Jakie źródło ogrzewania wybrać, gdy myślimy o naszym budżecie i zdrowiu?

Jednocześnie obserwowane zmniejszenie dysproporcji ceny prądu i gazu oraz spodziewany wzrost cen paliw kopalnych skłaniają do zadania pytania o perspektywy na kolejne lata dla różnych rodzajów ogrzewania.

Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował dane o kosztach ogrzewania (domu i ciepłej wody użytkowej) w trwającym sezonie grzewczym. Obliczeń dokonano dla wzorcowego budynku o powierzchni 150 m2, w średnim stanie ocieplenia (zużycie energii na poziomie 120 kWh/rok/m2), zamieszkałego przez czteroosobową rodzinę. Z obliczeń PAS wynika, że najdroższe w kolejnych miesiącach będzie ogrzewanie olejowe (11,7 tys. zł). Tańszą opcją będą kotły gazowe (9,4 tys. zł) oraz na węgiel i drewno (6,1-8,1 tys. zł). Najtańszym źródłem ciepła pozostają pompy ciepła. W przypadku gruntowej pompy ciepła i ogrzewania podłogowego wyniosą one 4,6 tys. złotych. Popularniejsza i tańsze w zakupie oraz instalacji powietrzne pompy ciepła, to dla takiego obiektu roczny koszt 5,3 tys. (przy ogrzewaniu podłogowym) i 7 tys. zł (gdy wykorzystujemy grzejniki).

Również dane Porozumienia Branżowego Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) wskazuje, że pompy ciepła pozostają najkorzystniejszą opcją. W przypadku budynku o standardzie po kompleksowej modernizacji z programu Czyste Powietrze (pow. 150m2, potrzeby energetyczne 80kWh/m2rok, zamieszkałego przez 4 osoby) roczne koszty ogrzewania i przygotowania ciepłej wody wyniosą od 3,4 tys. zł do 12,4 tys. złotych. Najdroższą opcją jest kocioł elektryczny, a najtańszą pompa ciepła solanka/woda wraz z ogrzewaniem podłogowym. W przypadku węgla koszt ogrzewania wyniesie nieco powyżej 4,5 tys. złotych.

W ostatnich miesiącach w programie „Czyste Powietrze” na popularności zyskują kotły na pellet. Obecnie ceny tego paliwa wahają się w przedziale od 1200 do 1700 zł za pellet certyfikowany, wysokiej jakości. Do ogrzania domu jednorodzinnego w sezonie grzewczym potrzeba od 5 do 8 ton pelletu, a wpływ na wielkość zużycia paliwa ma kubatura obiektu i jego ocieplenie, a także sprawność kotła (którą złej jakości pellet pogarsza) i pogoda.

– Opierając się na aktualnych danych, koszt certyfikowanego pelletu w ilości niezbędnej do ogrzania domu w sezonie grzewczym wyniesie od 7,5 tys. do ponad 12 tys. złotych. Nie wiadomo, jak kształtować się będą ceny pelletu w przyszłości. Jednak wzrost zainteresowania tego rodzaju paliwem, naturalne pokłosie częstszego wyboru kotłów, siłą rzeczy będzie impulsem, który może przełożyć się na jego cenę, a także dostępność. Zgodnie z nieubłaganymi prawami ekonomii, jak zwracają uwagę eksperci i komentatorzy – mówi Rafał Krasowski.

Wkrótce nowe realia dla ogrzewania indywidualnego i wielorodzinnego

W 2024 roku użytkownicy pomp ciepła skorzystali na zmianach cen energii i zasad wsparcia dla konsumentów. W przypadku osób korzystających z taryfy G12 koszty, głównie za sprawą spadku cen energii na giełdzie, zmniejszyły się o około 10 proc.. Zmiany zasad wsparcia, wprowadzone przez rząd od lipca br., przyczyniają się do obniżki kosztów eksploatacji pomp o kolejne 10 proc.. Zgodnie z niedawnymi zapowiedziami rządu obowiązujące od lipca br., korzystniejsze ceny energii dla odbiorców indywidualnych, do września 2025 roku mają pozostać bez zmian.

– Wprowadzane rozwiązanie może okazać się mniej korzystne dla niektórych odbiorców, na przykład wspólnot mieszkaniowych. Mówimy o przypadku, gdyby uwolnione ceny energii wzrosły. Jednak obecny trend pokazuje raczej perspektywę odwrotną, czyli kolejne spadki cen energii. Niezależnie jednak, moim zdaniem ogrzewanie pompą ciepła pozostanie najkorzystniejszą opcją, a w dłuższym okresie, tak, jak wspomniałem wcześniej, należy oczekiwać spadku cen energii, co umocni ich pozycję w takich zestawieniach. Dobrym krokiem byłaby przy tym specjalna taryfa dla użytkowników pomp ciepła, która zwiększyłaby pewność poziomu kosztów w dłuższym okresie – ocenia Rafał Krasowski.

