Ciepło w domu dzięki pompie

Pompy ciepła - najlepsze wśród urządzeń grzewczych

Nic więc dziwnego, że wielu inwestorów rozważa zakup i montaż tych urządzeń. I chociaż początkowo trzeba liczyć się z dość wysokimi nakładami inwestycyjnymi, zwłaszcza jeśli bierzemy pod uwagę gruntowy model pompy ciepła, to jednak późniejsze koszty eksploatacyjne rekompensują ten wydatek.

Obecnie w Polsce najszybciej rozwija się rynek powietrznych pomp ciepła, które do działania potrzebują energii słonecznej zgromadzonej w powietrzu. Ale oprócz nich są także inne rodzaje tych urządzeń. Dlatego, aby mieć jasną sytuację i nieco ułatwić sobie wybór, postanowiliśmy zebrać i jeszcze raz krótko przedstawić różne technologie pomp ciepła.

Pompy ciepła mają najwyższe klasy energetyczne wśród wszystkich urządzeń grzewczych (źródło: EHPA/PORT PC).

Prawo też jest za pompami

Przepisy prawa budowlanego są w tej kwestii po stronie inwestora, tzn. montaż pomp ciepła nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania wcześniejszego zgłoszenia. Od tej reguły są jednak wyjątki i wówczas może być konieczne dopełnienie pewnych formalności (dodatkowe uzgodnienia, decyzje). Dotyczy to głównie budynków wpisanych do rejestru zabytków, ewentualnie położonych na obszarze chronionym Natura 2000. Jeszcze inna sytuacja będzie wówczas, kiedy decydujemy się na instalację gruntowego modelu urządzenia i będziemy wykonywać odwierty na obszarze górniczym bądź będą one przekraczać 30 m w celu wykorzystania ciepła z ziemi. Wtedy musimy spełnić wymagania prawa geologicznego i górniczego oraz wodnego (jeśli montujemy pompę wykorzystującą źródła hydrotermalne).
Aby uniknąć niepotrzebnych niespodzianek, warto w każdym przypadku udać się do miejscowego urzędu i wyjaśnić wątpliwości.

Powietrzne pompy ciepła

Powietrzne pompy ciepła - jak już wspomnieliśmy - wykorzystują energię zgromadzoną w powietrzu do ogrzewania, chłodzenia lub przygotowania ciepłej wody użytkowej. Mogą być zainstalowane jako kompaktowe jednostki wewnątrz lub na zewnątrz domu. Ciepło jest najczęściej rozprowadzane w domu przez wodny system centralnego ogrzewania, bądź powietrzny wykorzystujący klimakonwektory lub instalacje wentylacyjne.

Instalacja takiej pompy jest uzasadniona w sytuacji, kiedy nie mamy możliwości montażu pompy gruntowej, ponieważ powierzchnia naszej działki jest zbyt mała, aby można było złożyć kolektor poziomy. Poza tym, chcemy zaoszczędzić czas i pieniądze - pompa powietrza nie wymaga w zasadzie żadnej dokumentacji projektowej ani zezwoleń, a co najważniejsze - wykonywania prac ziemnych (prace montażowe przebiegają bardzo szybko, za materiały i robociznę zapłacimy znacznie mniej, niż w przypadku pompy gruntowej).

Pompy ciepła korzystające z energii geotermalnej (pompy gruntowe)

Gruntowe pompy ciepła wykorzystują energię skumulowaną w gruncie do ogrzewania, chłodzenia i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Ciepło jest pobierane z gruntu za pomocą pionowych oraz poziomych gruntowych wymienników ciepła. Ciepło jest zwykle rozprowadzane przez system hydrauliczny lub powietrzny. Gruntowe pompy ciepła mogą pracować bardzo efektywnie dzięki stabilnym i stosunkowo wysokim temperaturom gruntu. Urządzenia te mają wiele zalet, najważniejszą z nich jest prawie bezobsługowa eksploatacja, choć - o czym też powiedzieliśmy - ich zakup i instalacja to dość duży wydatek. W zasadzie ich obsługa sprowadza się do tego, że musimy ustawić odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach w domu za pomocą regulatorów pokojowych.

Rys.: BWP/PORT

Dodajmy, iż większość gruntowych pomp ciepła może być także wykorzystywana do chłodzenia domu w okresie letnim.

