Szpak ptak jaki jest nie każdy widzi
Na szpaki można liczyć. To one zamieszkały w pierwszej budce lęgowej, którą jako mały chłopiec wywiesiłem na naszej stodole. Marzyłem wtedy, żeby na własne oczy zobaczyć piękną wilgę, albo nieuchwytnego kulika, ale w Strzelęcinie, mojej rodzinnej wsi, ani w dostępnej dla mnie okolicy, nie miałem na to szans. Za to każdej wiosny mogłem ich posłuchać. Podobnie jak wielu innych ptaków, których nigdy nie widziałem. Dzięki szpakom!
Szpak ptak głos
Szpaki, chociaż śpiewają pasjami i o każdej porze roku, nie mają własnej, szpaczej melodii. Zamiast tego, jak zawodowi DJ-eje, wybierają utwory innych artystów i miksują je według własnego stylu i uznania. Każdy szpak, który chce zostać ojcem i któremu zależy na pozycji społecznej musi jednak pamiętać o kilku uniwersalnych melodiach. Zbyt daleko idący indywidualizm naraziłby go na brak zrozumienia i raczej utrudniłby zdobycie partnerki. Kiedyś w ich pieśniach pobrzmiewały przede wszystkim głosy innych ptaków. Dzisiaj pomiędzy „cytatami” z wilg, czy skowronków, usłyszymy między innymi alarmy samochodowe i dzwonki telefonów komórkowych. Przez jakiś czas bardzo popularne były czajniki z gwizdkiem - oczywiście zanim przerzuciliśmy się na czajniki bezprzewodowe. Niektóre motywy szpak powtarza przez wiele lat, inne to tylko chwilowa moda z podwórka lub wspomnienia z zimowiska. Cokolwiek to będzie – zawsze wykonane z największą pasją i zaangażowaniem. Bo u szpaków jak cię słyszą, tak cię piszą. Uzdolnione muzycznie ptaki są też znane z umiejętności naśladowania słów, a nawet całych zwrotów. Gdzieś tam mają papugi, my mamy szpaki.
Nie taki czarny Szpak!
A widzieliście już jak kolorowe są czarne szpaki?! Wiosną ich pióra mienią się wszystkimi barwami tęczy. Lśniące, elegancko zmierzwione, ozdobione złoto-brązowymi lamówkami. Od brokatowej sukni, wyraźnie odcinają się ciemnoczerwone nogi. Dziewczyny mają nasadę żółtego dzioba różową, a chłopaki niebieską. Jesienią i zimą wszystkie dzioby czernieją, a szpaki, bez względu na płeć, przyozdabiają się białymi perłami. Młode, przez pierwszych kilka miesięcy są w kolorze mocnej kawy z małą ilością mleka, ale już wtedy w ich oczach widać wielki charakter małych ptaków.
Szpaki gniazdo
Cokolwiek szpaki robią, robią to szybko i zdecydowanie. Wiosną, w podobnym tempie, łączą się w pary. On przylatuje pierwszy i zajmuje rewir. Szuka jakiejś dziupli. Najchętniej wraca do starej i sprawdzonej. Ale o naturalne dziuple coraz trudniej (nie przepuścimy przecież żadnemu dojrzałemu drzewu!), więc praktyczne szpaki zaakceptują też ich ersatz. Budkę lęgową, norę w skarpie, odpowiednio dużą szczelinę w murze lub jakąkolwiek inną, trudno dostępną kryjówkę. Jeszcze tego samego dnia samczyk posprząta nowe lub stare lokum i zaczynie znosić materiał na gniazdo. Musi pamiętać o kwiatach i wonnych ziołach. Jeżeli ich zabraknie, jego szanse na zdobycie partnerki niebezpiecznie spadną.
Przez nos do serca dziewczyny?
Najlepszy byłby krwawnik. Działa tak, jak u nas czerwone róże. Młoda para razem kończy budowę gniazda. Wiele ptaków przez cały sezon lęgowy przynosi do gniazda świeże, aromatyczne zioła. Najprawdopodobniej robią to dla higieny i ochrony przed pasożytami. A może też dla nastroju? Pan szpak oczywiście nie zapomina o śpiewaniu. Głowa do góry, ogon w dół, luzacko opuszczone skrzydła. Kiedy się dobrze rozgrzeje będzie nimi trzepotać, machać i potrząsać. Co jakiś czas rozgląda się, jakby sprawdzał czy wszyscy na niego patrzą. A może tylko upewnia się, że nie patrzy na niego jakiś drapieżnik? I dalej miksuje co tchu i śpieeewaaa…
W mieście żyje mnóstwo ptaków. Czym je karmić , by im nie zaszkodzić?