Jak pokazują dane, od lipca proporcja ceny prądu do ceny gazu zmieniła się z poziomu 3.6 do 2.23-2.6, w zależności od rodzaju taryfy. Zmniejszanie tej dysproporcji spodziewane jest w kolejnych latach m.in. w związku z wprowadzeniem od 2027 roku systemu handlu emisjami ETS2, który obejmie osoby indywidualnie ogrzewające swoje domy. Jak wskazują autorzy „Raportu o wpływie ETS2”: „w przypadku przeciętnej polskiej rodziny skumulowany dodatkowy koszt w przypadku ogrzewania gazem wyniesie w latach 2027–2030 6,3 tys. zł, a w latach 2027–2035 ok. 24 tys. zł. W przypadku wykorzystania węgla będzie o odpowiednio 10,3 tys. zł i 39 tys. zł.”. Eksperci wskazują przy tym, że wprowadzenie systemu wiązać się będzie z pojawieniem się funduszy, które pozwolą transformować ciepłownictwo i niwelować skutki systemu ETS2.

– Co ważne, mowa o dodatkowym koszcie, który trzeba będzie doliczyć do aktualnej ceny gazu i węgla. Jednocześnie warto mieć świadomość, że ETS2 obejmie również lokalne ciepłownie, które w odróżnieniu od dużych zakładów nie są dotychczas objęte systemem handlu emisjami. Dlatego ograniczenie zapotrzebowania na energię i emisyjności, w świetle wyzwań, jakie pojawią się w naprawdę nieodległej przyszłości, nabiera wagi zarówno dla indywidualnych odbiorców jak i wspólnot mieszkaniowych – wskazuje Rafał Krasowski, ze Stiebel Eltron, producenta technologii grzewczych i wentylacyjnych.

Ten aspekt jest istotny również w kontekście problemu jakim w Polsce pozostaje smog. W znacznej mierze przyczyniają się do niego gospodarstwa domowe i indywidualne źródła ogrzewania.

– Niedawny raport PAS o poprawie jakości powietrza dowodzi, że dzięki sukcesywnej wymianie tzw.  kopciuchów z każdym rokiem jest w naszym kraju pod tym względem lepiej. Ale wciąż nie jest dobrze i wiele miejscowości boryka się z problemem trującego powietrza. By go rozwiązać trzeba stawiać na rozwiązania jak najmniej emisyjne. W tym obszarze przewagą pomp ciepła jest fakt, że są one urządzeniami bezemisyjnymi a ich funkcjonowanie nie wiąże się z procesem spalania paliwa. W około 80 proc. wykorzystują one energię ze środowiska, a zaledwie 20 proc. energię elektryczną, niezbędną głównie do funkcjonowania mechanizmów pompy, która transportuje „darmowe” ciepło. Wysoka sprawność energetyczna pomp ciepła sprawia, że niewielka ilość pobranej energii może być przez nie efektywnie pomnożona – wskazuje Rafał Krasowski.

Pompy ciepła to efektywny, ekologiczny i ekonomiczny sposób ogrzewania, który sprawdzi się w domach jednorodzinnych, nowych i modernizowanych, a także obiektach publicznych, czy zakładach produkcyjnych.

– Kluczowe są indywidualne cechy budynku. Aby móc cieszyć się z optymalnych korzyści niezbędne jest odpowiednie zaprojektowanie systemu i dobór urządzenia, a punktem wyjścia są potrzeby energetyczne obiektu i analiza występujących w nim strat energii. Na tym etapie nie obejdzie się bez porady specjalisty – podkreśla Rafał Krasowski.

– W trwającym sezonie grzewczym użytkownicy pomp ciepła poniosą najmniejsze koszty, jednak w kontekście ogrzewania istotne znaczenie mają również trendy w dłuższym okresie. One również skłaniają do konkluzji, że jeśli zdroworozsądkowo podchodzimy do kwestii wyboru optymalnego źródła ogrzewania, to biorąc pod uwagę aspekty ekonomiczne i ekologiczne pompy ciepła powinno się traktować jako naturalny wybór – podsumowuje ekspert Stiebel Eltron.

Dane źródłowe:

Ceny pelletu w listopadzie 2024. Jak rozpoznać dobry opał? i Ile kosztuje pellet i jaki kupić na opał? Ceny pelletu - listopad 2024

Koszty ETS 2 - raport i kalkulator - Kalkulator kosztów ETS 2