu.
Nawierzchnia trawiasta (zwłaszcza na korcie tenisowym) powinna mieć podbudowę z tłucznia, a czasem także drenaż. Zawsze należy nadać jej 0,5% spadku, który zapewni odprowadzenie wody po dużych opadach.
Ziemna. Jest to najtańsza i najprostsza do wykonania nawierzchnia na boisko. Grunt trzeba oczyścić z kamieni oraz innych zanieczyszczeń, wyrównać, nadać mu odpowiednie spadki i zagęścić. Aby poprawić właściwości mechaniczne takiej nawierzchni, można dodać do warstwy wierzchniej materiału, który zależnie od potrzeb zwiększy jej przepuszczalność (piasek) lub spoistość (glina).
Żwirowo-tłuczniowa. Ma właściwości podobne do nawierzchni ziemnej, przewyższa ją jednak tym, że łatwiej odprowadzane są z niej wody opadowe, bo jest wykonana na podbudowie z tłucznia (15 cm) i klińca (10-12 cm). Na wierzchu rozkłada się 2-3-centymetrową warstwę żwiru i sortowanego piasku; materiał ten nie powinien zawierać dodatków pylistych, na przykład piasku ilastego lub kruszyw ze skał łatwo ścieralnych.
Ziemno-żwirowo-tłuczniowa. Łączy cechy nawierzchni gruntowej ze żwirowo-tłuczniową. Na podbudowie z tłucznia (15 cm) i klińca (10-12 cm) wykonuje się 2-5-centymetrową warstwę nośną ze zwięzłego, lekko gliniastego gruntu.
Z betonu asfaltowego. Nawierzchnię z asfaltu z dodatkiem grysu o uziarnieniu 3-5 mm oraz mączki kamiennej układa się na podbudowie z betonu klasy B10 lub z tłucznia i klińca. Pracę tę trzeba powierzyć wyspecjalizowanej firmie, która dysponuje odpowiednim sprzętem. Nawierzchni trzeba nadać spadek od 0,5 do 1%, aby nie zatrzymywała się na niej woda. Czasem trzeba wykonać również odwodnienie liniowe na obrzeżach boiska.
Chociaż boisko z taką nawierzchnią nie najlepiej prezentuje się w ogrodzie, jest funkcjonalne, trwałe, niezbyt kosztowne i łatwo się je naprawia.
2. Z czego wykonać nawierzchnię?
3. Czym wyznaczyć linie pola do gry?
4. Czy pod boiskiem powinno się wykonać drenaż?
5. Jak konserwować boisko?
1. Wymiary boiska
Prywatne boisko nie musi mieć rozmiarów wymaganych do oficjalnych gier (zresztą nawet w nomenklaturze sportowej też przewiduje się boiska o mniejszych rozmiarach). Aby jednak było przystosowane do konkretnych gier, nie powinno być mniejsze niż podano w tabeli poniżej.
Minimalne rozmiary boisk
| Gra | długość×szerokość boiska |
| tenis ziemny | 23,77×8,23 m |
| siatkówka tradycyjna i plażowa | 14×6 m |
| badminton | 13,4×6,1 m |
| minigolf | 3 do 6 pól o wymiarach 6,25×0,9 m z kołem o promieniu od 0,7 do 0,9 m |
| ringo | 11,88×5,18 m |
| tenis stołowy | 8,8×5,5 m |
Zmniejszenie wymiarów boiska odpowiednio do wielkości działki nie oznacza wcale pogorszenia warunków do gry. Najczęściej i tak nie będą na nim grać zespoły w pełnych składach, jak w oficjalnych meczach. Poza tym na przydomowym boisku stosuje się często uproszczone zasady gry, aby mogły w niej uczestniczyć dzieci, a nawet osoby starsze. Uprawianie sportu w ogrodzie ma bowiem służyć zdrowiu i kondycji, a to, że boisko nie będzie pełnowymiarowe, nie ma dla osiągnięcia tego celu żadnego znaczenia.
