Przydomowa oczyszczalnia ścieków - wady i zalety

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - co przemyśleć przed decyzją

Fot. powyżej: Drenaż rozsączający, To najczęściej stosowana metoda, polegająca na filtrowaniu ścieków w złożu żwirowo-piaskowym z udziałem bakterii tlenowych

Decydując się na przydomową oczyszczalnię, trzeba wiedzieć, iż jej montaż zależy m.in. od warunków gruntowo-wodnych na działce. Nie bez znaczenia jest także wielkość parceli - musimy pamiętać, że podziemna część instalacji zajmuje sporo miejsca.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - filtr piaskowo-żwirowy

Oczyszczanie ścieków odbywa się w środowisku zamkniętym, całkowicie odizolowanym od wód gruntowych

Warunki prawne

Budowa oczyszczalni o przepływie do 7,5 m3 na dobę (tyle zwykle wystarcza) nie wymaga pozwolenia na budowę, wystarczy zgłoszenie prac do gminy 30 dni wcześniej. Musimy też zachować minimalne odległości zbiorników i miejsca zrzutu wody od:

• granicy działki - 2 m,
• okien pomieszczeń użytkowych - 5 m,
• studni z wodą pitną - 15 m; od miejsca wprowadzenia ścieków oczyszczonych do gruntu odległość ta powinna wynosić 30 m.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - osad czynny

Metoda polega na napowietrzaniu jednej z komór zbiornika. Powstaje aktywny biologicznie osad, rozkładany następnie przez mikroorganizmy

Warunki techniczne

Rodzaj gleby oraz poziom wód gruntowych mają wpływ na wybór modelu oczyszczalni i zakres robót instalatorskich. Ocena warunków wodno-gruntowych powinna opierać się na wynikach badań geologicznych, tj. na pobraniu próbek z miejsca, w którym zaplanowano oczyszczalnię. Zawiera ona informacje o miąższności warstw i ich składzie geologicznym oraz o wysokości wód gruntowych (z uwzględnieniem pory roku). Wysokość zwierciadła wód gruntowych wpływa na rodzaj odbiornika ścieku oczyszczonego.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - złoże biologiczne

Złoże wypełniają kształtki z tworzywa sztucznego. Na nich rozwijają się mikroorganizmy, które odżywiają się związkami zawartymi w ściekach

Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Zasada działania przydomowych oczyszczalni ścieków uwzględnia ich dwustopniowy przepływ. Pierwszy stopień jest taki sam lub bardzo zbliżony dla wszystkich typów oczyszczalni.
Bezpośrednio z domowej instalacji kanalizacyjnej ścieki trafiają do szczelnego osadnika wstępnego (tzw. zbiornika gnilnego), w którym odbywa się ich sedymentacja (polega to na opadaniu cząstek stałych na dno), powiązana z procesami gnilnymi, przebiegającymi w warunkach beztlenowych.
W drugim etapie wstępnie oczyszczone ścieki z osadnika przedostają się otworem przelewowym do następnego stopnia oczyszczania, gdzie zachodzą kolejne procesy rozkładu, tym razem przebiegające w warunkach tlenowych. W różnych typach oczyszczalni odmienny jest właśnie ten drugi etap.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - oczyszczalnia roślinna

To uszczelniony folią zbiornik (w nim rozsączane i filtrowane są ścieki), który obsadza się roślinami. Ich korzenie pochłaniają szkodliwy azot czy fosfor

Ile miejsca na oczyszczalnię?

Różne sposoby oczyszczania ścieków mają wpływ na powierzchnię, jaką zajmie oczyszczalnia. Policzyliśmy to dla 4-osobowej rodziny:

• drenażowa - na wykonanie samego filtra należy przeznaczyć co najmniej 50-70 m2;
• filtr żwirowo-piaskowy - potrzeba ok. 15-20 m2;
• z osadem czynnym oraz ze złożem biologicznym - wymagają ok. 8-10 m2;
• oczyszczalnia roślinna - należy przeznaczyć na nią co najmniej 20 m2 powierzchni, do tego trzeba doliczyć miejsce na osadnik wstępny o pojemności 2000 l.

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków

Fot. powyżej: Zbiorniki osadowe mają określoną grubość obsypki gruntowej, jaką można je obciążyć bez konieczności dokonywania wzmocnień

Wielką zaletą wyboru oczyszczalni ścieków jest to, że firmy zajmujące się montażem bardzo często oferują usługi kompleksowe - od przygotowania odpowiednich wykopów po zamontowanie wszystkich elementów, z których składa się oczyszczalnia.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - wykop

Przy oczyszczalni drenażowej trzeba wykonać wykop pod rozprowadzenie rur rozsączających - zajmują one kilkadziesiąt m2

Przydomowa oczyszczalnia ścieków: jaką wybrać?

