Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Budowa domu w 2021 roku? - forum ekspertów

ISz

Budowa domu 2021? Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia tego roku przepisami dotyczącymi efektywności energetycznej budynków nowe domy mają mieć niskie zużycie energii. Czy wszyscy uczestnicy procesu budowy – czyli inwestorzy, architekci, producenci i wykonawcy – są na to przygotowani?

forum ekspertów jakie domy budują Polacy budowa domu trendy budownictwo domy jednorodzinne budownictwo jednorodzinne
Forum ekspertów: jakie domy budują Polacy?
Fot. eksperci

Dzięki wprowadzonym od tego roku zmianom w warunkach technicznych (WT) budynki, w tym domy jednorodzinne, staną się bardziej energooszczędne. Niższe (korzystniejsze) są bowiem dopuszczalne wartości wskaźnika przenikania ciepła U. Najprościej rzecz ujmując, określa on, na jakie straty ciepła musimy się przygotować i czy rachunki za ogrzewanie będą wysokie czy niskie.

Dla osób planujących budowę domu nowe WT2021 oznaczają przede wszystkim konieczność położenia grubszej izolacji lub zastosowania lepszych materiałów budowlanych. W praktyce spełnienie nowych norm nie powinno być trudne, ponieważ wszyscy mieli czas przygotować się do zmian w prawie i już od dawna wiele dostępnych na rynku materiałów i rozwiązań spełnia nowe wymagania. Niestety, wiąże się to z większymi kosztami budowy. Warto jednak pamiętać, że zwiększone koszty na etapie budowy powinny ostatecznie zwrócić się dzięki niższym wydatkom na ogrzewanie. Co jednak może nas zaskoczyć w rzeczywistości i co o wprowadzonych zmianach sądzą producenci materiałów budowlanych?

Budowa domu 2021 - co będzie z projektami gotowymi? Czy wszystkie będą dostosowywane do nowych WT 2021? 

Mateusz Kunkiewicz: Od 19 września 2020 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące procedury uzyskania pozwolenia na budowę. Przy adaptacji projektów gotowych stara procedura obowiązywać będzie jeszcze do 19 września 2021  roku. Ponadto od 1 stycznia tego roku weszły w życie nowe obostrzenia dotyczące izolacyjności cieplnej i wymagania związane z oszczędnością energii. Zmiany te istotnie będą miały wpływ na ofertę projektów katalogowych. Pracownie architektoniczne najprawdopodobniej dostosują część projektów do nowych wymagań, ale należy liczyć się z tym, że nie wszystkie projekty wrócą do oferty, a te które wrócą,  nie pojawią się w jednej chwili. Możliwe, że firmy zaoferują stare projekty w niższej cenie, a proces dostosowania dokumentacji przeniesie się na architektów adaptujących projekt. Spowoduje to zapewne wzrost kosztu usługi adaptacji projektu.  W tej sytuacji osobiście rekomenduję inwestorom rozważenie projektu indywidualnego. Koszt projektu gotowego z adaptacją przeciętnego domu jednorodzinnego kształtuje się w granicach 10-15 tysięcy brutto. Koszt projektu indywidualnego to zwykle 20-24 tysiące, ale należy pamiętać, że w ramach większego wynagrodzenia, architekt uwzględni wszystkie nasze potrzeby oraz zdejmie z nas stres i obowiązki związane z procedurami urzędowymi. Dodatkowo czas adaptacji i uzyskania pozwolenia w oparciu o projekt katalogowy zwykle nie okazuje się krótszy od projektu indywidualnego, a nowa procedura pozwala w tej drugiej sytuacji na znaczne skrócenie czasu uzyskania pozwolenia i rozpoczęcia budowy.

Budowa domu 2021 - jakie wymogi mają spełniać budowy rozpoczęte w 2021 roku?

Łukasz Mróz: W drugiej połowie 2020 roku zostały wprowadzone dwie zmiany do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Pierwszą z nich wdrożyło Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 16.09.2020 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.2020 poz. 1608). Weszła ona w życie 19.09.2020 roku. Rozporządzenie wprowadziło między innymi nowe wymogi dla instalacji ogrzewczych oraz instalacji klimatyzacji dotyczące automatycznej regulacji temperatury oddzielnie dla poszczególnych pomieszczeń. Zgodnie z przepisami intertemporalnymi (§ 3 Rozporządzenia zmieniającego) „stare wymogi” stosuje się, jeżeli do 19.09.2020 roku:

1. został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego,

2. zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

3. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego.

