Kominki na wodę

Kominek w domu często jest traktowany jako element dekoracyjny - mebel zajmujący miejsce w najbardziej reprezentacyjnym, dziennym pokoju. Jego rola nie ogranicza się jednak do funkcji ozdobnej. Kominek montujemy przede wszystkim do ogrzewania pomieszczeń - z reguły tych, w których został postawiony. Jeśli dodatkowo wykonamy system dystrybucji gorącego powietrza (DGP), to ogrzejemy nim kilka pomieszczeń w domu. Kominek można włączyć także do instalacji centralnego ogrzewania. Wtedy może być głównym źródłem ciepła (ale nie jedynym, bo trzeba zainstalować też kocioł gazowy lub elektryczny) oraz podgrzewać ciepłą wodę do mycia. Aby było to możliwe, należy kupić kominek z płaszczem wodnym.

Niewiele osób decyduje się jednak na ogrzewanie kominkiem, bo aby utrzymać stałą temperaturę w domu, trzeba do niego regularnie podkładać. I mimo że drewno ciągle jest najtańszym paliwem, poza kominkiem większość inwestorów instaluje też kocioł gazowy.

Budowa kominka

Zabudowany kominek z płaszczem wodnym na pierwszy rzut oka trudno odróżnić od takiego ze zwykłym wkładem kominkowym. Wykonuje się go z tych samych materiałów, a drzwiczki mogą być jedno- lub dwuczęściowe, podnoszone do góry lub otwierane na bok. Inaczej jednak zbudowany jest korpus. W kominkach z płaszczem wodnym ma on podwójne ścianki, między którymi znajduje się woda odbierająca, akumulująca i przekazująca ciepło do grzejników. Część ta nazywana jest płaszczem wodnym. Zwykle otacza on palenisko z trzech stron.

Żeby podnieść wydajność kominka oraz by przekazywał on jeszcze więcej ciepła, niektórzy producenci montują w górnej części wkładu dodatkowe półki wodne, dzięki czemu powierzchnia odbioru ciepła w palenisku staje się większa. Czasami instalowana jest dodatkowa wężownica, która bezpośrednio podgrzewa ciepłą wodę do mycia.

Instalacja

Kominek z płaszczem wodnym powinien być podłączony do centralnego ogrzewania w taki sam sposób jak kocioł na paliwa stałe, czyli do instalacji typu otwartego, zabezpieczonej otwartym naczyniem wzbiorczym. Do instalacji kominek podłącza się za pomocą króćców przyłączeniowych, które znajdują się w korpusie wkładu. Urządzenia mogą mieć jeden, dwa, a nawet cztery ich zestawy. Można zamontować kominki o mocy nawet do 30 kW, które ogrzeją dom o powierzchni około 250 m2 - przy opcji jako jedyne źródło ciepła. Kominek rzadko jest jednak wykorzystywany jako jedyne źródło ciepła w domu. Współpracuje zwykle z kotłem gazowym lub olejowym, które wymagają podłączenia do instalacji typu zamkniętego. W takiej sytuacji jednocześnie trzeba połączyć i rozdzielić dwa obiegi wody (jeden przez kominek w układzie otwartym, drugi przez grzejniki w układzie zamkniętym). Jest to możliwe dzięki zamontowaniu w instalacji wymiennika ciepła (np. płytowego), który ciepło z kominka przekaże do instalacji centralnego ogrzewania lub bezpośrednio do grzejników. Poprawne połączenie kominka i kotła w jednej instalacji ułatwiają gotowe zestawy podłączeniowe, w których znajdują się pompa, wymiennik ciepła i armatura.

Kominek z płaszczem wodnym można też połączyć ze zbiornikiem akumulacyjnym - najlepszy będzie o pojemności 500 l (minimum stanowi około 200 l). Zbiornik ten jest buforem magazynującym ciepło z kominka oraz ewentualnie kotła centralnego ogrzewania, które później odbierane jest przez grzejniki. Może być też rozbudowany o możliwość gromadzenia ciepłej wody. Ponieważ ma dużą pojemność, umożliwia ogrzanie pomieszczeń nawet po wyłączeniu kotła lub kominka.

Taki sposób podłączenia polecany jest szczególnie wtedy, gdy nie nastawiamy się na ogrzewanie domu wyłącznie za pomocą kominka. Nie trzeba wówczas rozbudowywać instalacji, co czasami jest bardziej uciążliwe. Gdy zajdzie nagła potrzeba dogrzania wody w zbiorniku, można to zrobić za pomocą dodatkowo podłączonej do niego grzałki.

Jeśli instalacja centralnego ogrzewania, do której włączony jest kominek z płaszczem wodnym, pracuje w układzie otwartym, naczynie wzbiorcze musi być zamontowane powyżej najwyższego punktu obiegu wody grzewczej. Wtedy umieszcza się je najczęściej na nieużytkowym poddaszu. Gdy instalacja pracuje w obiegu zamkniętym, otwarte naczynie wzbiorcze zwykle montuje się nad kominkiem i pośrednim wymiennikiem ciepła, a później obudowuje wraz z nim.