To, jak przebiega montaż oczyszczalni, zależy w dużej mierze od jej typu. Każda z nich wymaga nieco innego przygotowania terenu, wykonania innego typu wykopów, dlatego fachowcy wolą zrobić to samodzielnie, niż zlecać przypadkowemu operatorowi koparki, który niewiele wie o tym, co i jak będzie później montowane.

Jak pisaliśmy na poprzednich stronach, wybór technologii zależy w dużej mierze od możliwości terenowych - na małych działkach, w ścisłej zabudowie montaż oczyszczalni (nawet tej zajmującej niewielką powierzchnię 8-10 m2) może okazać się niemożliwy z uwagi na trudności z zachowaniem przepisowych odległości. Ważne są też warunki gruntowe. Dlatego najlepiej przed wyborem technologii umówić się z konsultantem z firmy, który doradzi najlepsze dla nas rozwiązanie.

Drenaż może się odbywać na nasypie z kruszywa, wówczas wymagane jest zamontowanie pompy elektrycznej

Sposób montażu

Osadniki stosowane w przydomowych oczyszczalniach ścieków mogą być jedno-, dwu- lub trzykomorowe. Produkuje się je z różnych typów tworzyw sztucznych. Materiał jest o tyle istotny, że podczas montażu determinuje głębokość, na której osadnik może być wkopany.

Oczyszczalnie drenażowe mogą mieć różne rozwiązania rozsączające, zajmujące mniej miejsca niż tradycyjne - np. tunele rozsączające...

Bardziej wytrzymałe osadniki (np. dwupłaszczowe) można przysypać grubszą warstwą obsypki. Niektóre instalacje mogą być wykonywane nawet pod ciągami komunikacyjnymi, co pozwala zaoszczędzić miejsce na działce.

Czas montażu również zależy od typu oczyszczalni. Dla najpopularniejszej drenażowej to zwykle 8-12 godzin. Usługa obejmuje wykonanie wykopu, podłączenie oczyszczalni do istniejącej instalacji kanalizacyjnej, rozprowadzenie oczyszczonej wody, uruchomienie oczyszczalni oraz niwelację terenu.

Fot. powyżej:  ...lub z panelami rozsączającymi, na których układa się rury drenażowe. Są one alternatywą dla kruszywa na gruntach przepuszczalnych

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - cena

Fot. powyżej: Zestaw potrzebny do wykonania przydomowej oczyszczalni różni się zależnie od jej typu. W niektórych potrzebny jest filtr z kruszywa, inne go nie wymagają

Jeśli wybierzemy przydomową oczyszczalnię ścieków, musimy liczyć się z wyższymi kosztami jej budowy, ale później już tylko... święty spokój. Rozwiązania oferowane na rynku są praktycznie bezobsługowe, jeśli wybrane zostanie to odpowiadające warunkom na działce.

Fot. powyżej: Część prac, którą trzeba wykonać dla wszystkich typów oczyszczalni, są wykopy. Najczęściej jednak jest to usługa wliczona w montaż

Koszty wykonania

Podobnie jak z wymaganiami wobec gruntu i działki, tak też koszty materiałów, przygotowania terenu oraz robocizny uzależnione są od technologii oczyszczania ścieków. Jedno jest pewne - oczyszczalnia jest zdecydowanie droższa od szamba.

• Oczyszczalnia drenażowa. Koszt materiałów (osadnik, studzienka rozdzielająca, zestaw rur z napowietrzaniem, geowłóknina, żwir - 14 ton) wraz transportem wyniesie minimum 3500 zł. Wydatki związane z pracami ziemnymi i montażem to około 2500 zł.
• Oczyszczalnia z filtrem piaskowo-żwirowym. Urządzenia i materiały potrzebne do budowy tego rodzaju oczyszczalni to: osadnik wstępny 2000 l, zbiornik na wodę 2000 l, studzienka rozdzielcza, zestaw rur, folia grubości 0,8 mm, żwir - 24 tony. Jeśli doliczymy do ich ceny transport, zapłacimy minimum 4500 zł. Z kolei koszt prac ziemnych i montażowych wyniesie 3000 zł.
• Oczyszczalnia roślinna. Nakłady na budowę przydomowej oczyszczalni roślinnej razem ze zbiornikiem odbierającym wodę niewiele różnią się od filtra piaskowo-żwirowego, czyli wynoszą co najmniej 7500 zł.
• Oczyszczalnie ze osadem czynnym i złożem biologicznym. Niezależnie czy będzie to oczyszczalnia z osadem czynnym, czy złożem biologicznym, koszty wykonania będą na podobnym poziomie. Dla 4-osobowej rodziny wyniosą one od 7000 do 8000 zł. Zaletą tych wszystkich rozwiązań jest to, że można je zastosować na względnie małej działce.

