Przerwy w dostawie energii – co zrobić, aby się przed tym uchronić?

Brak zasilania to nie tylko niedziałająca lodówka, ale także niemożność zdalnej pracy i nauki. Usunięcie zniszczeń i naprawa uszkodzeń trwa zwykle dość długo, zwłaszcza jeśli na danym terenie jednocześnie zostanie uszkodzonych wiele gospodarstw
domowych. Skomplikowane awarie najpierw są usuwane przez straż pożarną, a następnie przez zakład energetyczny. Choć nie
mamy wpływu na ten proces, to możemy podjąć działania prewencyjne, aby zapewnić sobie pracę wszystkich odbiorników elektrycznych w domu. Do długotrwałego podtrzymania zasilania wykorzystuje się agregaty prądotwórcze (inaczej generatory).

Jak działa agregat prądotwórczy?

To urządzenie, będące generatorem prądu elektrycznego, składa się z prądnicy i silnika spalinowego wewnętrznego spalania. Oznacza to, że silnik ten uzyskuje energię ze spalania paliwa, zamieniając ją na energię mechaniczną, która znowu jest wykorzystywana do wprawienia w ruch wirnika prądnicy. Wirnik obracając się, wytwarza siłę elektromotoryczną, a powstałe
pole magnetyczne i zmiana jego strumienia powoduje przepływ prądu w obwodzie stojana. Działa to praktycznie tak samo jak alternator w samochodzie z tą różnicą, że prądnica w agregacie nie jest napędzana paskiem tylko wałem źródła napędu. Agregaty jednofazowe mają jedno uzwojenie, a trójfazowe mają ich trzy. Generator uruchamiamy ręcznie za pomocą szarpaka, który to energicznym ruchem, jak nazwa wskazuje, szarpiemy. Innym sposobem jest uruchamianie automatyczne przyciskiem. Taki wariant jest możliwy, jeśli agregat ma wbudowany akumulator.

Jakie paliwo wykorzystać?

To, jakie paliwo wykorzystamy, zależy od tego, w jakiego typu silnik spalinowy wyposażony jest wybrany przez nas agregat. Do wyboru mamy silnik:

• benzynowy czterosuwowy 

podobny jest do tych spotykanych w samochodach. To najtańszy, ale i najmniej odporny model;

• benzynowy dwusuwowy

ma prostą i wytrzymałą, choć niestabilną konstrukcję. Wymaga mieszanki benzyny i oleju;

• diesla

cechuje go niższe spalanie od silników benzynowych, przez co jest bardziej ekonomiczny w eksploatacji przy długotrwałej pracy. Jego główne wady to większy hałas i gabaryty. Paliwem jest olej napędowy.

Z racji tego, że paliwo z czasem traci swe właściwości, można dobrać agregat z silnikiem, jaki mamy w naszym aucie. Dzięki temu będziemy mogli ewentualnie wykorzystać paliwo z samochodu do chwilowego zasilenia agregatu mniejszej mocy.

Lepszy przenośny czy stacjonarny?

Na rynku znajdziemy agregaty przenośne i stacjonarne. Pierwsze stosuje się do doraźnego zasilania krytycznych obwodów, czyli do niezbędnych urządzeń w domu. Agregaty te są małe i można je łatwo przestawiać. Muszą jednak pracować pod zadaszeniem, gdyż są podatne na zalanie. Z kolei agregaty stacjonarne (otwarte lub w zabudowie) wykorzystywane są do zasilania całego budynku. Zajmują one więcej miejsca, ale zapewniają więcej mocy w porównaniu do modeli przenośnych. Używając agregatów stacjonarnych zewnętrznych, nie trzeba się też martwić o odprowadzenie spalin i dopływ powietrza.

Agregat jedno- czy trójfazowy?

Większość sprzętu domowego (nie licząc urządzeń warsztatowych, jak szlifierki, wiertarki i piły) wymaga jednej fazy. Dlatego najczęściej wybierany jest agregat jednofazowy. Model trójfazowy na każdej z faz może podać 1/3 swej mocy. Przykładowo agregat 1-fazowy o mocy 3 kW zasili odbiornik 1-fazowy tej samej mocy. Natomiast agregat 3-fazowy wytworzy tylko około 1 kW mocy na faz. Ponadto przy tego typu agregacie musimy dbać o takie samo obciążenie każdej z faz. Jeśli jedna z nich będzie bardziej obciążona, to na pozostałych agregat ze stabilizacją napięcia przyśpieszy i poda zbyt wysoką wartość napięcia, co może
spowodować uszkodzenie odbiorników.

Jak dobrać moc agregatu?

Przed zakupem należy podjąć decyzję, do czego ma służyć agregat – czy do zasilania wybranych obwodów (np. lodówka, czajnik, TV i router) czy też całego domu. Pamiętajmy, że wiele urządzeń w trakcie uruchomienia pobiera więcej mocy niż nominalnie. Dlatego agregat zawsze musi zostać przewymiarowany, aby uwzględnić ten czynnik. Chcąc zasilić wszystkie urządzenia z tabeli obok, musimy się liczyć z bardzo dużym kosztem zakupu. Dlatego bardziej racjonalnym podejściem jest wybór, które urządzenia muszą pracować stale, a które jedynie okresowo, np. pralka czy czajnik. Przykład: chcemy stale zasilać żarówki LED (15 sztuk), żarówki tradycyjne (4 sztuki) oraz lodówkę. Po zsumowaniu poboru mocy otrzymujemy 500 W. Przewidujemy też, że okresowo
będziemy uruchamiać czajnik, piekarnik i mikrofalę, spośród których ta ostatnia pobiera aż 3 kW. Dzięki temu wiemy, że  zapotrzebowanie „mocowe” wynosi 3,5 kW. Należy również dodać pewien zapas mocy – zwykle 20%. Oznacza to, że odpowiedni będzie dla nas agregat 4,2-5 kW.

O czym jeszcze warto wiedzieć?

Dobry sprzęt ma system AVR, czyli stabilizację napięcia. Zwykły agregat generuje napięcie z pewną dozą tolerancji, w wyniku czego czułe urządzenia elektroniczne mogą ulec awarii. Ponadto, jeśli agregat ma pracować podczas dłuższych zaników prądu lub przerwa w zasilaniu nie może wystąpić, to warto wyposażyć się w system załączania rezerwy (SZR). Takie urządzenie lub ich zestaw
pozwoli na natychmiastowe załączenie agregatu po zaniku i wyłączenie po powrocie zasilania. Minusem tego rozwiązania jest to, że wymaga to wezwania elektryka, aby dostosował instalację elektryczną do tej opcji.

Średni pobór mocy wybranych urządzeń

Żarówka tradycyjna: uśredniony pobór mocy 60 W
Żarówka LED: uśredniony pobór mocy 3 W
Lodówka: uśredniony pobór mocy 100 W
Pralka: uśredniony pobór mocy 150 W
Zmywarka: uśredniony pobór mocy 60 W
Czajnik elektryczny: uśredniony pobór mocy 2200 W
Kuchnia mikrofalowa: uśredniony pobór mocy 1000 W
Piekarnik elektryczny uśredniony pobór mocy: 3000 W
Odkurzacz: uśredniony pobór mocy: 1500 W
Telewizor: uśredniony pobór mocy 150 W
Kocioł elektryczny: uśredniony pobór mocy 10 kW 10 000