Schody przed domem - jak zaprojektować schody ogrodowe?

Schody budujemy po to, by pokonywać różnice wysokości na działce. Są one też ozdobą ogrodu i jak każdy element jego architektury powinny nawiązywać do charakteru całej posesji - zarówno pod względem kształtu, jak i materiału. Niezależnie od tego muszą być także poprawnie zaprojektowane i wykonane.

Nierówności na działce mogą wynikać z naturalnej rzeźby terenu lub przyjętego założenia projektowego. Schody przydają się nie tylko wtedy, gdy różnice poziomu terenu są duże, ale również wówczas, gdy wynoszą zaledwie 30 cm.

Schody przed domem - typy

Harmonijny i stylowy wygład domu opiera się na odpowiednim doborze detali konstrukcyjnych. Klatka schodowa przed domem ma być nie tylko funkcjonalna, ale także jest elementem dekoracyjnym.

Konstrukcja schodów musi spełniać kilka ważnych parametrów. Główne wymagania to:

• Bezpieczeństwo,
• Odpowiednie rozmiary,
• Wytrzymałość,
• Zgodność ze stylem domu.

Projekt schodów nie powinien mieć luźnych elementów, ostrych występów, śliskich obszarów. W zależności od rodzaju konstrukcja schodów zewnętrznych wyróżniają cztery rodzaje schodów, które mają inną konfigurację i strukturę. Najczęściej bieg schodów składa się z kilku stopni. Liczba kroków w jednym fragmencie wynosi nie więcej niż 20. Bloki schodowe mają kształt płaskiego prostopadłościanu i dekoracyjnie wykończoną nawierzchnię. Może być ona gładka, szlifowana czy śrutowana (w ostatnim wariancie ma właściwości antypoślizgowe, co jest bardzo ważne w przypadku schodów zewnętrznych).

Schody wejściowe (prowadzące do domu)

Zewnętrzne schody wejściowe do domu są niezbędne, jeśli drzwi wejściowe do domu znajdują się nieco powyżej poziomu gruntu. Wykopy pod fundament schodów zewnętrznych należy robić już po wykonaniu fundamentów domu, czyli jego ław i ścian fundamentowych . Powinny one być już wtedy ocieplone, by schody wejściowe były odizolowane od domu warstwą polistyrenu ekstrudowanego i nie stały się mostkiem termicznym. Jeśli okaże się, że na działce, na której wybudowano dom , znajdują się grunty gliniaste, wówczas wykop pod fundament schodów należy wykonać do poziomu strefy przemarzania gruntu, tj. na tym samym poziomie co dom . W większości przypadków dom ma przed drzwiami dodatkowy podest, który potocznie nazywany jest gankiem. Obszar ten powinien być wystarczająco duży, aby kilka osób mogło na nim usiąść jednocześnie. Schody wejściowe można zbudować nie tylko wtedy, gdy konieczne jest zapewnienie wygodnego wejścia do domu. Bardzo często można zobaczyć małe schody, które pełnią funkcję elementu dekoracyjnego, skutecznie uzupełniając budynek i dopełniając jego wygląd. Jak najtaniej zrobić schody zewnętrzne? Najczęściej wylewa się betonowe schody zewnętrzne. Schody wejściowe do domu można również zbudować z bloczków betonowych. Przestrzeń pomiędzy ścianami z bloczków wypełnia się zagęszczonym piaskiem, formując z niego także nasyp pod betonową płytę schodów. Potem można je obłożyć płytkami antypoślizgowymi (płytki ceramiczne) tak by pasowały kolorystyką do elewacji. Sprawdzą się również schody z kostki betonowej.

Schody na taras

Dziś domki letniskowe i podmiejskie stają się coraz bardziej popularne. A żeby wykorzystać ich przestrzeń w stu procentach, trzeba pomyśleć o wyposażeniu tarasu. Jednym z jego funkcjonalnych elementów są schody zapewniające szybki dostęp i łatwość poruszania. Takie stopnie muszą wytrzymać duże obciążenia, dlatego ich główne elementy muszą być wykonane z trwałych materiałów odpornych na uszkodzenia mechaniczne. Stopnie wejściowe muszą mieć wystarczającą głębokość i szerokość. Nawet w przypadku niskich konstrukcji, warto zadbać o instalację barier i poręczy dla bezpieczeństwa. Bezpośrednio dobór schodów na taras, w zależności od rodzaju konstrukcji, odbywa się z uwzględnieniem wymiarów, dostępności wolnej przestrzeni.