2. Rodzaje nawierzchni
Trawiasta. Ma wiele zalet: jest łatwa do samodzielnego wykonania oraz korzystna ze względów zdrowotnych dla człowieka - nad murawą utrzymuje się wyższa zawartość tlenu, umiarkowana wilgotność i temperatura. Wadą tej nawierzchni jest wrażliwość na zbyt intensywne deptanie, bo nawet dobrze założony i pielęgnowany trawnik sportowy ulegnie zniszczeniu, jeśli będzie użytkowany więcej niż 4-8 godzin w tygodniu.
Nawierzchnia trawiasta (zwłaszcza na korcie tenisowym) powinna mieć podbudowę z tłucznia, a czasem także drenaż. Zawsze należy nadać jej 0,5% spadku, który zapewni odprowadzenie wody po dużych opadach.
Ziemna. Jest to najtańsza i najprostsza do wykonania nawierzchnia na boisko. Grunt trzeba oczyścić z kamieni oraz innych zanieczyszczeń, wyrównać, nadać mu odpowiednie spadki i zagęścić. Aby poprawić właściwości mechaniczne takiej nawierzchni, można dodać do warstwy wierzchniej materiału, który zależnie od potrzeb zwiększy jej przepuszczalność (piasek) lub spoistość (glina).
Żwirowo-tłuczniowa. Ma właściwości podobne do nawierzchni ziemnej, przewyższa ją jednak tym, że łatwiej odprowadzane są z niej wody opadowe, bo jest wykonana na podbudowie z tłucznia (15 cm) i klińca (10-12 cm). Na wierzchu rozkłada się 2-3-centymetrową warstwę żwiru i sortowanego piasku; materiał ten nie powinien zawierać dodatków pylistych, na przykład piasku ilastego lub kruszyw ze skał łatwo ścieralnych.
Ziemno-żwirowo-tłuczniowa. Łączy cechy nawierzchni gruntowej ze żwirowo-tłuczniową. Na podbudowie z tłucznia (15 cm) i klińca (10-12 cm) wykonuje się 2-5-centymetrową warstwę nośną ze zwięzłego, lekko gliniastego gruntu.
Z betonu asfaltowego. Nawierzchnię z asfaltu z dodatkiem grysu o uziarnieniu 3-5 mm oraz mączki kamiennej układa się na podbudowie z betonu klasy B10 lub z tłucznia i klińca. Pracę tę trzeba powierzyć wyspecjalizowanej firmie, która dysponuje odpowiednim sprzętem. Nawierzchni trzeba nadać spadek od 0,5 do 1%, aby nie zatrzymywała się na niej woda. Czasem trzeba wykonać również odwodnienie liniowe na obrzeżach boiska.
Chociaż boisko z taką nawierzchnią nie najlepiej prezentuje się w ogrodzie, jest funkcjonalne, trwałe, niezbyt kosztowne i łatwo się je naprawia.
Ceglana. Wymaga przygotowania koryta o głębokości 20-30 cm, w którym układa się 5-centymetrową warstwę z tłucznia kamiennego lub ceglanego frakcji 70 mm. Po zagęszczeniu pokrywa się ją 10-15-centymetrową warstwą z drobnoziarnistego tłucznia kamiennego (bardzo dobry jest kliniec) lub ceglanego (frakcje 8-16 mm). Następnie rozkłada się 10-centymetrową warstwę mieszanki o następującym składzie: 80% grysu ceglanego lub porfirowego o średnicy ziaren 3 mm i 20% mielonych wapieni i gliny. Na wierzchu rozsypuje się centymetrową warstwę miału pochodzącego z zastosowanego grysu ceglanego. Każdą warstwę należy na mokro wałować lub zagęścić ciężkimi zagęszczarkami.
Z tworzyw sztucznych. Obecnie uważa się je za najlepsze, bo są sprężyste, mają doskonałą przyczepność i wytrzymałość mechaniczną, a ponadto tłumią hałas. Elementy prefabrykowane z tworzywa sztucznego można układać samodzielnie na utwardzonym podłożu z tłucznia lub zlecić wykonanie całej usługi wyspecjalizowanej firmie.
