Remont dachu - naprawa czy wymiana?

Na początku musimy ustalić, jak chcemy wykorzystywać poddasze. Wpływa to bowiem na ocenę konstrukcji dachu oraz ewentualny dobór nowego pokrycia dachowego i potrzebnych warstw izolacyjnych. Ważne jest też ustalenie, czy dach był wcześniej remontowany lub naprawiany, a jeśli tak, to w jakim zakresie.

Następnym etapem jest sprawdzenie, w jakim stanie technicznym są elementy dachu takie jak pokrycie, wstępne krycie, obróbki blacharskie, rynny i rury spustowe, kominy, okna i wyłazy dachowe, warstwy wewnętrzne (jeśli są) oraz więźba.

Remont dachu - co sprawdzić podczas przeglądu?

Ocena dachu przeprowadzona z poziomu gruntu lub przez okna czy wyłazy dachowe to za mało. Jego stan powinien sprawdzić doświadczony dekarz lub inżynier bezpośrednio na dachu.

• Sprawdzenie orynnowania i pokrycia

Ocena stanu rynien wymaga zajrzenia do nich. W przypadku domów jednorodzinnych najczęściej wystarczy do tego drabina lub rusztowanie. Czasem jednak przy skomplikowanych i wyżej położonych połaciach może być potrzebny podnośnik koszowy. Obecnie z pomocą przychodzi technika, bo wstępnych oględzin można też dokonać za pomocą drona wyposażonego w kamerę.

Podczas sprawdzania stanu pokrycia trzeba zwrócić uwagę na ewentualne ubytki i uszkodzenia. Wszelkie poluzowane elementy muszą zostać zabezpieczone. W szczególnych przypadkach potrzebne jest wykonanie miejscowych odkrywek dachu. Jeżeli pokrycie dachowe i obróbki blacharskie są w dobrym stanie i nie chcemy ich wymieniać, możemy zaplanować jedynie drobne prace naprawcze, takie jak wymiana uszkodzonych elementów, mycie czy malowanie dachu.

W przypadku rynien, jeśli są one w dobrym stanie, wystarczy je wyczyścić wodą używając węża ogrodowego lub myjki ciśnieniowej. Można też użyć specjalnej miękkiej szczotki.

Gdy rynny wyschną, warto sprawdzić szczelność orynnowania. Usterki pojawiają się najczęściej na łączeniu poszczególnych elementów systemu, z powodu uszkodzeń mechanicznych lub starzenia się uszczelek. Drobne defekty można naprawić za pomocą specjalnych uszczelniaczy, w przypadku większych potrzebne będą nowe złączki uszczelniające.

Po umyciu elementów orynnowana trzeba też skontrolować stan ich powierzchni. Nie powinno być na nich uszkodzeń mechanicznych, rys czy głębszych zadrapań. Powłoki wykończeniowe nie mogą się łuszczyć ani mieć korozji. Zarysowania i odpryski, trzeba oczyścić, a następnie zabezpieczyć lakierem zaprawkowym.

• Sprawdzenie konstrukcji i kominów

Jeśli poddasze jest nieużytkowe, więźbę i kominy można ocenić od wewnątrz. Jeżeli konstrukcja jest zabudowana, potrzebne będą odkrywki, a niekiedy nawet odsłonięcie wszystkich jej elementów.

Jeśli okaże się, że połacie są zdeformowane, a elementy więźby znacznie ugięte czy pęknięte lub z dużymi ubytkami, skupiskami pleśni bądź ze śladami po owadach, konieczne będzie rozebranie dachu bądź miejscowa naprawa więźby. Jeśli ślady po insektach są świeże, a więźba nie jest zdeformowana, niepotrzebna jest jej wymiana, lecz jedynie natychmiastowe zwalczenie insektów.

Jeśli poddasze jest użytkowe, trzeba zwrócić uwagę na ślady zacieków świadczące o nieszczelnościach. Zwykle wtedy potrzebne są miejscowe odkrywki w zabudowie poddasza.

Remont dachu - pokrycie – nowe czy odświeżone?

Jeżeli podczas oceny dachu okaże się, iż jest on nieszczelny, przed podjęciem decyzji o termomodernizacji czy adaptacji poddasza musimy w pierwszej kolejności naprawić pokrycie dachowe i wstępne krycie oraz zlikwidować przecieki za pomocą prostych prac dekarskich, takich jak uszczelnienie obróbek wokół okien dachowych czy kominów.

Pokrycie w starym domu może jednak wymagać wymiany. Mimo że zawsze jest to kosztowne, może się ostatecznie opłacać.

Trzeba wiedzieć, że wszystkie pokrycia zawierające azbest muszą – zgodnie z prawem – zostać usunięte do 2032 roku. Wymiana pokrycia z materiałów zawierających azbest wiąże się z koniecznością zlecenia prac specjalistycznej firmie, a same prace powinny zostać zgłoszone do miejscowego wydziału architektury wraz z zawiadomieniem nadzoru budowlanego.

