Płyty gipsowo-kartonowe - fantazyjnie z płyt

Zastosowanie płyt gipsowo-kartonowych pozwala na prawie nieograniczoną inwencję twórczą i realizację nawet najbardziej fantazyjnych pomysłów. Przestrzeń da się tak zaaranżować, że możliwe jest przygotowanie wnęk do zamocowania przesuwnych drzwi szaf czy podziałów imitujących duże regały na książki. Taka zabudowa jest jednorodna, uniwersalna, łamie konwencje sztampowych mebli z katalogu, a przy tym jest tańsza od tradycyjnych półek i szafek.

Proste ściany i płaskie sufity

Z płyt gipsowo-kartonowych najłatwiej wykonać blaty, proste ściany działowe lub wnęki podzielone półkami. Ścianki mogą być dowolnie ukształtowane, a rozmieszczenie i wielkość półek dostosowane do ich przeznaczenia - więcej miejsca trzeba zaplanować na telewizor i sprzęt grający, mniej na płyty, książki i drobiazgi. Warto jednak wiedzieć, że konstrukcja półek, na których będą stać ciężkie rzeczy, musi być odpowiednio wzmocniona.

Płyty gipsowo-kartonowe pozwalają też dowolnie kształtować powierzchnię sufitu. Bez problemu można obniżyć sufit nad całym pomieszczeniem, a także uzyskać "wyspy" z podświetleniami. Trzeba przy tym pamiętać, że wytrzymałość sufitu podwieszanego na obciążenie nie jest duża i nie można na nim zawiesić na przykład ciężkiego żyrandola. Lekkie oprawy oświetleniowe i szyny zasłon można mocować do sufitów z płyt gipsowo-kartonowych za pomocą uniwersalnych kołków rozporowych, kołków rozprężnych i kołków sprężynowych. Ciężkie przedmioty (np. duże oprawy oświetleniowe) wiesza się na uchwytach zamontowanych bezpośrednio do stropu.

Uwaga! Decydując się na wykonanie konstrukcji z płyt gipsowo-kartonowych w łazience, należy stosować tylko płyty impregnowane fabrycznie. Jeżeli będzie to ścianka dzieląca salon kąpielowy bądź toaletę od części mieszkalnej, należy zbudować solidniejszą izolację akustyczną z wełny mineralnej oraz osłonić ją od strony wewnętrznej folią paroizolacyjną.

Łuki i fale z płyt

Z płyt gipsowo-kartonowych można kształtować najróżniejsze krzywizny, pod warunkiem że wygina się je tylko w jednej płaszczyźnie. Znacznie ułatwiają to specjalne rodzaje płyt i profili stalowych. Dzięki ich zastosowaniu zarówno ściany, jak i sufity mogą być formowane w łuki i fale.

Wszyscy polscy producenci płyt gipsowo-kartonowych mają w swojej ofercie płytę przeznaczoną "do gięcia" o grubości 6,0 lub 6,5 mm. Płyty gipsowo-kartonowe są materiałem bardzo plastycznym i łatwo dają się formować, dlatego powierzchnie krzywoliniowe można też wykonywać ze standardowych płyt grubości 9,5 i 12,5 mm - zależy to tylko od promienia krzywizny. Jeśli ze względu na spore zakrzywienie projektowanych płaszczyzn nie da się użyć płyt grubości 12,5 mm, a równocześnie ze względów wytrzymałościowych pojedyncze płyty grubości 6 mm byłyby zbyt słabe, można zastosować poszycie z dwóch warstw płyt połączonych klejem gipsowym.

Płyty gipsowo-kartonowe można giąć, stosując jeden z następujących sposobów.

Gięcie płyt na sucho. Bez wcześniejszego przygotowania płyt przystępuje się do pokrywania rusztu z odpowiednio zagęszczonymi profilami. Metoda ta jest stosowana głównie do płyt 6 mm lub przy formowaniu łuków o dużych promieniach. Gięcie wykonuje się przez jednostronne nacinanie powierzchni zwykłej płyty piłami tarczowymi o szerokości ostrza około 2 mm. Nacięcie przebiega przez prawie całą grubość płyty - jedynie karton po stronie przeciwnej jest nienaruszony. Rozstaw nacięć zależy od promienia krzywizny, do którego dana płyta jest przewidziana, i wynosi minimalnie 20 mm. Niestety, wytrzymałość elementów z naciętych płyt jest zdecydowanie mniejsza niż wykańczanych płytami giętymi na mokro.

Gięcie płyt z jednostronnie zwilżonym kartonem. Karton zwilża się od strony wewnętrznej krzywizny bezpośrednio przed przykręceniem płyt do rusztu metodą natrysku pistoletem malarskim lub "malując" pędzlem ławkowcem. Ze względu na chłonność gipsu należy bezpośrednio po zwilżeniu układać płytę na ruszcie, powoli naginając ją do kształtu krzywizny rusztu.