Schody na skarpie w ogrodzie

Jeśli w twoim ogrodzie występuje skarpa o stromym zboczu, to czas pomyśleć o schodach. Możesz kupić gotowy produkt lub zatrudnić projektantów, którzy stworzą dla ciebie indywidualny model schodów. Wygoda schodów zależy w dużej mierze od wysokości i szerokości stopni. Wchodzenie i schodzenie jest wygodne, jeśli stopień ma wysokość równą ¼ stopnia. Niższa wysokość wywołuje chęć przeskakiwania co 2 stopnie, większa wymaga dodatkowego wysiłku. Dorosły człowiek pokonuje 70-80 centymetrów w 1 kroku. Dzieląc te liczby przez 4, otrzymujemy wysokość kroku około 17-20 centymetrów.

O czym pamiętać projektując schody ogrodowe?

Wybierając miejsce na schody, trzeba wziąć pod uwagę to, w jakim stylu chcemy urządzić ogród, w którym kierunku będziemy się najczęściej poruszać i na co chcemy patrzeć. Jeśli zlokalizujemy je osiowo w stosunku do furtki, drzwi wejściowych do budynku czy tarasu, staną się jednym z ważniejszych elementów w otoczeniu domu.

Odmienny efekt osiągniemy, sytuując schody lekko ukośnie w stosunku do różnicy terenu albo wydłużając je przez wstawienie spocznika. W dużym ogrodzie o naturalnym charakterze to sposób na lepsze wkomponowanie ich w otoczenie.

Wygodne i bezpieczne - wymiary schodów wejściowych

Wymiary schodów. Komfort poruszania się po schodach zapewnią stopnie, których wysokość wynosi 14-16 cm, a głębokość 33-35 cm. Wymiary stopni powinny spełniać następujący warunek:

2h+s = (61-65) cm, gdzie h jest wysokością stopnia, s - głębokością.

Szerokość stopni schodów ogrodowych nie powinna być mniejsza niż 80 cm. Jeśli chcemy by mogły po nich wygodnie iść obok siebie dwie osoby, należy je poszerzyć do 120 cm.

Schody powinny być dobrze oświetlone, a jeśli są strome, warto zamontować przy nich poręcz.

Ile stopni w biegu? Człowiek ma pewien naturalny rytm chodzenia. Zazwyczaj jest on nieparzysty - to znaczy, że niewielkie wzniesienie pokonujemy na trzy kroki. Jeśli to możliwe, wskazane jest więc, aby w jednym biegu schodowym była nieparzysta liczba stopni. Określa się ją, dzieląc różnicę wysokości przez ich założoną wysokość.

W jednym biegu stopni nie powinno ich być zbyt dużo, by sam ich widok nie był zniechęcający. Jeśli w schodach ogrodowych wypada więcej niż pięć stopni, warto je rozdzielić spocznikiem.

Bezpieczeństwo. Decydują o tym głównie materiał i sposób jego wykończenia. Najważniejsze jest to, żeby powierzchnia stopni nie była śliska. Do budowy schodów najmniej nadaje się drewno - chyba, że jest specjalnie żłobione. Liczy się też trwałość materiału, bo uszkodzone stopnie nie będą bezpieczne.

Z czego wykonać schody zewnętrzne?

Najlepsze materiały na schody ogrodowe to kamień, cegła klinkierowa i starannie obrobiony beton. Są one trwałe i dają się dopasować do większości materiałów wykończeniowych stosowanych obecnie w elewacjach budynków i ogrodzeniach, a ponadto ładnie się starzeją.

Kostka brukowa. Jest najpopularniejszym materiałem, który wykorzystuje się do budowy nie tylko schodów, ale też ścieżek i podjazdów w ogrodzie. Może być:

- betonowa - wielość sposobów wykończenia sprawia, że można ją kupić w różnych kolorach i strukturach, na przykład przypominających kamień lub bruk. Betonowe kostki brukowe są odporne na duże obciążenia mechaniczne, ale wykorzystuje się je często w ogrodach również ze względu na konkurencyjne ceny w stosunku do innych materiałów;

- z kamienia naturalnego - do wyrobu kostki wykorzystuje się najczęściej granit i bazalt. Materiały te nie nasiąkają wodą i są trwałe. Kostka wykonana z wapienia lub piaskowca wymaga wcześniejszego zaimpregnowania.

Kostka do budowy schodów ogrodowych powinna mieć od 4 do 6 cm grubości.

Płyty chodnikowe. Wykonuje się je z betonu lub kamienia naturalnego. Podobnie jak kostka, popularne są betonowe - ze względu na cenę jak i dostępność w wielu kolorach i strukturach.

Cegła klinkierowa. Ma dużą wytrzymałość mechaniczną oraz niezbyt śliską powierzchnię. Dobrze wygląda w zestawieniu z kamieniem naturalnym, drewnem i betonem.