Pompy ciepła korzystające z energii hydrotermalnej

Te urządzenia wykorzystują energię skumulowaną w wodach podziemnych, powierzchniowych lub morskich. Tam, gdzie wody podziemne są łatwo dostępne, wykonuje się dwa odwierty. Pierwszy z nich stanowi studnię czerpalną, drugi spełnia funkcję studni zrzutowej, do której oddawana jest woda. Pompa ciepła pobiera ciepło z wody i wykorzystuje je do ogrzewania, chłodzenia pomieszczeń oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Ciepło jest najczęściej rozprowadzane w domu przez wodny system centralnego ogrzewania bądź powietrzny, wykorzystujący klimakonwektory lub instalacje wentylacyjne. Zaletą wodnych pomp ciepła jest szczególnie wysoka efektywność ze względu na wysokie temperatury wody jako nośnika ciepła.

Stworzenie warunków do szybkiego i harmonijnego rozwoju rynku pomp ciepła wymaga przede wszystkim budowania zaufania wśród klientów. Zaufanie to powstaje również dzięki prawidłowo wykonanym instalacjom z pompami ciepła, które przez wiele lat będą pracować niezawodnie, dzięki czemu zapewnią użytkownikom możliwie niskie koszty eksploatacji.

Ile to kosztuje?

Zakup odpowiedniego urządzenia to jedno. Jednak inwestorów mogą niepokoić wydatki, jakie trzeba będzie ponosić za prąd - pompa ciepła potrzebuje bowiem energii do działania. Jest na to jednak rozwiązanie - różne taryfy elektryczne. Wybór taryfy elektrycznej może znacznie obniżyć koszt ogrzewania pompą ciepła. Najbardziej opłacalne są taryfy weekendowe G12w i G13 (nocna cena taryfy jest dostępna przez 10 godzin na dobę i przez 24 godziny w czasie świąt czy weekendów). Podane ceny na wykresie są cenami brutto w PLN za zużyty 1 kWh energii elektrycznej. W  obliczeniach założono, że zużycie energii elektrycznej w nowym budynku o powierzchni 150 m2 (zamieszkałego przez 4 osoby) na potrzeby pracy pompy ciepła wynosi ok. 3000 kWh/rok. Dodatkowo zużycie energii na pozostałe cele budynku to ok. 4000 kWh/rok i jest ono rozłożone jednakowo przez 24 godziny na dobę (dot. taryf G11, G12, G12w, G13). W przypadku oznaczenia G12w i 2 godz. blokady, G13 i 2 godz. blokady założono jednakowe obciążenie sieci energetycznej, wynoszące nie 24 a 22 godziny/dobę.

Jak wybrać instalatora pomp ciepła?

Wybór instalatora jest bardzo ważny w przypadku montażu pompy ciepła w budynku. Nawet najlepsza pompa ciepła zamontowana nieprawidłowo może pracować mniej efektywnie niż przeciętna dobrana i zamontowana w prawidłowy sposób.

Warto rozważyć wybór certyfikowanego europejskiego instalatora pomp ciepła, ze znaczkiem EUCERT. Europejski System Szkoleń i Certyfikacji Instalatorów Pomp Ciepła (EUCERT) jest wieloletnim programem mającym na celu ustanowienie jednolitego i wysokiego poziomu szkoleń dla instalatorów pomp ciepła w całej Europie. Kurs zakończony jest egzaminem i wystawieniem certyfikatu na poziomie europejskim. Istotnym elementem jest ten sam materiał szkoleniowy (przetłumaczony na język lokalny) dla wszystkich szkolonych osób w Europie, który pozwala na otrzymanie kwalifikacji na tym samym poziomie, a co za tym idzie - otrzymanie certyfikatu uznawanego we wszystkich krajach Europy, w których dostępny jest EUCERT.

System EUCERT został wprowadzony do Polski w 2014 roku. System ten jest międzynarodowym znakiem Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła EHPA, uznawanym w większości krajów Unii Europejskiej.

Standard certyfikacji EUCERT w Polsce wspierają czołowe organizacje branżowe związane z techniką grzewczą i pompami ciepła: Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), Stowarzyszenie Producentów i Importerów Grzewczych (SPIUG), Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (PSPC) oraz wielu producentów i dystrybutorów pomp ciepła.
To, do czego gorąco zachęciłbym wszystkich inwestorów, to sprawdzenie rzeczywistych referencji instalatora. Dobry instalator urządzeń grzewczych przedstawi je chętnie sam, nie musimy nawet go o to pytać.

Paweł Lachman - autor ponad 60 artykułów o tematyce odnawialnych źródeł ciepła i techniki grzewczej oraz niskiej emisji zanieczyszczeń powietrza. Od 2011 roku pełni funkcję prezesa zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC