Rynny - dlaczego warto je założyć?

Nie każdy dom jednorodzinny musi mieć orynnowanie. Nie jest ono konieczne, gdy budynek jest niski i ma daleko wysunięte okapy, ani też gdy ma dach kryty trzciną. Ale w większości domów niezbędny jest taki system odwodnienia dachu, który nie tylko chroni ściany przed zawilgoceniem ściekającą na nie wodą, ale też zapobiega rozmywaniu otoczenia domu i zachlapywaniu jego cokołu przez silne strugi wody spadające z dachu, a ponadto umożliwia ujęcie w ryzy odpływu wody i skierowanie jej w miejsca oddalone od fundamentów.

Rynny instaluje się nie tylko na dachach, ale również na krawędziach tarasów, balkonów, a także na lukarnach.

Elementy systemu odwodnienia powinno się dobrać do wielkości i kształtu dachu, kąta pochylenia połaci, a także sposobu odprowadzania wody deszczowej. Ze względu na to, że elementy orynnowania są dobrze widoczne, powinny też współgrać z wyglądem całej elewacji domu.

W projektach domów z reguły podawane są podstawowe wymiary orynnowania i miejsca zamontowania rur spustowych, natomiast sposób zagospodarowania wody deszczowej trzeba dostosować do warunków lokalnych. Jeśli jest dostęp do kanalizacji ogólnospławnej lub deszczowej, wody opadowe można będzie tam odprowadzać. Jeśli nie ma takich możliwości, deszczówkę trzeba zagospodarować w obrębie działki - przez rozprowadzenie jej na powierzchni gruntu, odprowadzenie do drenażu lub studni chłonnej. Deszczówką można też zasilić oczko wodne lub gromadzić ją w zbiorniku, a następnie wykorzystać na przykład do mycia samochodu, spłukiwania nawierzchni podjazdu czy podlewania ogrodu.

Systemy rynnowe

Elementy orynnowania są oferowane przez wielu producentów w kompletnych systemach. W skład każdego systemu wchodzi pełny zestaw materiałów do zmontowania kompletnego orynnowania na dachach o różnym kształcie. Części składowe takich firmowych systemów z reguły nie są wzajemnie zamienne. Dlatego warto kupić na wszelki wypadek kilka dodatkowych elementów (odcinki rynien, złączki, narożniki), aby w razie konieczności wymiany uszkodzonych fragmentów uniknąć kłopotu z dobieraniem odpowiednich części.

Z PVC. Produkowane z polichlorku winylu barwionego w masie na różne kolory. Elementy orynnowania łączy się dwojako: za pomocą łączników zaciskowych z uszczelkami lub przez klejenie. Ze względu na dużą rozszerzalność cieplną PVC konieczne jest stosowanie elementów kompensacyjnych, tzn. zapobiegających odkształcaniu się orynnowania pod wpływem zmian temperatury, na które rynny tworzywowe są dość wrażliwe - w wysokiej temperaturze miękną, a w mroźne dni stają się kruche i podatne na uszkodzenia.

Z blachy powlekanej. Produkowane są z blachy stalowej ocynkowanej lub aluminiowej z powłoką dekoracyjno-ochronną. Elementy łączy się na zaciski, ale dostępne są też systemy bez połączeń, wykonywane w odcinkach potrzebnej długości bezpośrednio na budowie. Rynny metalowe wykazują wysoką stabilność w zmiennych warunkach atmosferycznych, ale ich powłoki łatwo uszkodzić przy nieostrożnym montażu, a potem do takich uszkodzeń może doprowadzić ocieranie się gałęzi o orynnowanie.

Miedziane i tytanowo-cynkowe. Stosowane w ekskluzywnie wykańczanych budynkach oraz do renowacji obiektów zabytkowych. Są bardzo trwałe, a ich powierzchnia może być fabrycznie patynowana. Elementy łączy się metodą lutowania lub klejenia.

Montaż

Orynnowanie montuje się najczęściej równocześnie z układaniem pokrycia dachowego - po wykonaniu tzw. obróbek blacharskich przy krawędzi dachu (okapie).

Na dachach o prostej konstrukcji ogranicza się to do umocowania tzw. pasów nadrynnowych, zapobiegających podciekaniu wody pod pokrycie. Bardziej pracochłonne staje się odpowiednie przygotowanie dachu o skomplikowanym kształcie, z lukarnami i wklęsłymi załamaniami połaci dachu. W miejscach takich następuje kumulacja strumieni spływającej wody i zwiększenie szybkości jej przepływu, co może prowadzić do miejscowego jej wychlapywania poza koryto niżej umieszczonych rynien. Z tego względu należy unikać odprowadzania wody na przykład z orynnowanej dużej lukarny na połać dachową, lecz raczej kierować ją bezpośrednio do rur spustowych.