Polecana do budowy schodów w terenie, bo jest trwała i daje możliwość łatwego nawiązania do innych elementów architektury ogrodowej. Poza tym dobrze wygląda w połączeniu z innymi materiałami, na przykład kostką granitową czy betonem.

Schody można także wykonać ze zwykłej cegły. Będą co prawda mniej trwałe niż klinkierowe, ale za to tańsze. Zwykła cegła bardziej narażona jest na wsiąkanie wody i szybko murszeje.

Beton. Ogrodowym schodom wykonanym z betonu łatwo nadać ciekawą formę i fakturę. Beton można też powiązać z kostką granitową, cegłą klinkierową czy kamieniem polnym. Na schody nadają się też gotowe elementy betonowe: płyty chodnikowe lub kostka brukowa.

Drewno. Jest cenione za wygląd, choć ma małą trwałość. Ujemną cechą drewna jest również to, że po deszczu jego powierzchnia jest śliska. Na schody ogrodowe chętnie stosuje się podkłady kolejowe, łącząc je często z innymi materiałami.

Wykorzystanie do budowy schodów tzw. rollborderów, czyli drewnianych palików przeznaczonych do wykończenia rabat, nie jest godne polecenia. Wprawdzie są niedrogie, ale obrzeżone nimi schody nie będą trwałe ani estetyczne.

Jeśli z ogrodu będzie korzystała osoba niepełnosprawna ruchowo, schody można zastąpić pochylnią, która może mieć także walory dekoracyjne. Ponieważ jej spadek powinien być łagodny (najwyżej 6°), trzeba przeznaczyć na nią więcej miejsca niż na schody. Przebieg pochylni wytycza się zatem nie wzdłuż linii największej stromizny, lecz tak, jak przebiegają drogi górskie, a więc po części w poprzek stoku.

Budowa schodów

Przygotowania. Na terenie nienaruszonym można od razu przystąpić do wykonania wykopu. Jeśli jednak schody mają być zbudowane w utworzonym sztucznie nasypie, grunt wymaga przedtem bardzo dobrego zagęszczenia przez mechaniczne lub ręczne ubicie. Trzeba również wziąć pod uwagę, że przemieszczona ziemia osiada pod własnym ciężarem przez pierwszy rok od 10 do 15%.

Na terenie nienaruszonym od razu można przystąpić do wykonania wykopu.

Wykop. Robi się go pod każdy zaplanowany stopień (o głębokości 30-40 cm), czasami pod fundamenty murków policzkowych, które zabezpieczają schody przed zasypywaniem stopni ziemią ze skarpy. Grunt w wykopie powinien być starannie ubity i uformowany ze spadkiem wynoszącym 1-2%, tak by woda mogła łatwo spływać z przyszłych schodów.

Budowa. Bez względu na konstrukcję i rodzaj użytych do wykonania materiałów, schody buduje się zawsze od dołu.

- Kamień naturalny i kostkę betonową układa się na 15-20-centymetrowej warstwie podsypki, która jest mieszanką cementu i piasku w proporcji 1:10. Należy ją ubić, ale wierzchnią warstwę (o grubości 3-5 cm) tylko wyrównać.

Ponieważ schody nie są poddawane dużym obciążeniom, rzadko buduje się wzdłuż nich krawężniki. Najczęściej wystarcza brzegówka, czyli szeroka betonowa wylewka, na której układa się 2-3 rzędy kostki.

Szczeliny powstałe między kostkami należy wypełnić suchym piaskiem, a powierzchnię kilkakrotnie zamieść i ubić wykonane stopnie.

- Cegłę klinkierową układa się na wcześniej wykonanych schodach betonowych. Ich budowę rozpoczyna się od zrobienia zbrojonego fundamentu pod najniższy stopień schodów, który zapobiegnie ich osunięciu. Do tak przygotowanego wykopu wsypuje się 10-centymetrową warstwę podsypki z piasku lub pospółki, konstruuje oszalowanie z desek części nadziemnej i układa  zbrojenie z prętów stalowych. Całość wypełnia się betonem.

Jeżeli układanie cegły zamierzamy rozpocząć dopiero za kilka dni, do tego czasu betonowe schody trzeba polewać wodą i zabezpieczyć przed wiatrem i słońcem. Schody z cegły klinkierowej nie zawsze muszą być wykonane tradycyjną metodą. Można je również zrobić, stosując gotowe systemy schodowe. Ich montaż zajmuje wtedy mniej czasu, pozwala też uniknąć błędów wykonawczych - przede wszystkim cegły są dobrze spasowane, a spoiny idealnie wypełnione. Zwiększy to odporność schodów na deszcz, mróz i inne warunki atmosferyczne.