Fiskus a ulga rehabilitacyjna

Mój mąż w wyniku nieszczęśliwego wypadku porusza się na wózku. Zmuszeni byliśmy przystosować dom do jego potrzeb. Jakie konkretnie wydatki możemy odliczyć przy rozliczaniu się z urzędem skarbowym? Pyta: Agnieszka Ch., Wierzbice

Zasady odliczenia ulgi

Ulga rehabilitacyjna - jak sama nazwa wskazuje - pozwala osobie niepełnosprawnej odpisać od swojego dochodu koszty poniesione na cele rehabilitacyjne (np. zabiegi lecznicze) oraz te związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych - m.in. wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkania lub domu. Oznacza to, że dochód tej osoby podlegający opodatkowaniu i w konsekwencji podatek należny fiskusowi będą mniejsze.

Ulga ta przysługuje podatnikowi, który jest osobą niepełnosprawną, czyli ma orzeczenie (decyzję) o niepełnosprawności lub została mu przyznana renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, renta szkoleniowa bądź socjalna. Mogą również skorzystać z niej osoby, które mają na utrzymaniu niepełnosprawnego członka rodziny (m.in. współmałżonka, dzieci, a także rodziców i rodzeństwo).

Wydatków, które zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji, aktywności lub świadczeń socjalnych, Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych, Narodowego Funduszu Zdrowia bądź zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek innej formie, nie można odliczać od dochodu.

Co można odliczyć?

W ramach wydatków na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków odliczeniu podlegają te, które mają na celu ułatwienie życia osobie niepełnosprawnej. Pieniędzy wydanych na "zwykły" remont lub/i wyposażenie ulga rehabilitacyjna nie obejmuje. Zakres prac musi "zmierzać do osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu jej funkcjonowania i umożliwienia uczestnictwa w życiu społecznym". W praktyce oznacza to, iż prace remontowe i instalacja specjalistycznego sprzętu muszą być dokonywane w taki sposób, aby rzeczywiście służyły osobie niepełnosprawnej, ułatwiając jej codzienne poruszanie się i czynności. Ponadto przeprowadzone modyfikacje muszą być zgodne z rodzajem niepełnosprawności - inne zostaną wykonane np. dla osoby na wózku, inny dla osoby głuchoniemej.

Jako dodatkowa pomoc przy ustalaniu zakresu tych prac może służyć interpretacja indywidualna z 17 maja 2013 roku Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi stwierdzająca, że słowo "adaptacja" należy rozumieć jako przystosowanie lub przeznaczenie do innego, niż na samym początku, zadania. Tym samym adaptowanie mieszkania/domu miałoby polegać na gruntownej przeróbce i nadaniu mu nowego charakteru, przystosowaniu do bycia przyjaznym dla osoby niepełnosprawnej. Przemiana i wyposażenie mieszkania ma za zadanie nie tyle podniesienie standardu życia osoby niepełnosprawnej, co faktyczne ułatwienie wykonywania codziennych czynności, liczą się zatem walory użytkowe i praktyczne zastosowanie przedmiotów i sprzętu. Przykładowo od dochodu odliczamy wydatki poniesione na:

- budowę pochylni, podjazdów,

- likwidację barier architektonicznych (np. progów),

- poszerzenie otworów drzwiowych,

- wymianę okien na takie z "niską" klamką, wanny na brodzik, a także montaż wszelkiego rodzajów uchwytów, które mogą ułatwić codzienne funkcjonowanie osobie niepełnosprawnej.

Samego odliczenie podatnik ujmuje w trakcie wypełniania rocznego rozliczenia podatku dochodowego, za pomocą druków takich jak PIT-28, PIT-36 albo PIT-37. Dodatkowym załącznikiem będzie w tym przypadku druk PIT/O.

Wszystkie prace muszą być udokumentowane, to znaczy musimy mieć dokumenty stwierdzające ich koszt, czyli faktury wystawione za remont czy zakupiony sprzęt albo inną pomoc. Uwaga! Warto pamiętać o tym, że odliczenia na adaptację oraz wyposażenie mieszkań albo budynków mieszkalnych pod kątem potrzeb osób niepełnosprawnych nie są w żaden sposób limitowane. Tym samym odliczana jest faktyczna kwota poniesionego wydatku.

Jakie inne koszty podlegają odliczeniu?

Osoba niepełnosprawna może w rozliczeniu rocznym uwzględnić w ramach ulgi rehabilitacyjnej - poza wydatkami adaptacyjno-mieszkaniowymi - również te przeznaczone m.in. na:

- zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;

- odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;

- przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;

- utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;

- zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. nr 361 z 2012, tekst jednolity ze zmianami).