W trakcie układania nowego pokrycia można przełożyć bądź wymienić wyloty pionów kanalizacyjnych i wyremontować kominy. Warto też wymienić lub wykonać nową warstwę wstępnego krycia, wymienić łaty i kontrłaty, obróbki blacharskie, a także orynnowanie, czyli rynny i rury spustowe.

Nawet jeśli nie wymieniamy pokrycia, ale nie ma pod nim deskowania lub innej warstwy wiatroizolacyjnej, a zaplanowaliśmy adaptację poddasza i związane z tym docieplenie połaci, musimy liczyć się z koniecznością kompleksowego remontu dachu.

Podczas sprawdzania stanu więźby dachowej konstruktor powinien ocenić, jakie nowe, lżejsze pokrycie można ułożyć lub co trzeba zrobić, aby móc zastosować cięższe. Gdy nie ma możliwości wzmocnienia istniejącej konstrukcji, trzeba zastosować pokrycie co najwyżej podobne wagowo do obecnego.

Remont dachu - co zrobić ze wstępnym kryciem?

Wstępne krycie to warstwa, którą układa się na krokwiach, pod pokryciem dachu. Chroni ono przed zawilgoceniem wszystkie znajdujące się pod nią warstwy. Gdy warstwa wstępnego krycia jest nieszczelna, trzeba ją zastąpić nową, a jeśli jest w dobrym stanie – wystarczy tylko wymienić łaty pod nowe pokrycie.

Stare domy zwykle nie mają wcale wstępnego krycia albo jest ono wykonane z desek lub desek krytych papą. Jeśli mamy papę na deskowaniu, trzeba sprawdzić jej szczelność oraz czy na deskach nie widać śladów korozji biologicznej, czyli czy nie są zagrzybione, zbutwiałe lub zaatakowane przez szkodniki. Naprawa bądź wykonanie warstwy krycia wstępnego wiąże się z przełożeniem bądź ułożeniem nowego pokrycia dachu.

Rodzaj wstępnego krycia należy dobrać do pokrycia dachowego i sposobu użytkowania poddasza. Obecnie zaleca się stosowanie membran dachowych (wysokoparoprzepuszczalnych folii dachowych). Sztywne poszycie z desek, sklejki lub płyt wiórowych konieczne jest jedynie pod gontami bitumicznymi i wtedy, gdy spadek dachu jest mniejszy niż 20°. Jeżeli zdecydujemy się na pozostawienie desek lub wykonanie deskowania pełnego, musimy pamiętać, że podczas prac dociepleniowych od wewnątrz musimy zostawić szczelinę wentylacyjną wielkości co najmniej 2 cm, która będzie miała nawiew powietrza w okapie i wywiew w kalenicy. Brak takiej szczeliny może spowodować degradację ocieplenia, deskowania i innych elementów drewnianych.

Jeżeli pokrycie dachu było wcześniej remontowane, możemy na nim znaleźć membranę dachową. Tu także trzeba ocenić, czy jest w dobrym stanie technicznym i nie wymaga wymiany. W przypadku membrany izolację termiczną można ułożyć na styk, bez pozostawiania szczeliny pod nią.

Remont dachu -kiedy i jak należy to zrobić docieplenie dachu ?

Sposób ocieplenia dachu zależy od tego, czy poddasze ma być użytkowe. Konieczne jest też zweryfikowanie, czy konstrukcja ma wystarczającą nośność, aby utrzymać ciężar docieplenia wraz z wykończeniem skosów od środka.

Obecnie do dyspozycji mamy wiele nowoczesnych materiałów, które mogą posłużyć do docieplenia dachu stromego.

• Docieplenie od wewnątrz

Najbardziej popularnym sposobem docieplenia dachu stromego jest ułożenie materiału izolacyjnego od wewnątrz. Najczęściej używana jest do tego wełna mineralna, czasem pianka poliuretanowa.

Aktualne wymogi dotyczące współczynnika przenikania ciepła dla dachów wymagają dość grubej warstwy docieplenia dochodzącej do ponad 25 cm. W praktyce bywa to nawet 30-40 cm. Wysokość krokwi może nie być wystarczająca, aby zmieścić odpowiednią grubość warstwy termicznej między nimi. W takim przypadku układa się wełnę w dwóch warstwach: pierwszą między krokwiami, a drugą – pod krokwiami między rusztem, do którego zostaną zamontowane płyty gipsowo-kartonowe.

Jeżeli wymagane jest zachowanie szczeliny wentylacyjnej nad warstwą docieplenia, przed ułożeniem wełny między krokwiami mocuje się sznurki na odpowiedniej wysokości.