Szpak ciekawostki
Wkrótce w gnieździe pojawia się kilka turkusowych jajeczek. Po dwóch tygodniach wysiadywania na zmianę przez oboje partnerów, wykluwają się nagie i ślepe pisklęta. I tu niespodzianka! Może się zdarzyć, że nawet połowa braci i sióstr ma innego tatę. Niektórzy mogą nawet mieć inną mamę! Wszystko przez skoki na boki rodziców oraz skłonność do podrzucania jaj do gniazd sąsiadek. Przecież nie wkłada się wszystkich jaj do jednego koszyka! Dla każdej mamy i dla każdego taty, nowo przybyłe pokolenie oznacza miesiąc ciężkiej pracy. Wszystkie okoliczne owady i ich larwy muszą się teraz mieć na baczności. Wielkim przysmakiem są dżdżownice i różne robaki darniowe. Szpaki wkładają swój ostry dziób w ziemię - i - w tej pozycji go otwierają. Nic wielkiego? No to włóżcie w darń trawnika palec wskazujący zwarty z kciukiem na głębokość dwóch centymetrów i wówczas spróbujcie je rozsunąć. Szpaki zaglądają w powstały otwór i sprawdzają, czy nie ukrywa się tam coś pysznego do zjedzenia. Z takim samym skupieniem zaglądają pod liście, gródki i kamyki. Przeszukają każdy zakamarek. Nie przegapią żadnej okazji. Gdy roją się mrówki lub jętki, uwijają się za nimi w powietrzu jak baletnice. Szpaki być może najlepiej znane są ze swojej słabości do dojrzałych owoców. Od już sfermentowanych też nie stronią… I w przeciwieństwie do nas (i wielu innych ptaków), one się nie upijają, a już na pewno nie mają kaca. Wszystko za sprawą specjalnego enzymu dehydrogenazy alkoholowej, której mają we krwi 14 razy więcej, niż my.
Gdzie zimują szpaki?
Gdy młodzież opuszcza gniazda szpacze rodziny zaczynają grupować się w coraz większe stada i koczują w okolicy. Jesienią, przed ułożeniem się do snu - najchętniej gdzieś pośród trudno dostępnych trzcinowisk lub wysoko na drzewach - całe stado rzuca się w szalony popis latania synchronicznego. Przez jakiś czas setki albo tysiące ptaków pulsuje na niebie niczym jeden organizm, przybierając najbardziej niezwykłe kształty. Doskonała harmonia. Wspaniały spektakl. Może w ten sposób manifestują swoją szpaczą radość życia? Szpaki kochają towarzystwo, a tak liczne musi naprawdę radować. Zima zmusi nasze ptaki do podróży na zachód lub południe Europy. Polecą nawet z prędkością 80km/h, jeśli trzeba pokonując za jednym zamachem półtora tysiąca kilometrów! Na miejscu spotykają jeszcze więcej szpaków, z różnych zakątków kontynentu. Ich radość będzie jeszcze większa, a pokazy latania synchronicznego jeszcze bardziej spektakularne. Zarejestrowany do tej pory rekord padł w rezerwacie Shapwick w południowej Anglii, dokąd zimą 1999/2000 każdego wieczoru zlatywało sześć milionów szpaków!
Jak stworzyć ogród dla ptaków?Jakie rośliny posadzić by zwabić ptaki do ogrodu
Szpacze zabawy z czasem
Szpaki są też jedynymi Ziemianami, którym udało się zatrzymać czas! Robiły to regularnie, przez wiele lat, siadając ciasno na wskazówkach słynnego Big Bena. Niespełna sto gram pojedynczego szpaka nie wpływało na czas. Ale dwa kilogramy dwudziestu kilku szpaków, to już zupełnie inna kategoria wagowo-czasowa. Zabawa z czasem oraz liczne ślady ich pobytu spowodowały ostatecznie, że władze miasta z pomocą sokołów wędrownych wyperswadowały szpakom noclegi w rządowej dzielnicy. Dzisiaj ulubioną stolicą szpaków jest Rzym, gdzie zimą nocuje kilka milionów. Wśród nich również te które nie tak dawno wybierały pędraki z naszych siół, a na deser leciały na czereśnie.
Po czym poznać Szpaka?
Mniejszy od Kosa i czarny tylko z pozoru – wiosną jego delikatnie nakrapiane pióra mienią wszystkimi barwami tęczy. Jesienią zdobią je gęste, białe perły. Szpaki zobaczymy, gdy żwawo przeczesują trawniki i zaglądają pod każdy liść i kamyk w poszukiwaniu kryjących się tam robaków i owadów.
Dlaczego warto go mieć w ogrodzie?
Bo są bardzo urodziwe, a do tego mają dużą ciekawość świata, charakter i temperament. Ze szpakami nie możesz się nudzić.
Co przyciągnie Szpaka do Twojego ogrodu?
Wolny od chemii trawnik, drzewo lub drzewa, owoce i budka lęgowa. Jeśli rozpoczynasz przygodę z budkami – postaw na Szpaka, gwarantujemy sukces.
Tekst jest częścią kampanii Ogród na pTAK! prowadzonej przez stowarzyszenie Ptaki Polskie, które zachęca do tworzenia ogrodów przyjaznych Przyrodzie.
Na stronie https://ogrod.ptakipolskie.pl/ znaleźć można porady na każdy miesiąc, zdjęcia, opisy ptaków i roślin. Wszystko po to, aby stworzyć w ogrodach miejsca przyjazne ptakom, motylom, pszczołom i innym sąsiadom.
Zapraszamy również na:
jestemnapTAK.pl
bukietzpol.pl
nocsow.pl
- Więcej o:
