Blaty kuchenne - wady i zalety rożnych materiałów

Wybierając blat, nie powinniśmy liczyć na to, że dobra decyzja pozwoli wykonywać na nim najcięższe prace kuchenne. Nie ma co się oszukiwać - krojenie, tłuczenie czy siekanie bezpośrednio na blacie sprawia, że nawet jeśli wykonany jest z wysokiej jakości materiałów - ulegnie uszkodzeniu. Nie znaczy to jednak, że blat może być wykonany wszystko jedno z czego. Materiał powinien być odporny na wysoką temperaturę, wilgoć, zaplamienia i działanie popularnych preparatów domowej chemii. Warto też wybierać blaty o twardych, trudnych do zarysowania powierzchniach lub przynajmniej takie, które da się poddać renowacji.

BLATY LAMINOWANE

Blaty laminowane to najpopularniejszy obecnie rodzaj materiału. Nie tylko z uwagi na niską cenę, lecz także na bardzo bogaty wybór wykończeń. Laminat może być matowy, półmatowy, z połyskiem, jednokolorowy, imitujący kamień naturalny albo syntetyczny, udający metal bądź różne gatunki drewna. Do produkcji blatów kuchennych powinny być używane laminaty HPL, w których stosuje się żywice termoutwardzalne.

Blaty z płyt laminowanych sprzedawane są w dwóch standardowych grubościach - 28 mm i 38 mm. Krawędź płyt może być ścięta (zabezpiecza się ją listwą) lub zaokrąglona (płyty postformingowe, wykańczane fabrycznie). Łatwo się je docina i wykonuje w nich otwory (pod zlew czy płytę grzejną).

O ile laminat jest odporny na wodę, o tyle płyta wiórowa już nie. Dlatego wszystkie wycięcia, łączenia, muszą być zabezpieczone, a od spodu, nad zmywarką czy piekarnikiem warto zamocować barierę dyfuzyjną (z blachy, aluminium lub tworzywa). Ceny: 69-150 zł/m.

Zalety blatów laminowanych

- Odporne na temperaturę do 150-170°C, w wyższej ulegają uszkodzeniu.

- Nie płowieją pod wpływem promieni UV.

- Domowe środki czystości nie ścierają ani nie odbarwiają laminatu.

- Trwałych plam nie powoduje na nich na przykład herbata, kawa, soki czy czerwone wino.

- Łatwe w montażu.

Wady blatów laminowanych

- Łatwo je porysować na przykład krojąc na nich produkty.

- Uszkodzeń nie da się naprawić, a zniszczony blat trzeba wymienić.

- Źle zabezpieczona przed wilgocią płyta może spęcznieć pod wpływem wody lub pary wodnej.

BLATY DREWNIANE

Blaty wykonuje się najczęściej z drewna drzew liściastych, zarówno rodzimych, jak i egzotycznych. Od rodzaju drewna zależy przede wszystkim cena blatu, ale nie tylko. Aby blat był odporny na zarysowania i uderzenia, powinien powstać z twardego gatunku drewna. Ważne jest też, by drewno miało możliwie niewielki skurcz, czyli w niewielkim stopniu rozszerzało się i kurczyło pod wpływem zmian temperatury i wilgotności. Takie właściwości mają na przykład buk, dąb czy jesion, a z gatunków egzotycznych - teak, merbau, mahoń, ipe, iroko.

Blaty wykonuje się z drewna litego lub klejonego. Wbrew pozorom te drugie lepiej sprawdzają się w kuchniach. Drewno klejone warstwowo nie rozsycha się, nie pęka i nie paczy tak, jak drewno lite. Powierzchnię blatu pokrywa się lakierem akrylowym (drewno lakierowane jest mało odporne na wysoką temperaturę, widoczne są na nim zarysowania) lub nasącza olejem (drewno olejowane jest bardziej odporne na wysoką temperaturę, potrafi "zabliźniać" niewielkie rysy). Drewno olejowane może w trakcie użytkowania ściemnieć, a mokre naczynia lub nie-wytarta na czas woda pozostawiają na nim ślady. Ale łatwo je odnowić - przeszlifowując i ponownie nasączając olejem. Ceny: 90-250 zł/m.

Zalety blatów drewnianych

- Łatwo je dociąć na wymiar i wykonać otwory niezbędne do montażu sprzętów do zabudowy - płyty kuchennej czy osprzętu elektrycznego.

- Są przyjemnie i ciepłe w dotyku.

- Można je odnawiać przez oszlifowanie papierem ściernym i naniesienie nowej warstwy lakieru lub zaimpregnowanie olejem..

Wady blatów drewnianych

- wymagają regularnej konserwacji .

- Pod blatem konieczne są bariery dyfuzyjne.

- Są mało odporne na wysoką temperaturę, a gorące naczynia mogą pozostawiać nich ślady.

- Drewno lite może się paczyć pod wpływem wilgoci.