Montaż kominka

Kominek najlepiej jest zamontować wtedy, gdy dom znajduje się w trakcie budowy lub projektowane jest rozprowadzenie nowej instalacji centralnego ogrzewania oraz lokalizacja kominka. Jeśli nie możemy w tym momencie kupić kominka, warto wszystko tak przygotować, aby wstawienie go w przyszłości nie wiązało się z żadnymi przeróbkami.

Do miejsca, w którym ma stanąć kominek, warto więc doprowadzić dwie rury: zasilającą i powrotną. W pobliżu kotła powinno być również przewidziane miejsce na montaż zestawu pompowo-wymiennikowego. Nie można zapomnieć o ułożeniu kabli elektrycznych między kotłownią a kominkiem oraz zamontowaniu czerpni powietrza. Pamiętać też trzeba o miejscu dla naczynia wzbiorczego.

Zamontowanie kominka z płaszczem wodnym w domu, w którym nie zostało to wcześniej zaplanowane, jest trudne, ale możliwe. Koniecznie trzeba włączyć go do istniejącej instalacji centralnego ogrzewania, a później zabudować.

Gdy kominek z płaszczem wodnym chcemy zamontować w miejscu dotychczasowego, trudno będzie go dopasować do istniejącej zabudowy, a raczej trzeba będzie zrobić zupełnie nową. Wkłady z płaszczem wodnym są większe od zwykłych, dlatego stara obudowa często jest za mała. Jeśli chcemy ją zachować, dobrym rozwiązaniem może być montaż kasety z płaszczem wodnym, która jest mniejsza od kominka tradycyjnego.

Od strony instalacyjnej trzeba będzie podłączyć kominek do instalacji centralnego ogrzewania; przy czym nie trzeba wykonywać przeróbek całej instalacji, a jedynie wybranego fragmentu kotłowni.

Prąd i powietrze

Wcześniej warto również pomyśleć o przygotowaniu podłączenia instalacji elektrycznej do kominka. W tym celu kable zasilające trzeba poprowadzić do centralki sterującej pracą kominka oraz do podłączenia pomp i zaworów.

Nie można zapomnieć też o dostarczeniu odpowiedniej ilości powietrza do spalania. Można to zrobić za pomocą:

- kanału, który będzie doprowadzał powietrze bezpośrednio z zewnątrz;

- nawiewnika zamontowanego w ścianie pomieszczenia z kominkiem - powietrze napływało będzie bezpośrednio z zewnątrz. Może ono jednak schłodzić korpus kominka, nie mamy także kontroli nad ilością napływającego powietrza;

- kanału, który doprowadzi powietrze z innego pomieszczenia technicznego dobrze wentylowanego, w którym wykonano odpowiedni nawiew powietrza z zewnątrz. Dopiero do tak przygotowanej instalacji w przyszłości będzie można podłączyć kominek. Gdy zaś zapadnie decyzja o zakupie kominka, jego podłączenie i wykonanie obudowy nie będzie stanowić większego problemu i potrwa zaledwie kilka dni.

Dobry ciąg w kominie

Paląc w kominku, nie można zapomnieć o prawidłowym ciągu w kominie. Jego wartość powinna wynosić 8-12 Pa. Gdy jest większa (często dzieje się tak, gdy komin jest za wysoki), warto zamontować szyber lub regulator ciągu, który zmniejszy ciąg poprzez dopuszczenie do komina dodatkowego powietrza. Zbyt duży ciąg może być przyczyną szybszego spalania się drewna i większego jego zużycia.

Z kolei gdy ciąg jest za mały, spaliny mogą się cofać. Zakopcić mogą wówczas nie tylko wkład kominkowy, ale i pomieszczenie, w którym się znajduje. Aby zwiększyć i ustabilizować ciąg, zamontować można na kominie generator ciągu kominowego, mechaniczne wyciągi spalin lub nasady kominowe. Zanim jednak rozpocznie się montaż kominka, warto zasięgnąć rady doświadczonego kominkarza.