Jeżeli nasza budowa nie wpisuje się w żadną z tych sytuacji, inwestycję będziemy musieli realizować na nowych zasadach.

Druga zmiana, niosąca poważniejsze konsekwencje, została wprowadzona Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z 21.12.2020 roku (Dz.U.2020. poz. 2351). Zmiana weszła w życie 22.12.2020 roku. Rozporządzenie zmieniające wprowadziło §329a, który wyjaśnia, jakie normy i wskaźniki energetyczne, należy stosować podczas budowy domów, rozpoczętych przed i po 31.12.2020 roku. Z praktycznego punktu widzenia będzie to miało wpływ na materiały i technologie stosowane do budowy, a co za tym idzie – na koszty inwestycji. Zgodnie z wprowadzoną zmianą (§329a) „stare wymogi” stosuje się, jeżeli do 31.12.2020 roku dla zamierzenia budowlanego:

1. został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego, odrębny wniosek o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego albo projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego,

2. zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

3. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę, odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego,

Ponadto stare wymogi stosuje się do zamierzenia budowlanego, gdy wymagane jest sporządzenie projektu technicznego.

Podobnie jak w przypadku pierwszej omówionej zmiany, także i w tej sytuacji, nie wpisując się w którąś z powyższych „furtek” do starych przepisów, budowę będziemy prowadzili według nowych zasad.

Budowa domu 2021 - zmiany

Co nowe WT 2021 oznaczają dla inwestora?

Janusz Komurkiewicz: Nowe Warunki Techniczne dla budynków to przede wszystkim zmiany skupiające się na zaostrzeniu wymogów co do maksymalnych wartości współczynnika przenikania ciepła U, jakie mogą mieć materiały budowlane, a w tym stolarka okienno-drzwiowa, aby mogły zostać zastosowane w nowym budynku, na którego pozwolenie na budowę zostało wydane po 1 stycznia 2021 roku. Wymogi te dotyczą parametrów najważniejszych elementów obiektu: drzwi zewnętrznych (zmiana U z 1,5 na 1,3); okna pionowe (z 1,1 na 0,9); okna połaciowe (z 1,3 na 1,1); dachy (z 0,18 na 0,15); ściany zewnętrzne (z 0,23 na 0,2) – wymagania te stały się u nas jednymi z najbardziej surowych w Unii Europejskiej.

Głównym założeniem aktualizacji jest dostosowanie warunków technicznych do przepisów unijnych, a także do rozwoju, jaki zachodzi w technologii. W dłuższej perspektywie zmiany mają wpłynąć w dużym stopniu na ochronę środowiska poprzez coraz mniejsze zużycie energii przez budynki oraz mniej produkowanych przez nie zanieczyszczeń. Obniżanie dopuszczalnej wartości współczynnika przenikania ciepła U, najprościej mówiąc, wpływa na lepsze utrzymywanie ciepła przez budynek. Wiąże się to przede wszystkim z koniecznością zastosowania lepszych materiałów budowlanych, których nowe WT dotyczą. Producenci do ostrzejszych wymagań są już przygotowani. W aktualnych ofertach różnych firm można odnaleźć wiele materiałów spełniających wymogi WT 2021. Jednak zastosowanie bardziej wydajnych i efektywnych produktów wiąże się z wyższą ceną zakupu. Finalnie inwestorzy mogą spodziewać się konieczności zakupu materiałów, które dotąd były uplasowane na wysokiej lub najwyższej półce cenowej.

 Dla przykładu nowe wymogi spowodują, że w nowych budynkach będą stosowane już tylko okna 3-szybowe, a znikną z użycia okna 2-szybowe. Okna będą miały przez to dodatkowy ciężar, mocniejsze okucia, inne profile. W efekcie okno pionowe będzie droższe o około 20-30%, okno dachowe nawet o około 20–50% i tego się nie da zniwelować akcjami promocyjnymi czy rabatami, bo kosztują technologie. To jest po prostu zupełnie inny produkt.