BLATY KAMIENNE

Blaty kamienne są bardzo efektowne i wyjątkowo odporne, zarówno na temperaturę, jak i zarysowania czy plamy, wymagają jednak pielęgnacji i są bardzo ciężkie. Dwa najpopularniejsze materiały stosowane do produkcji blatów, to granit i marmur.

Granit. Jest najpopularniejszym kamieniem na blaty, co zawdzięcza wysokiej twardości oraz odporności na zarysowania oraz wysoką temperaturę. Jego zaletą jest też niewrażliwość na działanie kwasów używanych na co dzień w kuchni (na przykład zawartych w soku z cytryny czy occie). Granit występuje w bardzo wielu odmianach kolorystycznych - od głębokiej czerni, przez odcienie szarości, wyblakłe beże i łososiowy róż, po przygaszone zielenie oraz ostry błękit.

Płyty granitowe mogą być szlifowane na wysoki połysk lub do uzyskania gładkiej, lecz matowej powierzchni.

Marmur. Jest mniej odporny na zadrapania niż granit, łatwiej wchłania tłuszcze, jest też bardziej higroskopijny, czyli podatny na zaplamienia (wymaga zaimpregnowania na etapie produkcji), a jego powierzchnia jest wrażliwsze na działanie kwasów. Do czyszczenia powierzchni marmurowych używa się specjalnych preparatów.

Pomimo swej kruchości pięknie się starzeje, a spatynowany nabiera nowych walorów estetycznych.

Do marmurów najwyższej klasy zalicza się onyks. Wykańczany jest podobnie jak marmur, choć nie jest tak twardy. Należy do bardzo luksusowych wykończeń. Ceny: 500-1400 zł/m.

Zalety blatów kamiennych

- Mają niemal same zalety: są bardzo wytrzymałe, trwałe i ognioodporne - można na nich stawiać gorące naczynia.

- Drobne rysy na powierzchni kamienia można usunąć poprzez polerowanie.

Wady blatów kamiennych

- Są dość drogie.

- Marmur jest więc podatny na zaplamienia i odbariwenia, dlatego należy go zaimpregnować.
- Blat można docinać tylko za pomocą specjalistycznych urządzeń, dlatego montaż należy zlecić fachowcom.

- Są bardzo ciężkie i zimne w dotyku.

BLATY Z KAMIENIA SYNTETYCZNEGO

Do tej grupy zaliczamy zarówno te materiały, które wizualnie bardzo przypominają kamień naturalny, jak i tworzywa, w których minerał sprowadza się do drobno mielonej "mączki".

Konglomerat W skład konglomeratu wchodzi kruszywo kamienne (marmurowe - aglomarmur, granitowe - kwarcogranit) i żywice poliestrowe lub akrylowe. Wyglądem jest zbliżony do naturalnego kamienia, brak mu jednak naturalnej zmienności wzoru i rysunku. Konglomerat ma jednak walory użytkowe - odporność na zarysowania, wysoką temperaturę, kwasy i zasady. Blaty z konglomeratu są lżejsze od blatów kamiennych, cieplejsze w dotyku i nieco od nich tańsze. Ceny: 390-1000 zł/m.

Zalety blatów z konglomeratu

- Imitują naturalny kamień, dostępne są w bogatej kolorystyce.

- Są łatwe do czyszczenia.

Wady blatów z konglomeratu

- Co pewien czas wymagają ponownej impregnacji.

- Mają dość powtarzalne wzory.

- Są drogie.

BLATY KOMPOZYTOWE

Te materiały (zwane z angielska solid surface) sprzedawane są pod różnymi nazwami handlowymi - na przykład Corian, Staron, Kerrock, Rausolid... itp. Z kamiennym "przodkiem" łączy je trwałość i wytrzymałość na większość kuchennych obciążeń. Kompozyt jest to mieszanka zmielonych minerałów i żywic epoksydowo-akrylowych. Wyglądem przypomina naturalny kamień bądź jest utrzymany w jednolitym odcieniu (barwy mogą być rozmaite - od czystej bieli, przez ostrą czerwień i zieleń, po błękit).

Zaletą kompozytów jest możliwość dowolnego kształtowania blatu i montowania go bez widocznych spoin - łączeń nie widać zarówno na powierzchniach płaskich, jak i w połączeniach ze zlewami wykonanymi z tego samego materiału. To dlatego, że każdy blat produkowany jest na wymiar - warstwą materiału "oblewa" się stanowiące jego rdzeń odpowiednio wycięte płyty wiórowe. Ceny: 900-1500 zł/m.

Zalety blatów z kompozytów

- Są trwałe, odporne na uderzenia i zarysowania.

- Dobrze znosi wilgoć (nie chłonie płynów, nie plami się) i wysoką temperaturę.

- Niewrażliwy na preparaty chemiczne, łatwy do czyszczenia.

- Kompozyty można dowolnie formować - blat może na przykład tworzyć całość ze zlewozmywakiem.

Wady blatów z kompozytów

- Wysoka cena.

- Obróbka i montaż tylko przez fachowca.