Gięcie płyt wcześniej lekko nasączonych wodą z wilgotnym rdzeniem gipsowym. Przygotowanie płyt polega na ułożeniu stosu płyt i umieszczeniu między płytami wilgotnej tkaniny, na przykład juty. Metoda ta wymaga doświadczenia od wykonawcy i przeprowadzenia wcześniejszych prób, ponieważ trzeba tak dobrać ilość wody, aby karton nie odklejał się od rdzenia gipsowego, a wytrzymałość nawilżonej płyty umożliwiała przeniesienie jej ze stosu w miejsce montażu. W tej metodzie należy obchodzić się z płytami bardzo ostrożnie. Poprzez nawilżenie płyta traci około 50% swojej wytrzymałości w stanie suchym. Pojedynczą płytę musi przenosić kilka osób. Nie należy unosić płyty ze stosu, trzymając ją za narożnik, gdyż jest prawie pewne, że zostanie on odłamany.

Uwaga! Na mokro można wyginać płyty zwykłe (typu A i typu F), nie nadają się natomiast do tego płyty impregnowane (typu H2 i FH2).

Gięcie płyt wcześniej uformowanych. Ta metoda polega na przygotowaniu płyt o wymaganej krzywiźnie przez nasączenie ich wodą, ułożenie na szablonie, dociśnięcie do szablonu i odczekanie na wyschnięcie. Szablon powinien być ażurowy, aby ułatwić odparowanie wody z rdzenia gipsowego. Aby przyspieszyć wykonanie kompletu wcześniej uformowanych płyt, można zapewnić nadmuch ciepłego powietrza na formowaną płytę. W tej metodzie nie wywołuje się żadnych naprężeń w momencie mocowania wyprofilowanej już płyty do rusztu.

Ściany krzywoliniowe

Budowanie ściany krzywoliniowej rozpoczyna się od wyznaczenia jej rzutu na podłodze i suficie. Do dokładnego przenoszenia śladów ściany z podłogi na sufit czasem przydają się wykonane wcześniej szablony. Ponieważ ruszt ściany jest też często szablonem, na którym wygina się płyty, profile pionowe (słupki) muszą być odpowiednio zagęszczone; ich rozstaw zależy więc przede wszystkim od promienia krzywizny ściany.

Podczas budowania ścian krzywoliniowych najważniejsze jest identyczne wyprofilowanie częściowo naciętych profili poziomych - do zamocowania na suficie i na podłodze. Profile te są dostępne w dwóch szerokościach: 50 lub 75 mm; fabrycznie nacięty jest tylko środnik profilu i dopiero nacięcie nożycami do blachy boku umożliwia jego wyginanie. Już uformowany mocuje się do podłoża kołkami do szybkiego montażu rozmieszczonymi co 5 cm, w fabrycznie wykonanych otworach w środniku. Aby zapobiec przemieszczaniu się słupków podczas wyginania płyty bezpośrednio na ruszcie (zwłaszcza przy wyginaniu na sucho), łączy się je z profilami poziomymi. Dodatkowo, jeśli łuki mają mały promień, słupki łączy się w połowie wysokości paskiem blachy ocynkowanej (40×0,5 mm).

Po zamocowaniu płyt do profili trzeba zaszpachlować styki płyt i skorygować kształt krzywizny, nakładając odpowiednią ilość masy szpachlowej. I znów przydaje się szablon krzywizny: po przyłożeniu go do ściany widać miejsca konieczne do skorygowania.

Uwaga! Krzywizny nie wolno korygować przez zeszlifowanie grubości płyt gipsowo-kartonowych, gdyż w ten sposób usuwa się warstwę kartonu, co znacznie zmniejsza ich wytrzymałość.

Nieregularne sufity

Sufity podwieszane nie muszą być płaskie, nadaje się im też formy przestrzenne - zwłaszcza w holach i łazienkach. Najczęściej obniża się płaszczyznę sufitu wokół ścian, by ukryć przewody instalacyjne. Przejście między jedną płaszczyzną poziomą (tuż pod stropem) a drugą (niżej przy ścianie) może być uformowane skośnie lub krzywoliniowo, na przykład w łuk albo wycinek koła.

Do wykonania oryginalnych wysp na suficie i sufitów wygiętych w łuk służą te same zestawy profili i akcesoriów, które stosuje się do płaskich sufitów, wzbogacone jedynie o profil "7×57" przypominający kształtem spłaszczony profil kapeluszowy. Odstępy pomiędzy profilami nośnymi, do których będą mocowane płyty, zależą od promienia krzywizny i grubości płyty - z ograniczeniem dotyczącym rozstawu profili nośnych: w sufitach krzywoliniowych rozstaw ten nie powinien przekraczać 35 cm.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>