Obudowa kominka

Ostateczny kształt kominka nadaje mu jego obudowa. Dostępne na rynku materiały pozwalają na tworzenie najbardziej wymyślnych kształtów - od prostych, klasycznych, po takie, które mają wykończenia łukowe oraz nieregularne krzywizny. Kominek powinno się zabudować zgodnie z następującymi zasadami:

- używać trzeba materiałów niepalnych, takich jak marmur, piaskowiec, granit, trawertyn, konglomerat, cegła klinkierowa, kamień polny, kafle lub płyty gipsowo-kartonowe o zwiększonej odporności ogniowej. Obudowa wykonana z płyt g-k nowych od wewnątrz musi być zabezpieczona wełną mineralną z warstwą folii aluminiowej (wełną do izolacji kominków). Taka izolacja ochroni obudowę oraz przylegające do kominka ściany przed nadmiernym ich nagrzewaniem. Obudowę kominka można też wykonać z krzemianowo-wapniowych płyt przeznaczonych do izolacji termicznej kominków. Zastosowanie tego materiału ułatwia i skraca czas wykonania obudowy urządzenia grzewczego;

- obudowa powinna być na tyle duża, aby powietrze mogło swobodnie opływać wkład kominkowy. W tym celu między wkładem a ściankami obudowy powinno się zachować kilkucentymetrowy odstęp (dylatację);

- trzeba zapewnić stały dopływ oraz wypływ powietrza. Zimne powinno przedostawać się od dołu, a ciepłe wypływać powinno górą, najlepiej przez otwory zakończone kratkami wykonanymi z materiałów niepalnych (mosiądz, stal lub aluminium); kratki z tworzywa sztucznego mogą się stopić;

- przewody odprowadzające dym z kominka do przewodu dymowego, a także przewód kominowy, powinny być obudowane materiałami niepalnymi.

Ciepła woda

Podłączony do instalacji centralnego ogrzewania kominek z płaszczem wodnym wykorzystywany jest często do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Może ją przygotowywać na dwa sposoby.

Przepływowy. Kominek musi być wyposażony w dodatkową wężownicę w górnej części płaszcza wodnego. Wydajność jej jest jednak ograniczona i nie wszędzie takie rozwiązanie będzie się sprawdzało.

Pojemnościowy. Kominek podłączony zostaje do zasobnika ciepłej wody, w którym gromadzi się wodę. Jeśli nie jest ona podgrzewana przez kominek, dogrzewana jest prądem (pod warunkiem że zasobnik ma grzałkę elektryczną) lub przez inne urządzenie grzewcze, na przykład kocioł gazowy.

Sterowanie pracą kominka

Pracą kominka steruje się trudniej niż kotła gazowego. Nie oznacza to jednak, że jest to niemożliwe. Proces spalania można regulować ręcznie przez zmniejszanie lub zwiększanie intensywności palenia w kominku. Można to robić, ograniczając lub zwiększając ilość potrzebnego do spalania powietrza - poprzez przymykanie lub uchylanie przepustnicy spalin, co zwiększa jednocześnie ciąg w kominie. Jest to jednak czynność dość uciążliwa i kłopotliwa.

Manualne sterowanie pracą kominka uzupełnić można regulacją półautomatyczną, która steruje pracą pomp wymuszających przepływ wody w instalacji. Pompa włącza się, gdy woda w kominku ogrzana zostanie do zadanej temperatury, i wyłącza się, gdy temperatura wody spada poniżej zadanej wartości.

Największe możliwości sterowania pracą kominka daje jednak regulacja automatyczna. Polega ona na zmniejszaniu lub zwiększaniu intensywności palenia w kominku przez automatyczną regulację ilości powietrza dostarczanego do spalania. Robi się to, montując wentylator nawiewający powietrze do komory spalania lub ruchomy szyber, sterowane automatycznie.

Zalety kominka

Oszczędność - wysoka sprawność (do 80%) oraz wciąż niska cena drewna sprawiają, że palenie w kominku kosztuje mniej.

Kominek + kocioł - paląc w kominku, ogrzewamy jednocześnie dom i ciepłą wodę; gdy w kominku wygasa, a zgromadzona woda zaczyna stygnąć, funkcję grzewczą przejmuje kocioł - takie rozwiązanie pozwala na palenie w kominku wtedy, kiedy mamy na to ochotę.

Duża moc - kominki mają moc od 8 do 34 kW, dlatego można nimi ogrzewać domy jednorodzinne o powierzchni 250 m2.

Ważne przy wyborze kominka

Klasa sprawności - najwyższa to klasa I.

Korpus - powinien być wykonany z żeliwa lub stali kotłowej odpornej na wysoką temperaturę.

Pojemność płaszcza wodnego - w kominku o mocy ok. 20 kW powinno mieścić się przynajmniej 60 l wody.

Zabezpieczenie szyby przed szybkim zabrudzeniem: kurtyna powietrzna - ruch powietrza wzdłuż szyby zapobiega osadzaniu się na niej popiołu. "Samoczyszcząca" szyba ceramiczna - z wtopioną od strony zewnętrznej przezroczystą powłoką; proces ten polega na wykorzystaniu zjawiska pirolizy, która powoduje odrywanie się cząsteczek popiołu osiadającego na szybie.

Wygoda podnoszenia szyby - prowadnice gwarantują cichą pracę oraz łatwość otwierania i zamykania drzwiczek; wadą prowadnic jest to, że czasem się blokują, a ich naprawa wiąże się z rozbieraniem obudowy kominka.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>