Oczywiście większość świadomych inwestorów już od jakiegoś czasu stosuje materiały z wyższej półki, niemniej jednak nowe przepisy mogą spowodować, że w wielu sytuacjach kosztorys na wymarzony dom będzie trzeba w 2021 roku uaktualnić z nastawieniem na jego wzrost.

Współczynnik Ep dla budynku jednorodzinnego do końca 2020 roku wynosił 95 kWh/m2. Od 2021 roku będzie wynosił 70 kWh/m2. W jaki sposób zmniejszyć zapotrzebowanie budynku na energię nieodnawialną? Po pierwsze, poprzez zastosowanie lepszych materiałów budowlanych, a po drugie – przez zastosowanie urządzeń pozwalających na wykorzystanie energii odnawialnej, takich jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła czy rekuperatory.

Czy parametry domów budowanych wcześniej i tych, które będą budowane teraz, po zmianie WT, będą istotnie się różnić?

Piotr Wojtaszek: Przed wejściem w życie WT 2021 każdy dom energooszczędny czy pasywny przez wielu był postrzegany jako fanaberia i niepotrzebne wydawanie pieniędzy na dodatkowe izolacje czy urządzenia wspomagające niskie zużycie energii. Ta sytuacja zaczęła powoli się zmieniać około 2018 roku, kiedy to wiadomo było, że wkrótce zmienią się przepisy i zostaną zaostrzone parametry izolacyjności  termicznej i zużycia energii przez budynki. Był to bardzo dobry sygnał, że inwestorzy zaczynają powoli dojrzewać do nadchodzących zmian.

Zasady projektowania i wykonania domów energooszczędnych, zbudowanych przed wejściem w życie WT 2021, opierały się na prostych założeniach. Zasadą nadrzędną w projektowaniu i wykonawstwie takich budynków jest nieprzekraczalna wartość energii, jaką powinien zużyć budynek na ogrzewanie i chłodzenie, wentylację oraz ciepłą wodę użytkową. Aby osiągnąć niskie zużycie energii , należy odpowiednio zaprojektować i wybudować budynek przy użyciu materiałów i urządzeń wspomagających.

Obecne zapisy dotyczące izolacyjności przegród, zawarte w WT 2021, są znacznie wyższe niż te, które były stosowane w domach wznoszonych przed 2021 rokiem. Jednak wykorzystując tylko parametry izolacyjności termicznej przegród, określone w WT 2021, niejednokrotnie będzie trudno uzyskać niskie zapotrzebowanie na energię. Dopiero odpowiednie dobranie parametrów przegród, instalacji i ich zużycia energii daje pewność, że budynek będzie energooszczędny.

Tendencją, jaką zauważamy wśród inwestorów, którzy zbudowali domy energooszczędne przed 2021 rokiem, jest wyposażanie budynków w instalacje fotowoltaiczne. Montaż ogniw o odpowiedniej mocy spowodował, że wiele domów o niskim zużyciu energii stało się zeroenergetycznymi. Dziś już wiadomo, że obecne przepisy w zakresie zużycia energii przez budynek nie utrzymają się zbyt długo i czekają nas kolejne zmiany, które mogą bardzo wpłynąć na wydatki w przyszłości. Dlatego zawsze staramy się tłumaczyć naszym inwestorom, jak ważne jest mądre budowanie ze świadomością przyszłych kosztów związanych z doprowadzaniem budynku do standardu zeroenergetycznego, który jest celem toczącej się w Europie dyskusji o zmniejszeniu emisji gazów przez obiekty mieszkalne.

Dobre firmy projektowe i wykonawcze nie działają w granicach obowiązujących ograniczeń w zakresie izolacyjności i energooszczędności, ale tworzą własne znacznie lepsze i bardziej perspektywistyczne rozwiązania, gwarantujące inwestorom, że ich domy będą im służyły, a nie generowały koszty.

Co wprowadzenie WT 2021 zmieniło dla firm, które już wcześniej budowały domy energooszczędne?