3. Linie boiska
Linie pola do gry na boisku wyznacza się przy użyciu różnych materiałów, dostosowanych do rodzaju nawierzchni.
4. Drenaż nawierzchni
Jeśli działka położona jest na terenie, gdzie wody gruntowe utrzymują się wysoko, prace przy budowie boiska należy rozpocząć od wykonania drenażu.
Jeśli planuje się nawierzchnię ceglaną, drenaż trzeba zrobić niezależnie od warunków wilgotnościowych w gruncie. W tym celu należy wykopać kanały odwadniające i rozłożyć w nich perforowane rury drenarskie. Rury układa się ze spadkiem (od 0,02 do 5%) na podsypkach piaskowo--żwirowych. Tym samym materiałem wypełnia się przestrzeń wokół rur, aż do wysokości około 30 cm, licząc od powierzchni gruntu. Długość i gęstość rozłożenia rur powinien dobrać specjalista, który uwzględnia przy tym przepuszczalność gleby i szybkość przepływu wody przez rury.
Wodę zebraną przez sieć drenażu odprowadza się do cieków otwartych lub do sieci kanalizacyjnej.
5. Konserwacja boiska
Podstawowe czynności, jakie trzeba wykonywać, jeśli chcemy by boisko nam długo służyło, to podlewanie i zagęszczanie wierzchniej warstwy. Nie dotyczy to nawierzchni z betonu asfaltowego i tworzywa sztucznego.
Podlewanie. Nawierzchnię trawiastą podlewamy nie rzadziej niż trawnik ozdobny, a pozostałe (ceglane, ziemne, żwirowo-tłuczniowe) z taką częstotliwością, by nawierzchnia nie pyliła. Odpowiednią wilgotność podłoża najłatwiej utrzymać z zastosowaniem automatycznego systemu nawadniania. Podlewanie ręczne wymagać będzie czasu i systematyczności, a więc jest kłopotliwe.
Wałowanie. Do zagęszczania (wałowania) boiska potrzebny jest walec 200-400 kg - ręczny lub spalinowy samojezdny. Zagęszczanie płyty boiska trzeba wykonywać kilka razy w sezonie, dlatego najlepiej kupić odpowiedni walec. Można też zlecić wykonanie takiej usługi firmie konserwującej ogród lub wypożyczyć walec w wypożyczalni sprzętu budowlanego. Nawierzchnie trawiaste również wymagają wałowania, jednak robimy to rzadziej: wtedy, gdy widoczne są nierówności w nawierzchni. Zabieg należy przeprowadzać, gdy grunt jest mocno wilgotny, bo wtedy nie spowoduje uszkodzenia trawy.
Renowacja nawierzchni trawiastej. Nawierzchnia z trawy wymaga co pewien czas renowacji w miejscach najintensywniej użytkowanych. Polega to na wycięciu zniszczonego fragmentu murawy i wstawieniu tej samej wielkości kawałka darni pozyskanego w innej części ogrodu. Po takiej naprawie nie należy co najmniej dwa tygodnie korzystać z boiska, aby korzenie trawy mogły dobrze wrosnąć w podłoże. Jesienią można przeprowadzić renowację przez dosianie trawy. Powinna urosnąć i zagęścić się, zanim w następnym roku rozpocznie się sezon do gry.
Konserwacja ogrodzenia. Boisko, a zwłaszcza kort tenisowy, jest często oddzielone od reszty ogrodu ogrodzeniem. Jeżeli wykonano je z siatki metalowej niepowlekanej, koniecznie trzeba ją co parę lat pomalować.
Z tworzyw sztucznych. Obecnie uważa się je za najlepsze, bo są sprężyste, mają doskonałą przyczepność i wytrzymałość mechaniczną, a ponadto tłumią hałas. Elementy prefabrykowane z tworzywa sztucznego można układać samodzielnie na utwardzonym podłożu z tłucznia lub zlecić wykonanie całej usługi wyspecjalizowanej firmie.