Bioaktywator warto stosować także w przydomowych oczyszczalniach. Detergenty używane w domu bywają zabójcze dla bakterii odpowiadających za proces gnilny w osadniku

Koszty eksploatacji

Konieczne prace eksploatacyjne przy oczyszczalniach drenażowych i z filtrem piaskowo-żwirowym obejmują opróżnianie raz bądź dwa razy w roku osadnika i systematyczne zasilanie złoża biopreparatem - w sumie 150-200 zł. Podobne koszty będą przy oczyszczalni roślinnej, choć może je zwiększyć pracująca w obiegu pompa elektryczna.

Bioaktywatory są mieszanką bakterii, drożdży i enzymów, które przyspieszają neutralizację i rozkład ścieków. Sprzedawane w postaci tabletek, proszku lub płynów warto stosować zarówno w przydomowych oczyszczalniach, jak i w szambach.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - Opinie i doświadczenia inwestorów

Kupiłam stare siedlisko wiejskie, w którym właściwie nie było kanalizacji. W jednym pomieszczeniu - co ciekawe pełniącym funkcję kuchni - znajdował się zlew i prysznic podłączone do szamba z betonowych kręgów znajdującego się tuż za oknem. Sedes natomiast był na przeciwko domu, w pomieszczeniu gospodarczym, i miał własne podłączenie do równie nieszczelnego szamba.
Wcześniej w wiejskim domku mieszkała starsza pani, przywykła do ciągnięcia wody ze studni, a po niej człowiek, który traktował go jak letnią działkę. Dla mnie rozwiązanie to było na dłuższą metę nie do utrzymania, ze wszystkich możliwych względów.
W tym czasie w Polsce pojawiły się pierwsze ekologiczne oczyszczalnie ścieków, jak je wówczas zwano. Postanowiłam jedną z nich zamontować na swojej działce. Było z tym trochę problemów, bo pierwsze były proste oczyszczalnie drenażowe, a u mnie grunt jest mało przepuszczalny. Czasy były pionierskie, wykonawcy mało obeznani z technologią. Skutek był taki, że u mnie trzeba było pogłębiać wykop i robić filtr piaskowo-żwirowy, przekładać rury itp., poziomować wszystko od nowa. Ale efekt, ku mojemu zaskoczeniu, efekt tej prowizorki jest znakomity. Moja oczyszczalnia działa już ponad 20 lat. Nie miałam z nią nigdy problemów. Od czasu do czasu - bo zapominam robić to regularnie - wsypuję preparaty bioaktywne. Raz na rok, czasem raz na półtora roku zamawiam wóz asenizacyjny, aby opróżnił osadnik. I tyle. Jeśli chodzi o wygodę, oczyszczalnię mogę porównać z kanalizacją zbiorczą, ale pozbawioną wysokich kosztów jej eksploatacji. Anna K., Krakowiany

Kiedy gmina planuje sieć kanalizacyjną - co wtedy?

Jeśli nasza gmina wykona w naszej okolicy ogólnospławną kanalizację, mamy obowiązek podłączenia do niej domu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy na działce mamy zainstalowaną przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą określone przepisami wymogi.
To, ile zapłacimy zapłacimy za przyłączenie do sieci, zależne jest od lokalizacji, bo stawki ustalają samorządy. Orientacyjne koszty wynoszą:

• około 80 zł - wydanie warunków wykonania przyłącza;
• 250-400 zł - mapa do celów projektowych;
• 500-1000 zł - projekt przyłącza;
  kilka tysięcy złotych - budowa przyłącza (wysokość tej kwoty zależy od ustaleń pomiędzy inwestorem a wykonawcą).

Wysokość opłat za odbiór ścieków jest ustalana przez gminy, dlatego sposoby jej naliczania oraz wysokość są różne w poszczególnych regionach kraju. Za odprowadzenie 1 m3 ścieków w Suwałkach zapłacimy 4,15 zł, a w Mysłowicach aż - 10,90 zł.