Piotr Wojtaszek: Zmiany zawarte w WT 2021 były przez większość firm budujących domy energooszczędne wyczekiwane od dawna. Każdy odpowiednio zaprojektowany i wykonany dom w standardzie energooszczędnym zbudowany przed 2021 spełnia wszystkie standardy określone w nowych warunkach. Projektując i budując domy energooszczędne przed 2021, wychodziliśmy z założenia, że każdy dom energooszczędny powinien zużywać jak najmniej energii, co miało głównie znaczenie ekonomiczne. Ekonomia ta polegała głównie na rozwijaniu świadomości inwestorów w odniesieniu do racjonalności podejmowanych decyzji. Decyzji, czy wydać więcej podczas budowy czy narażać  się na dodatkowe koszty w przyszłości związane z uzupełnieniem budynku o dodatkowe izolacje i urządzenia.

Obecnie zauważamy bardzo dużą potrzebę zmian wśród inwestorów, którzy wybudowali dom na granicy obowiązujących w dniu budowy parametrów WT. Podczas rozmów z takimi ludźmi stale przewija się jedno zdanie: „szkoda, że jak budowałem, to nie dałem lepszych okien/grubszej izolacji/, nie wyposażyłem domu w rekuperator/inne systemy ograniczające zużycie energii”. Każdy z tych domów można wprawdzie doprowadzić do standardu energooszczędnego, ale wymaga to znacznie większych nakładów niż na etapie budowy. Jest to związane ze wzrostem cen materiałów i usług oraz koniecznością przeprowadzenia gruntownego remontu już zamieszkanego domu (przykładem jest tutaj rekuperacja, której montaż w domu zamieszkałym wiążę się z ogromną ilością prac i zmian w domu).

Wracając do pytania głównego: dla firm budujących od lat domy energooszczędne nadszedł w końcu czas, kiedy wiedza, umiejętności i doświadczenie zdobyte przy realizacjach dają znaczną przewagę przy wyborze przez inwestora firmy, której powierza się budowę domu. Przed wejściem w życie WT 2021 firmy budujące energooszczędnie traktowane były jako te, których oferty są najwyższe. Było to związane z zastosowaniem rozwiązań i materiałów oraz urządzeń, których nie proponowali tradycyjni wykonawcy. Rola ta jednak ulega odwróceniu. Firmy działające od lat w branży budowy domów energooszczędnych zdążyły przez wszystkie wcześniejsze lata odpowiednio się przygotować do nadchodzących zmian. Przygotowania te polatały głownie na poszukiwaniu optymalnych rozwiązań stosowanych przy budowie w celu minimalizacji kosztów samej budowy. Kolejną rzeczą jest dość mocna specjalizacja firm, które wyprzedzając konkurencję obrały swój kierunek obsługi. Stąd na rynku na obecną chwilę istnieje już wiele firm o ugruntowanej pozycji w zakresie budowy domów szkieletowych czy murowanych energooszczędnych. Do tego na rynku istnieje obecnie masa fachowców-specjalistów od poszczególnych etapów budowy domu energooszczędnego jak: firmy od realizacji płyt fundamentowych, specjaliści od okien i drzwi, firmy instalacyjne czy ekipy specjalizujące się w nowoczesnych izolacjach budynków.

Budowa domu 2021 - koszty

Co producenci materiałów izolacyjnych sądzą na temat zmian wprowadzonych w WT 2021? Jak wpływają one na koszty budowy i eksploatacji domu?

Henryk Kwapisz: Rozwój wyrobów do izolacji cieplnej z wełny mineralnej, szczególnie w ostatnich latach, był możliwy głównie dzięki temu, że Polacy sami zauważyli jak bardzo opłaca się inwestować w efektywność energetyczną i komfort cieplny budynków. Dlatego też jako branża podjęliśmy wyzwanie i oferowane przez członków MIWO wyroby wyróżniają się nie tylko doskonałą jakością, docenioną w całej Europie, ale są również coraz bardziej innowacyjne, aby dostosować je do rosnących oczekiwań naszych klientów. Zatem mógłbym powiedzieć, że zmiany w WT, to nie tylko nowy przepis, ale raczej realizacja zapotrzebowania inwestorów na lepsze warunki mieszkaniowe. Trudno więc te zmiany ocenić inaczej niż niezwykle pozytywnie.

Obecnie każdy nowy budynek mieszkalny musi być nie tylko dobrze ocieplony, ale też trzeba w nim zastosować źródła energii odnawialnej. Lepsza izolacja domów to poprawa komfortu cieplnego dla użytkowników, a także mniej wykorzystanej energii potrzebnej do ogrzewania czy chłodzenia budynków, co oznacza duże oszczędności. Dzięki połączeniu doskonałej izolacji i OZE Polsce łatwiej będzie osiągnąć neutralność klimatyczną w 2050 roku, a w domach poddawanych głębokiej termomodernizacji, w których źródłem ciepła są „kopciuchy”, obniżą się znacząco niskie emisje, tak bardzo szkodzące naszemu zdrowiu.

Według analiz Stowarzyszenia MIWO, nowe WT nie powinny spowodować wzrostu cen mieszkań. Konieczność zastosowania trochę grubszej izolacji to ewentualny wzrost kosztu budowy mieszkań od 1 do 1,5 promila. Przykładowo, dla mieszkania w budynku wielorodzinnym, którego cena wynosi około 9 tys. zł za 1 m2, koszt zwiększenia grubości izolacji termicznej wyniesie około 0,1%  jego wartości rynkowej. Niezależnie zaś od ceny rynkowej 1 m2 mieszkania, dodatkowy koszt związany ze wzrostem grubości izolacji może wynieść około 9-10 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Jest to doskonała wiadomość dla deweloperów – będą mogli budować bardziej komfortowe mieszkania, nie podnosząc jednocześnie cen z powodu małego wpływu nowych WT na ostateczny koszt.

Czy grubsza warstwa ocieplenia oznacza większe koszty zakupu materiałów izolacyjnych i większe oszczędności energii potrzebnej do ogrzania domu?

Krzysztof Krzemień: Coraz więcej Polaków decyduje się budować domy z zastosowaniem energooszczędnych technologii i – co ważne – nie jest to wyłącznie efekt wchodzących w życie przepisów budowlanych Unii Europejskiej, a po prostu większej świadomości inwestorów dotyczących opłacalności inwestycji w materiał izolacyjny o większej grubości i oczywiście o lepszych parametrach. Od kilku już lat obserwujemy, że zdecydowanie większy udział w tym zastosowaniu mają styropiany grafitowe, które cechują się najlepszymi właściwościami izolacyjnymi, w porównaniu ze zwykłym białym styropianem. Zastosowanie grafitowego styropianu TERMONIUM PLUS fasada, o najkorzystniejszym współczynniku przewodzenia ciepła, którego współczynnik lambda wynosi 0,031 W/mK daje użytkownikowi lepszą ochronę cieplną budynku nawet o 30% w porównaniu do tej samej grubości, ale wykonanej ze  zwykłego białego styropianu. To jest bardzo duża różnica! Biorąc również pod uwagę kilkudziesięcioletni okres użytkowania budynku, a tym samym okres, w jakim styropian będzie pracował chroniąc budynek przed wychłodzeniem lub przegrzaniem, korzyści z zastosowania styropianu grafitowego są ogromne. Dodatkową zachętą do zastosowania grafitowego styropianu staje się bardzo konkurencyjna cena zakupu, która bywa porównywalna z niektórymi rodzajami styropianu białego. Podsumowując, ten nowy standard budownictwa, w którym wykorzystuje się styropian grafitowy powoduje, że zużywamy znacznie mniej energii, oszczędzamy pieniądze, a przy tym chronimy środowisko.

Warto również pamiętać, że bardzo duża oferta styropianów dostępnych na rynku powoduje także dużą konkurencyjność cenową. Niestety, jak pokazują kontrole prowadzone przez nadzór budowlany, zatrważająco wiele produktów nie spełnia deklarowanych parametrów. Bardzo często produkt, który  w zakupie jest tańszy niestety nie ma parametrów, jakie producent zamieścił na opakowaniu. Jak to skontrolować? Wystarczy sprawdzić produkt na stronie GUNB – Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego: www.gunb.gov.pl/probki. Przed zakupem warto zweryfikować produkt i sprawdzić, jakie dokumenty zaświadczające o jakości (na przykład certyfikaty czy rekomendacje) ma styropian, który chcemy zastosować do ocieplenia budynku. Warto zapamiętać, że ocieplenie ścian zewnętrznych należy wykonać kompletnym systemem ociepleń od jednego producenta. Taki zestaw ma odpowiednie dokumenty oraz gwarancję kompatybilności – wzajemne dopasowanie wszystkich składników.

    Więcej o:

Skomentuj:

Budowa domu w 2021 roku? - forum ekspertów