Wszelkie obróbki blacharskie wykonuje się najczęściej z ciętej i profilowanej na placu budowy stalowej blachy powlekanej w kolorze dostosowanym do reszty orynnowania. Jedynie do bitumicznych pokryć dachowych stosuje się zwykle bitumiczne elementy wykończeniowe.

Rynny mocuje się do połaci za pomocą rynajz, czyli uchwytów przykręconych bezpośrednio do krokwi lub do deski okapowej. Rozstaw rynajz musi być dostosowany do systemu orynnowania i z reguły wynosi 50-75 cm. Uchwyty takie trzeba ponadto montować w odległości nie większej niż 15 cm od złączek na styku odcinków rynien, a także od takich elementów jak narożniki i leje odpływowe.

Na dachach zakończonych gzymsem instaluje się czasem rynny z płaskim dnem. Montuje się je na uchwytach wiszących lub umieszcza na podkładkach bezpośrednio na blaszanej obróbce gzymsu.

Rynny można teoretycznie układać poziomo, ale lepiej nadać im niewielki spadek - od 0,5 do 1% w kierunku odpływu. Dzięki pochyleniu uzyskuje się około 20% większą wydajność odprowadzenia wody, a rynny zyskują zdolność do samooczyszczania się, zmniejsza się też prawdopodobieństwo powstawania zastoin wodnych, które mogą zamarzać i sprzyjać tworzeniu się sopli.

Rury spustowe łączone z rynnami za pomocą koszy lub odpływów przelotowych, umieszcza się najczęściej na końcach prostego odcinka orynnowania. Do zmiany kierunku przebiegu rynien używa się narożników wewnętrznych lub zewnętrznych, a końce zamyka się zaślepkami. Rury spustowe mocowane są do ściany obejmami, a zmianę kierunku umożliwiają kolana o różnym kącie załamania. Niekiedy zamiast rur spustowych instalowane są łańcuchy, po których woda spływa do studzienki chłonnej. W miejscach, gdzie nie można zamocować rur spustowych, w odpływach rynien zakłada się tzw. rzygacze kierujące strumień wody z dala od ściany budynku.

Konserwacja orynnowania

Rynny trzeba przynajmniej dwa razy do roku sprawdzić i oczyścić z nawianego wiatrem piasku i pyłów, a na terenach zadrzewionych - także z liści i igliwia. Prace te powinno się przeprowadzać wiosną, co pozwala również wykryć ewentualne uszkodzenia spowodowane przez zalegający śnieg i oblodzenie, oraz na jesieni, po opadnięciu liści z drzew.

Czyszczenie rynien trzeba przeprowadzać również wtedy, gdy założone są na nich siatki ochronne, gdyż zatrzymują one jedynie płaskie liście, a przepuszczają igliwie oraz drobne gałązki i nasiona (zwłaszcza brzozy).

Prace konserwacyjne wymagają wejścia na dach. Gdy jest on stromy, lepiej do tych robót zatrudnić specjalistyczną firmę. Jeśli jednak okap dachu znajduje się na wysokości 3-4 m, czyszczenie rynien można przeprowadzić samodzielnie z drabiny rozstawnej, choć bezpieczniej użyć do tego wypożyczonego rusztowania.

Uwaga! Do usuwania zanieczyszczeń nie wolno używać ostrych szufelek ani metalowych pazurków, którymi łatwo uszkodzić ochronną powłokę cynkową lub lakierniczą. Dobrym sposobem usuwania liści jest płukanie wodą pod dużym ciśnieniem - z węża ogrodniczego, a jeszcze lepiej - z myjki wysokociśnieniowej. Zabieg ten rozpoczyna się od wylotu z rynny do rury spustowej, po czym kolejno spłukuje się następne porcje zanieczyszczeń.

Użycie wody pozwala również sprawdzić szczelność rynien i to, czy spływa ona właściwie. W tym celu po zatkaniu otworu odpływowego napełnia się rynnę do 1/4-1/2 jej wysokości i obserwuje, czy gdzieś nie występują przecieki. Po opróżnieniu rynny sprawdza się jeszcze, czy nie pozostają w niej oczka wody, co świadczyłoby o jej wadliwym zamocowaniu. W takim wypadku wystarczy zwykle dogięcie rynajz i powtórne sprawdzenie, czy woda spływa jak należy. Przy okazji tych porządków sprawdza się też stan powierzchni rynien, fartuchów nadrynnowych oraz ich zamocowanie.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>