3. Linie boiska
Linie pola do gry na boisku wyznacza się przy użyciu różnych materiałów, dostosowanych do rodzaju nawierzchni.
| Nawierzchnia | Zaznaczanie linii boiska |
| ziemna, żwirowo-tłuczniowa, ziemno-żwirowo-tłuczniowa, ceglana | sproszkowaną kredą |
| trawiasta, ceglana | wkopanym paskiem z tworzywa |
| z betonu asfaltowego, z tworzyw sztucznych | farbą syntetyczną |
| z tworzyw sztucznych | białym tworzywem wklejonym w elementy podczas produkcji |
Jeśli działka położona jest na terenie, gdzie wody gruntowe utrzymują się wysoko, prace przy budowie boiska należy rozpocząć od wykonania drenażu.
Jeśli planuje się nawierzchnię ceglaną, drenaż trzeba zrobić niezależnie od warunków wilgotnościowych w gruncie. W tym celu należy wykopać kanały odwadniające i rozłożyć w nich perforowane rury drenarskie. Rury układa się ze spadkiem (od 0,02 do 5%) na podsypkach piaskowo--żwirowych. Tym samym materiałem wypełnia się przestrzeń wokół rur, aż do wysokości około 30 cm, licząc od powierzchni gruntu. Długość i gęstość rozłożenia rur powinien dobrać specjalista, który uwzględnia przy tym przepuszczalność gleby i szybkość przepływu wody przez rury.
Wodę zebraną przez sieć drenażu odprowadza się do cieków otwartych lub do sieci kanalizacyjnej.
5. Konserwacja boiska
Podstawowe czynności, jakie trzeba wykonywać, jeśli chcemy by boisko nam długo służyło, to podlewanie i zagęszczanie wierzchniej warstwy. Nie dotyczy to nawierzchni z betonu asfaltowego i tworzywa sztucznego.
Podlewanie. Nawierzchnię trawiastą podlewamy nie rzadziej niż trawnik ozdobny, a pozostałe (ceglane, ziemne, żwirowo-tłuczniowe) z taką częstotliwością, by nawierzchnia nie pyliła. Odpowiednią wilgotność podłoża najłatwiej utrzymać z zastosowaniem automatycznego systemu nawadniania. Podlewanie ręczne wymagać będzie czasu i systematyczności, a więc jest kłopotliwe.
Wałowanie. Do zagęszczania (wałowania) boiska potrzebny jest walec 200-400 kg - ręczny lub spalinowy samojezdny. Zagęszczanie płyty boiska trzeba wykonywać kilka razy w sezonie, dlatego najlepiej kupić odpowiedni walec. Można też zlecić wykonanie takiej usługi firmie konserwującej ogród lub wypożyczyć walec w wypożyczalni sprzętu budowlanego. Nawierzchnie trawiaste również wymagają wałowania, jednak robimy to rzadziej: wtedy, gdy widoczne są nierówności w nawierzchni. Zabieg należy przeprowadzać, gdy grunt jest mocno wilgotny, bo wtedy nie spowoduje uszkodzenia trawy.
Renowacja nawierzchni trawiastej. Nawierzchnia z trawy wymaga co pewien czas renowacji w miejscach najintensywniej użytkowanych. Polega to na wycięciu zniszczonego fragmentu murawy i wstawieniu tej samej wielkości kawałka darni pozyskanego w innej części ogrodu. Po takiej naprawie nie należy co najmniej dwa tygodnie korzystać z boiska, aby korzenie trawy mogły dobrze wrosnąć w podłoże. Jesienią można przeprowadzić renowację przez dosianie trawy. Powinna urosnąć i zagęścić się, zanim w następnym roku rozpocznie się sezon do gry.
Konserwacja ogrodzenia. Boisko, a zwłaszcza kort tenisowy, jest często oddzielone od reszty ogrodu ogrodzeniem. Jeżeli wykonano je z siatki metalowej niepowlekanej, koniecznie trzeba ją co parę lat pomalować.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
