Obudowa instalacji płytami gipsowo-kartonowymi

Liczba instalacji, jakie potrzebne są we współczesnym domu, stale się zwiększa. Jeszcze nie tak dawno wystarczały instalacje: elektryczna, wodna i kanalizacyjna. Potem w większości nowo budowanych domów oczywistą potrzebą stało się centralne ogrzewanie. Teraz przybywa w domach przewodów potrzebnych do domowej elektroniki: systemu alarmowego, telewizji, komputerów i ostatnio - także do kina domowego. Zapobiegliwi inwestorzy coraz częściej rozprowadzają też w domu przewody instalacji nawiewno-wywiewnej, wiedzą bowiem, że wentylacja mechaniczna jest nie tylko najskuteczniejsza, ale też pozwala odzyskiwać ciepło z usuwanego powietrza.

Rozbudowaną sieć kanałów wentylacyjnych do odprowadzania zużytego powietrza i doprowadzania go do pomieszczeń wykonuje się zazwyczaj z giętkich, grubych rur aluminiowych. Takie 16-centymetrowe przewody niełatwo ukryć w ścianach i stropach. Podobne rury stosuje się też do rozprowadzania po domu ciepłego powietrza z kominka.

W budynkach z nieużytkowym poddaszem grube rury wentylacyjne można prowadzić właśnie w tej niewykorzystanej przestrzeni. Wszystkie, których nie da się ukryć w ten sposób, wymagają obudowy. W całej Europie i za oceanem najczęściej wykonuje się ją z płyt gipsowo-kartonowych.

Montaż profili

W wyznaczonych miejscach do podłogi, ścian, sufitu mocuje się profile do przytwierdzania obudowy z płyt, używając do tego kołków rozporowych do szybkiego montażu. Kołki te służą do mocowania profili do konstrukcji stropów (do podłogi i sufitu) oraz do ścian. Pod kołek trzeba wywiercić w podłożu otwór o takiej samej jak on średnicy i głębokości nieco większej niż jego długość. Jego rdzeń przypomina wkręt do drewna, ale nie wkręca się go, lecz wbija młotkiem.

Przytwierdzanie płyt

Płyty mocuje się do zamontowanych profili wkrętami z charakterystycznym nacięciem krzyżowym.

Do wkrętów powinno się używać specjalnych wkrętarek, które samoczynnie się wyłączają, gdy tylko łeb wkrętu zostanie zagłębiony w płycie 0,2 mm poniżej płaszczyzny kartonu. Jedynie takie osadzenie wkrętów umożliwia później ich dokładne zaszpachlowanie.

Wykańczanie narożników

Gdy wszystkie płyty obudowy są zamocowane, trzeba wygładzić narożniki wewnętrzne i zewnętrzne.

Szpachlowanie połączeń. Jest niezbędne do zamaskowania połączeń płyt oraz wkrętów użytych do ich mocowania, czyli do wyrównywania i wygładzania powierzchni suchej zabudowy. Masami przeznaczonymi do szpachlowania uzupełnia się też ewentualne ubytki oraz naprawia uszkodzenia krawędzi płyt, a także mocuje profile narożnikowe. Masy szpachlowe są to zazwyczaj suche mieszanki gipsowe, które zarabia się wodą - choć niektóre dostępne są w postaci past gotowych do użycia.

Styki płyt osłania się specjalnymi taśmami, które najczęściej zatapia się w masie szpachlowej. Na rynku dostępne są trzy rodzaje taśm:

- papierowa perforowana - z grubego papieru z mikroperforacją poprawiającą przyleganie do masy szpachlowej. Często na środku szerokości taśmy znajduje się przetłoczenie ułatwiające jej zgięcie podczas wykańczania narożników wewnętrznych;

- z włókniny szklanej - tkana z nici szklanych, wyglądem przypominająca fizelinę krawiecką;

- samoprzylepna z włókna szklanego - w postaci siateczki, którą przykleja się do płyty.

Mocowanie profili narożnikowych. Zatapia się je w masach szpachlowych, podobnie jak taśmę papierową czy z włókna szklanego. A oto najczęściej stosowane akcesoria z tej grupy:

- narożnikowa taśma papierowa z dwoma paskami blachy aluminiowej - szczególnie przydatna do wykańczania narożników, w których płaszczyzny przecinają się pod kątem innym niż prosty;

- narożniki z blachy aluminiowej - do wykańczania wypukłych styków płyt;

- narożniki plastikowe - do wykańczania nadproży łukowych i innych krawędzi krzywoliniowych, na przykład nadproży łukowych.

Wykończenie powierzchni

Przed malowaniem lub naniesieniem powłoki zewnętrznej płyty gipsowo-kartonowe należy zagruntować. Środek gruntujący trzeba dostosować do rodzaju wykończenia, którym mogą być:

- wodne farby emulsyjne (akrylowe, lateksowe, winylowe),

- tynki strukturalne (ze sztucznych żywic),

- farby olejne oraz alkidowe,

- lakiery poliuretanowe oraz epoksydowe,

- tapety papierowe, winylowe i tekstylne,

- okładziny ceramiczne.

Uwaga! Płyt gipsowo-kartonowych nie wolno wykańczać farbami wapiennymi ani na bazie szkła wodnego. Dyspersyjne farby silikatowe można stosować jedynie wówczas, gdy producent farby informuje o tym na etykiecie, ale pod warunkiem dokładnego przestrzegania jego zaleceń.

Na powierzchniach płyt gipsowo-kartonowych, które przez dłuższy czas narażone są na działanie światła, mogą wystąpić przebarwienia pomalowanej powierzchni. Przebarwieniu płyt można zapobiec przez ich zagruntowanie odpowiednim środkiem (włącznie z fragmentami szpachlowanymi).