W dachu ocieplonym wełną mineralną potrzebna jest paroizolacja. Powinna się ona znajdować się od strony pomieszczenia. Jeżeli folię ułoży się bezpośrednio pod okładziną wewnętrzną, ulegnie ona podziurawieniu przez wkręty i kable z instalacji elektrycznej. Dlatego tę warstwę najlepiej jest zamontować bezpośrednio pod krokwiami, a następnie dołożyć drugą warstwę wełny wraz z rusztem i dopiero na koniec przykręcić okładzinę z płyt g-k.

W przypadku paroizolacji bardzo ważne jest zapewnienie jej szczelności. Dlatego podczas doboru materiałów dobrze jest zastosować folie, które są wytrzymałe (dodatkowo zbrojone) i mają szczelne systemy klejenia. Podczas mocowania folii stosuje się wytrzymałe i pokryte mocnym klejem taśmy uzupełniające montaż. Bardzo ważne jest też dokładne uszczelnienie wszystkich połączeń na styku z murem, kominami, oknami połaciowymi i przejściami ewentualnych instalacji. Dobrze uszczelniona folia paroizolacyjna zapewni komfort cieplny, nie dopuści do przewiewania i degradacji głównej warstwy docieplenia.

• Docieplenie od zewnątrz

 Jeśli poddasze jest ocieplone, ale niewystarczająco, i wykończone, a i tak planujemy wymianę pokrycia dachowych, warto rozważyć termoizolację układaną od zewnątrz. Takie rozwiązanie pozwala przeprowadzić remont bez konieczności usuwania elementów wykończenia wnętrz na poddaszu. W takim przypadku konieczne jest zastosowanie specjalnych membran dachowych.

Innym sposobem na docieplenie dachów stromych od zewnątrz, kiedy nie możemy pozwolić sobie na dołożenie odpowiedniej grubości izolacji pod krokwiami, są systemy nakrokwiowe. Ich zastosowanie wiąże się jednak z podniesieniem o kilkanaście lub kilkadziesiąt centymetrów wysokości dachu, co może wymagać uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę z uwagi na zmianę parametrów budynku.

Remont dachu - wymiana okien dachowych

Jeśli planujemy adaptację poddasza, w dachu możemy zamontować okna dachowe. Jeżeli zaś w dachu są już osadzone okna połaciowe, trzeba sprawdzić ich stan i izolacyjność. Te montowane ponad 20 lat temu mogą być przyczyną dużych strat ciepła. Warto wtedy wymienić stare okna na nowe o tych samych lub bardzo zbliżonych wymiarach.

W przypadku wymiany okien dachowych konieczne będzie zdemontowanie części pokrycia dachowego, ponieważ razem z oknem wymienia się uszczelnienie wokół. Po wstawieniu okna wnękę okienną trzeba będzie wykończyć na nowo. Można ją zrobić z płyt gipsowo-kartonowych.

Jeżeli zamierzamy zamontować dodatkowe okno, najpierw trzeba przygotować otwór w konstrukcji, czyli zdjąć fragment pokrycia dachowego i wyciąć wszystkie warstwy izolacji przeciwwilgociowej i termicznej.

Najłatwiej jest osadzić okna dachowe, gdy wymieniane jest też pokrycie. Takie połączenie robót pozwala niemal bez ograniczeń rozplanować okna, umieszczając je w dowolnych miejscach.

Remont dachu - remont kominów

Zły stan techniczny kominów objawia się łuszczeniem się tynku lub fragmentów cegieł, z których zostały zbudowane. Zniszczone mogą być też obróbki blacharskie wokół komina i czapa kominowa.

Wskutek remontu domu niekiedy zmienia się funkcja przewodów kominowych, na przykład z dymowych na wentylacyjne. Wtedy konieczne jest powiększenie bądź wybudowanie nowego komina.

Jeśli podczas remontu domu zdecydujemy się na zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, może się okazać, iż nie będziemy w ogóle wykorzystywać kominów. W takiej sytuacji można je rozebrać.

Remont dachu - ocieplenie z granulatu

Granulat z wełny mineralnej sprawdza się wszędzie tam, gdzie  trudno jest zastosować płyty czy maty w sposób pozwalający zachować ciągłość ocieplenia.

Granulat z wełny kamiennej tworzą jej strzępki nasączone zlepiającym je impregnatem. Dzięki temu że wełna kamienna jest materiałem niepalnym, warstwa granulatu bardzo dobrze zabezpiecza konstrukcję przed rozprzestrzenianiem się ognia podczas pożaru.

Współczynnik przewodzenia ciepła izolacji z granulatu wynosi 0,038-0,043 W/(mK). Granulat można łączyć z innymi materiałami, co ma znaczenie przy docieplaniu poddasza nieużytkowego podczas termomodernizacji domu. W ten sposób zwiększa się izolacyjność termiczną stropu, likwiduje mostki, które tworzą belki konstrukcyjne czy szczeliny na połączeniach ułożonych wcześniej materiałów ociepleniowych. Granulat układa się tak, by osiągnął gęstość 35-200 kg/m3.